«Τα ζώα όλων των ειδών, εκτός από τα φυτοφάγα, σκοτώνουν για να τραφούν. Το κάνουν και τα πιο άγρια και τα πιο ήμερα. Λόγω των νόμων της φύσης, της επιβίωσης, της διαιώνισης του είδους. Μόνο ο άνθρωπος, ένα ζώο προικισμένο με ανώτερη ευφυΐα, γνώση και συνείδηση, θεϊκό δημιούργημα σύμφωνα με πολλούς, σκοτώνει για ποταπούς λόγους: για να ληστέψει, από ζήλια, από σεξουαλική παρόρμηση, από πόθο για εξουσία, από θρησκευτικό και εθνοτικό μίσος. Και μόνον ο άνθρωπος διεξάγει πολέμους» γράφει σε άρθρο του ο Μάσιμο Νάβα της Corriere della Sera.
Κάποια στιγμή, όμως, «οι πόλεμοι των ανθρώπων κατέστησαν και πόλεμοι των ζώων» προσθέτει, θυμίζοντας ότι ο Αννίβας διέσχισε τις Αλπεις με δεκάδες ελέφαντες στο πλαίσιο της εκστρατείας του στην Ιταλία. Οσον αφορά το άλογο, «το κατεξοχήν ζώο της τέχνης του πολέμου», ο ιταλός δημοσιογράφος αναφέρει ενδεικτικά ότι οι Αμερικανοί αποκαλούν ακόμη 7ο Σύνταγμα Ιππικού (7th Cavalry Regiment) μια τεθωρακισμένη ταξιαρχία τους, ενώ μέχρι τον Β’ Παγκόσμιο Πόλεμο εκατομμύρια άλογα, όπως και εκατομμύρια μουλάρια, συνέδραμαν, ακούσια και υπάκουα, τους ανθρώπους στους πολέμους τους. Στα πεδία της Αφρικής ανάλογες υπηρεσίες προσέφεραν καμήλες. Γάτες κρατούσαν μακριά από τα χαρακώματα τους αρουραίους, ενώ καναρίνια και ποντίκια προειδοποιούσαν για τοξικά αέρια.
Στους πολέμους, αλλά και σε μυστικές αποστολές, σημαντικό ρόλο εξακολουθεί να έχει ακόμη και σήμερα ο καλύτερος φίλος του ανθρώπου, ο σκύλος. Οπως οι σκύλοι ανιχνευτής ναρκωτικών ή αυτοί που μετέχουν σε επιχειρήσεις διάσωσης, οι στρατιωτικοί σκύλοι ηγούνται περιπόλων αναγνώρισης και ειδικών ομάδων αναζήτησης όπλων και πυρομαχικών. Σε ορισμένες ειδικές μονάδες η εκπαίδευση των σκύλων δεν είναι λιγότερο απαιτητική από την εκπαίδευση των ανθρώπων.
Ο Νάβα θυμίζει ότι ο στρατιωτικός σκύλος ονόματι «Κάιρο» διαδραμάτισε καίριο ρόλο στην επιχείρηση εξόντωσης του Οσάμα μπιν Λάντεν, τόσο που ο εκπαιδευτής του, ο πεζοναύτης Γουίλ Τσέσνεϊ, έγραψε ένα βιβλίο για αυτόν. Οι «τετράποδοι μαχητές» εξακολουθούν να είναι απαραίτητοι και η τεχνολογία προς το παρόν δεν μπορεί να τους αντικαταστήσει.
Οσον αφορά τη χρήση θαλάσσιων θηλαστικών –δελφινιών, θαλάσσιων λεόντων και φαλαινών– για στρατιωτικούς/πολεμικούς σκοπούς, η Ελίζαμπεθ Μπρο, αρθρογράφος του Foreign Policy και συνεργάτις της δεξαμενής σκέψης American Enterprise Institute, εστιάζει την προσοχή της στον «Βαλντίμιρ» (Hvaldimir, από τη νορβηγική λέξη “hval”, που σημαίνει φάλαινα), γράφοντάς του, μάλιστα, ένα γράμμα:
«Αγαπητέ Βαλντίμιρ,
Ξέρω ότι αυτό δεν είναι το πραγματικό σου όνομα: Είναι απλώς το όνομα που σου έδωσαν οι ευγενικοί Νορβηγοί όταν εμφανίστηκες για πρώτη φορά στη βορειότερη ακτή της Νορβηγίας, πριν από λίγο παραπάνω από τέσσερα χρόνια. Τώρα σε εντόπισαν στις ακτές της νοτιοδυτικής Σουηδίας. Δεδομένου ότι δεν μπορείς να συστηθείς, δεν μπορούμε να είμαστε σίγουροι, αλλά (το να εντοπίζονται) φάλαινες μπελούγκα εξοικειωμένες με τους ανθρώπους είναι εξαιρετικά σπάνιο σε αυτή την περιοχή. Η άφιξή σου εκεί αναδεικνύει την εξαιρετική συνεισφορά των στρατιωτικών ζώων. Εσύ και οι συνάδελφοί σου, ζώα-πολεμιστές, είστε στην πραγματικότητα απαραίτητοι.
»Βαλντίμιρ, οι πολλοί θαυμαστές σου εξακολουθούν να θυμούνται πώς μια μέρα, τον Απρίλιο του 2019, απλά εμφανίστηκες, παρουσιάζοντας τον εαυτό σου σε νορβηγούς ψαράδες στη Νορβηγική Θάλασσα. Εδειχνες να ψάχνεις για ανθρώπινη παρέα και μόλις οι ψαράδες έριξαν μια πιο προσεκτική ματιά, ανακάλυψαν τον ζωστήρα σου με την επιγραφή “Equipment of St. Petersburg,” (Εξοπλισμός της Αγίας Πετρούπολης) στα αγγλικά και μια βάση για υποβρύχια κάμερα. Ταξίδεψες από τη Ρωσία; Η ρωσική πόλη Μούρμανσκ είναι πολύ κοντά στο σημείο όπου ήρθες σε επαφή με τους Νορβηγούς. Ειδικοί στη θαλάσσια βιολογία ισχυρίστηκαν ότι έχεις εκπαιδευτεί από τις ρωσικές ένοπλες δυνάμεις» αναφέρει η αμερικανίδα αρθρογράφος στην επιστολή της προς τον Βαλντίμιρ, τη φάλαινα-κατάσκοπο του Βλαντίμιρ Πούτιν.
Μας πληροφορεί ότι, δεδομένης της ευφυίας τους, οι Αμερικανοί άρχισαν να στρατολογούν θαλάσσιους λέοντες και δελφίνια πριν από σχεδόν 65 χρόνια, εκπαιδεύοντάς τα στην εξερεύνηση του υποθαλάσσιου περιβάλλοντος, στην αναζήτηση στόχων και στην επισήμανση αυτών, στη φρούρηση πλοίων, στη συλλογή πληροφοριών, στη διάσωση δυτών.
Το σοβιετικό πρόγραμμα και τα δελφίνια του Πούτιν
Παρά τις πολλές αρχικές δυσκολίες που αντιμετώπισαν οι Σοβιετικοί (με τους πρώτους εκπαιδευτές να είναι κορυφαίοι θηριοδαμαστές της εποχής, οι οποίοι, ωστόσο, ήταν μαθημένοι να συνεργάζονται με φώκιες και όχι με δελφίνια), το σοβιετικό Ναυτικό κατάφερε να θέσει σε εφαρμογή το δικό του πρόγραμμα εκπαίδευσης θαλάσσιων θηλαστικών στη βάση του στη Σεβαστούπολη, με τα πρώτα σοβιετικά στρατιωτικά κητώδη να εκπαιδεύονται και να επιχειρούν στη Μαύρη Θάλασσα. Περίπου την ίδια περίοδο οι Αμερικανοί άρχισαν να εκπαιδεύουν και φάλαινες μπελούγκα, που κολυμπούν και ζουν σε βαθύτερα και πιο κρύα νερά, με τους Σοβιετικούς σύντομα να τους αντιγράφουν.
Μετά την κατάρρευση της ΕΣΣΔ, παρότι οι Ρώσοι διατήρησαν τη βάση τους στη Σεβαστούπολη, τα στρατιωτικά θαλάσσια θηλαστικά τους πέρασαν στην κυριότητα των Ουκρανών, οι οποίοι τα αποστράτευσαν, τρόπον τινά, με τα ζώα να καταλήγουν να προσφέρουν τις υπηρεσίες τους σε παιδιά με κινητικά προβλήματα.
Αφού η Ρωσία προσάρτησε παράνομα την Κριμαία, το 2014, το ρωσικό Πολεμικό Ναυτικό άρχισε εκ νέου το πρόγραμμα εκπαίδευσης θαλάσσιων θηλαστικών. Λίγο πριν o Βλαντίμιρ Πούτιν διατάξει τα στρατεύματά του να εισβάλουν στην Ουκρανία, δυο «βάσεις» δελφινιών δημιουργήθηκαν στην είσοδο της Σεβαστούπολης. Τα προηγούμενα χρόνια δελφίνια είχαν επιχειρήσει στη βάση της Ρωσίας στην Ταρτούς της Συρίας. Ο Βόρειος Στόλος της Ρωσίας είχε επίσης δημιουργήσει δυο «βάσεις» φαλαινών στον κόλπο Ολένια, όχι μακριά από τα ρωσο-νορβηγικά σύνορα.
Παρότι, ωστόσο, η συμβολή τους σε στρατιωτικές επιχειρήσεις είναι ιδιαίτερα σημαντική, η προσφορά των στρατιωτικών ζώων, είτε πρόκειται για σκύλους είτε για δελφίνια, δεν αναγνωρίζεται ευρέως, όπως αναφέρει η αρθρογράφος του Foreign Policy. Μερικές δεκάδες σκύλοι και περιστέρια (και μια γάτα, αλλά κανένα θαλάσσιο θηλαστικό) έχουν παρασημοφορηθεί στη Βρετανία για τις υπηρεσίες τους. Πέρα, όμως, από ένα μνημείο στο Χάιντ Παρκ του Λονδίνου, ένα αντίστοιχο στο Νιου Τζέρσεϊ των ΗΠΑ και κάποια μικρότερων διαστάσεων ανά την Ευρώπη, ο μόνιμος φόρος τιμής που αποτίνεται στην εξαιρετική συνεισφορά των ζώων στους πολέμους των ανθρώπων είναι ελάχιστος.
Τα ζώα, φυσικά, δεν μπορούν να γνωρίζουν αν υπηρετούν μια δημοκρατική κυβέρνηση που καλείται να υπερασπιστεί την επικράτειά της ή έναν δικτάτορα που θέλει να κατακτήσει τους γείτονές του. «Γι’ αυτό, Βαλντίμιρ, έκανες κάτι καλό κερδίζοντας, άθελά σου, παγκόσμια φήμη» γράφει η Ελίζαμπεθ Μπρο, εξηγώντας ότι, χάρη στον Πούτιν, ένα παγκόσμιο κοινό γνωρίζει πλέον ότι διάφορα ζώα προσφέρουν πολύτιμες υπηρεσίες, τόσο σε συμμάχους όσο και σε εχθρούς.
«Ελπίζουμε όλοι ότι θα μπορέσεις να επιστρέψεις στο Νορβηγικό Καταφύγιο Φαλαινών το φιόρδ που μετατράπηκε σε σπίτι σου από γενναιόδωρα νορβηγικά ιδρύματα και πολίτες, αλλά η πιθανή εκδρομή σου στη Σουηδία αποτέλεσε μια χρήσιμη υπενθύμιση όσον αφορά τα εκατοντάδες ζώα που μοχθούν στην αφάνεια, υπηρετώντας σε ένοπλες δυνάμεις σε όλον τον κόσμο, χωρίς να κερδίζουν πολλά πέρα από μια αναφορά στις ειδήσεις» προσθέτει η αμερικανίδα δημοσιογράφος.
Ακολουθήστε το Protagon στο Google News