Ο Τσουν Χαν Γουόνγκ, ρεπόρτερ της Wall Street Journal για θέματα Κίνας, έγραψε ένα βιβλίο που θα κυκλοφορήσει στις ΗΠΑ από τις εκδόσεις Avid Reader Press και θα τιτλοφορείται «Party of One: The Rise of Xi Jinping and China’s Superpower Future» («Το κόμμα του ενός – η άνοδος του Σι Τζινπίνγκ και το μέλλον της Κίνας ως υπερδύναμης»).

Από το βιβλίο αυτό η εφημερίδα του Γουόνγκ προδημοσίευσε ένα απόσπασμα που πραγματεύεται το κράτος που έκοψε και έραψε στα μέτρα του ο κινέζος ηγέτης. Το δημοσίευμα τιτλοφορείται «Το πρόβλημα διαδοχής του Σι είναι και πρόβλημα της Κίνας».

My book on Xi Jinping’s China, “Party of One,” comes out next Tuesday, May 23. Get an early look through this cover essay for this weekend’s @WSJ Review, adapted from the last chapter of the book. https://t.co/a6ElwFYitQ #PartyOfOne

— Chun Han Wong 王春翰 (@ByChunHan) May 19, 2023

Η προδημοσίευση είναι εκτενής. Η βασική ιδέα του Γουάνγκ μπορεί να συνοψιστεί στα εξής: ο ηγέτης της Κίνας γερνάει, καθώς τον Ιούνιο γίνεται 70 ετών, και δεν έχει δώσει σε κάποιον άλλον το χρίσμα για τη διαδοχή στους κόκκινους θώκους, πράγμα που σημαίνει ότι η ίδια η Κίνα μπορεί να αποσταθεροποιηθεί και, κατά συνέπειαν, να διαταραχθεί και η παγκόσμια τάξη.

Φυσικά, το πνεύμα του κειμένου είναι ότι ο Σι κυβερνά σαν αυτοκράτορας, απαλλαγμένος από εσωκομματικούς εχθρούς, και για αυτόν τον λόγο η αφήγηση ξεκίνησε από πολύ πίσω στον χρόνο, από την εποχή των κανονικών κινέζων αυτοκρατόρων. Και εκείνοι ήταν μυστικοπαθείς όσον αφορά τη διακυβέρνησή τους, έγραψε ο Γουάνγκ, ωστόσο ο Σι το τερμάτισε.

Επανεξελέγη γραμματέας του ΚΚ Κίνας ανατρέποντας τα καθιερωμένα και φρόντισε να φτιάξει έναν εσωκομματικό όμιλο «πιστών», απολύτως ελέγξιμων από αυτόν, οι οποίοι δεν έχουν το απαιτούμενο ειδικό βάρος για να διανοηθούν τον ρόλο του διαδόχου. Ο Σι ελέγχει τους ιμάντες του κομματοκρατικού μηχανισμού και κρατάει την ελίτ του σε επιφυλακή. Κερδίζει χρόνο και αξιολογεί πρόσωπα. «Ωστόσο η διατήρηση του σασπένς επί μακρόν μπορεί να αποβεί μπούμερανγκ».

Ο Γουόνγκ εννοεί ότι ο Σι διακινδυνεύει εμφύλιο πόλεμο στο Κόμμα, μάλιστα μνημονεύει και την εποχή του Μάο Τσε-τούνγκ, όταν τέτοια πράγματα συνέβησαν (Πολιτιστική Επανάσταση και τα μετέπειτα). «Ο Σι έχει οικογενειακή γνώση των διώξεων του παρελθόντος και γνωρίζει ότι τυχόν κρίση διαδοχής στον 21ο αι. μπορεί να οδηγήσει σε παγκόσμια κρίση, αφού η Κίνα είναι πολυπληθής, διαθέτει τη δεύτερη μεγαλύτερη οικονομία του κόσμου και έναν πολύ ισχυρό στρατό».

Ο συγγραφέας παραδέχεται ότι ο Σι έχει ικανότητες, ωστόσο φρονεί ότι ο γενικός έλεγχος που ασκεί, ο συγκεντρωτισμός του και η αυταρχικότητά του καταστέλλουν κάθε πρωτοβουλία και παγιώνουν τη γραφειοκρατία. «Ο Σι δίνει την εικόνα της σταθερής  διακυβέρνησης, όμως άλλο σταθερότητα και άλλο ανθεκτικότητα. Η Σοβιετική Ενωση κατέρρευσε… Χτίζοντας το Κόμμα στα μέτρα του, μπορεί να έχει γίνει ο πιο αδύναμος κρίκος στη δική του προσπάθεια να οικοδομήσει την κινεζική υπερδύναμη».

Η Κίνα έχει παραδείγματα υποψηφίων διαδόχων που χάθηκαν εν μιά νυκτί επί Μάο (όπως ήταν ο Λιν Πιάο), και ο Γουάνγκ ανέφερε τα ιστορικά γεγονότα του εσωκομματικού εμφυλίου που δεν τερματίστηκε με τον θάνατο του «τιμονιέρη» το 1976. Ανέφερε τη χήρα του Μάο και έφθασε στην εποχή του Ντενγκ Σιάο-πινγκ, ο θάνατος του οποίου δεν προκάλεσε αναταράξεις. «Ο Τζιάνγκ Ζεμίν ανέλαβε ομαλώς, και οι επόμενες δύο μεταβιβάσεις ηγεσίας προχώρησαν επίσης με σχετική ηρεμία. Τα πράγματα άλλαξαν με τον Σι».

Ο Γουόνγκ έγραψε ότι ο Σι κατάφερε να γυρίσει το Κόμμα σε στάνταρ εποχής Μάο όσον αφορά το εκτόπισμα του ηγέτη, πραγματικό ή φανταστικό. «Εχρισε τον εαυτό του ‘‘πυρήνα’’ του κόμματος και τον μεγαλύτερο εν ζωή θεωρητικό του, διασφαλίζοντας έτσι ότι μπορεί να παραμείνει ο κατεξοχήν πολιτικός εκφραστής της Κίνας μέχρι τον θάνατό του. Ο Σι απέδωσε την κατάρρευση της Σοβιετικής Ενωσης στις διαδοχές που ανέδειξαν σε θέσεις ηγετών άτομα ανάξια να διασώσουν το καθεστώς».

Οταν ο Σι ανέλαβε δεύτερη θητεία του στην αρχηγία του Κόμματος, το 2017, αρνήθηκε να αναδείξει κάποιον σαν πιθανό διάδοχό του στη Μόνιμη Επιτροπή του Πολιτικού Γραφείου, σχολιάζει ο Γουόνγκ. «Ηταν το πρώτο σαφές σημάδι ότι ετοιμαζόταν να διατηρήσει την εξουσία πέρα από τον 10ετή κύκλο ηγεσίας που είχε ορίσει ο προκάτοχός του». Ακολούθησε η «ιεροποίηση της σκέψης του», κατ’ αναλογίαν της διάσημης «σκέψης του Μάο». Το 2022 εστέφθη γραμματέας τρίτη φορά, και εμπέδωσε την προσωπολατρία.

Εχει χρονοδιάγραμμα ο Σι: μερικοί γνώστες του Κόμματος λένε ότι ενδέχεται να επιλέξει να παραμείνει στο τιμόνι μέχρι το 2035, αφού αυτή είναι η επίσημη ημερομηνία για την ολοκλήρωση ορισμένων στόχων όπως είναι η οικονομική ανάπτυξη και ο στρατιωτικός εκσυγχρονισμός. Ο Σι θα είναι τότε 82 ετών, όσο ο Τζο Μπάιντεν στο τέλος της θητείας του.

«Ποιος θα μπορούσε να διαδεχθεί τον Σι; Μεγάλη προσοχή έχει δοθεί στους ανώτερους αξιωματούχους που γεννήθηκαν κατά τη διάρκεια της δεκαετίας του ‘60, καθιστώντας τους περίπου 10 χρόνια νεότερους από την ομάδα του Σι που γεννήθηκε τη δεκαετία του ‘50. Ο Σι έχει τον χρόνο να διαλέξει κάποιον, ωστόσο κανείς δεν μπορεί να προβλέψει τι θα συμβεί αν συμβεί κάτι στον Σι και εγκαταλείψει ξαφνικά την εξουσία. Θεωρητικώς μιλώντας, , η Κεντρική Επιτροπή θα συνεδριάσει για να επιλέξει έναν νέο αρχηγό του κόμματος, ενώ ο αντιπρόεδρος θα γίνει αρχηγός του κράτους. Στην πράξη, όμως, η ανυπαρξία χρίσματος μπορεί να πυροδοτήσει έριδες».

Ο Γουόνγκ γράφει ότι «οι αγώνες των ελίτ στα μαρξιστικά-λενινιστικά καθεστώτα» μετά τον θάνατο του ηγέτη καταλήγουν σε ανατροπές ποιλτικών, και θύμισε τις περιπτώσεις του Στάλιν και του Μάο: «Οσοι νίκησαν έγιναν διάδοχοι και αποκήρυξαν τον δεσποτισμό των προηγουμένων. Η μεγαλύτερη απειλή για την κληρονομιά ενός αυταρχικού μπορεί να είναι ο ίδιος» καταλήγει ο Γουόνγκ.

Ακολουθήστε το Protagon στο Google News