Υπάρχει ένα κομμάτι του εκλογικού πληθυσμού, στο οποίο ούτε τα κόμματα, ούτε οι δημοσκόποι, φέρονται καλά. Δεκαετίες τώρα, το προσδιορίζουν με διόλου κολακευτικά επίθετα. Μια διαχρονική ματιά στις εφημερίδες, μπορεί να πείσει και τον πλέον καχύποπτο. Οι «αναποφάσιστοι», λένε. Οι «αδιευκρίνιστοι», ή οι μετέχοντες στην «αδιευκρίνιστη ψήφο». Οι «ευμετάβλητοι». Οι «αμφιταλαντευόμενοι». Οι «κυμαινόμενοι». Οι «ψηφοφόροι της τελευταίας στιγμής». Το «ρευστό εκλογικό σώμα». 

Οι περισσότεροι τους φαντάζονται να παίρνουν την τελική απόφαση με το στανιό, πάνω από την κάλπη. Κάποιοι τους αποδίδουν ακρισία, τους σκηνοθετούν σε διανοητικό τοπίο στην ομίχλη. Με το στανιό θα αποφασίζουν – εικάζουν – και για τα ρούχα τους μπροστά σε εξαγριωμένους πωλητές, με το στανιό και για τα πιάτα τους σε εστιατόρια, κάτω από εξαντλημένους σερβιτόρους. Ορισμένοι τους χαρακτηρίζουν επιφυλακτικούς μόνο με την Πολιτική και τους ανθρώπους της. Η πιο αυστηρή Σχολή τους βαφτίζει «απολιτίκ» – το χειρότερο, ασυζητητί. «Ιδιώτες», που θα έλεγαν και οι αρχαίοι ημών πρόγονοι (διόλου κολακευτικό και αυτό). 

Τρέμει ο Γιάννης το θεριό και το θεριό το Γιάννη… Στα κομματικά war rooms, συνοφρυωμένα επιτελεία σηκώνουν ενίοτε τα χέρια ψηλά με τους τύπους της συγκεκριμένης δημοσκοπικής κατηγορίας. Σκέτος βραχνάς αυτοί οι ψηφοφόροι, ασυγκίνητοι μπροστά στον μόχθο τον πολιτικό. Κρυψίνοες, κάποιοι αντλούν ικανοποίηση καθώς αποκρίνονται στις έρευνες σκαμπρόζικ : «δεν απαντώ». Μερικοί, ίσως οι πιο κυνικοί, περιμένουν να δουν που θα κάτσει η (εκλογική) μπίλια, για να ποντάρουν: κατευθύνουν την ψήφο τους στον νικητή. Αυτοί είναι που φουντώνουν τη σεναριολογία και ενισχύουν το «όλα είναι ανοιχτά». Αυτοί που εμποδίζουν την καθαρή, ευρεία νίκη.

Από τον Σπυρίδωνα Τρικούπη έως σήμερα, έχουμε ψηφίσει καμιά κατοσταριά (99, με τον Κυριάκο Μητσοτάκη το 2019) Πρωθυπουργούς και οι αναποφάσιστοι δεν λένε να εκλείψουν. Για να λέμε βέβαια και του στραβού του δίκιο, το ’81 συρρικνώθηκαν μπροστά στο θεριό της «Αλλαγής» και το εκτόπισμα του «Ανδρέα» στο ιστορικό χαμηλό του 4%, περίπου.  Αργότερα, σε όποιες εκλογές και να κοιτάξει κανείς, αναποφάσιστους θα συναντήσει. Στις εκλογές του 1985, υπολογίζονταν σε 700.000 πολίτες, το ένα δέκατο των εκλογέων της χώρας. Τον Μάιο του ’85 , μια ανάσα δηλαδή από τις εκλογές του Ιουνίου, τα γκάλοπ έδειχναν ποσοστό αναποφάσιστων έως και 10-11%. Επίσης, το ’89 (συγκυρία από τις δυσκολότερες) ήταν σημαντικό το ποσοστό τους, και παρά το γεγονός ότι τα κόμματα ήταν μόλις 13. Τότε, σε αντίθεση με τα 50 σημερινά, ούτε ΚΟΤΕΣ υπήρχαν, ούτε ΕΑΝ, ούτε ΝΙΚΗ, ούτε «Πράσινο και μωβ». Κουκιά μετρημένα. 

Στις εκλογές του φθινοπώρου του 1996, το ποσοστό αναποφάσιστων και αδιευκρίνιστης ψήφου κυμαινόταν στο 14,4%, με εταιρεία δημοσκοπήσεων να εκτιμά την αδιευκρίνιστη ψήφο σε ποσοστό έως και 20%. Τη δεκαετία του 2000, στις 7 Μαρτίου 2004 για παράδειγμα, διλήμματα τριβέλιζαν το μυαλό του 8% του εκλογικού σώματος. Τον Σεπτέμβριο του 2007, εκλογείς της Αριστεράς ήταν οι περιζήτητοι αμιφιταλαντευόμενοι. Μετά … Ψηφοφόροι αποφασισμένοι και μη βρέθηκαν σε περιδίνηση, όπως και η ίδια η χώρα. 

Σήμερα, ειδήμονες επιμένουν ότι συνήθως το 6% αποφασίζει πάνω από την κάλπη. Τι θα ψηφίσουν στις 21 Μαΐου, ειδικές ομάδες ψηφοφόρων, ρομά, μουσουλμάνοι της Θράκης, ομογενείς της πρώην Σοβιετικής Ένωσης; Αποτελούν σημαντικό τμήμα της αδιευκρίνιστης ψήφου. Τι θα ρίξουν στην κάλπη κάποιοι από τους νέους και τις γυναίκες; Διότι αυτές είναι οι ακριβοθώρητες ομάδες για τα κόμματα. Πρόσφατες έρευνες τους φέρουν να έχουν υψηλό εκπαιδευτικό επίπεδο (περίπου οι μισοί), να αυτοπροσδιορίζονται στη μεσαία κοινωνική τάξη, να δηλώνουν πολιτικά κεντρώοι. 

Αν είναι έγκυρα τα στοιχεία, η αδιευκρίνιστη ψήφος κινείται περίπου στο 10-12%. Οι διαθέσεις περισσότερων των 450.000 ψηφοφόρων δεν έχουν αποκωδικοποιηθεί. Ίσως αυτό να είναι και το πρόβλημα. Ο κώδικας τους. 

Αγνωστος, και πάντως διαφορετικός, τώρα που τα Τik Τok μπαίνουν μπροστά για την εκλογική μάχη, τώρα που ο λαϊκισμός, τα διαδικτυακά τρολ και τα fake news έχουν τον δικό τους ρόλο στο δημόσιο σκηνικό. Ισως να ήταν πιο απλή ιστορία η ψήφος όταν η «πρόοδος» και η «συντήρηση» συνδέονταν με πολιτικούς σχηματισμούς, όταν τα προβλήματα της δημόσιας σφαίρας δεν είχαν ακόμη υπερβεί τα όρια παρατάξεων και κομμάτων. 

Δεν σκεπάζει το πέπλο του «απολιτίκ», με την έννοια της αδιαφορίας, όλους τους αναποφάσιστους. Πρόσωπα που δεν δίνουν δεκάρα τσακιστή για το ποιος είναι ποιος στην οργανωτική δομή των κομμάτων ενδιαφέρονται για την κλιματική αλλαγή, για την κακοποίηση «ευάλωτων», για τα δικαιώματα των ομοφυλοφίλων. Για την εκπαίδευση στα σχολεία. Ξεγλιστρούν σε μονοπάτια προσωπικά, ατομικά, ίσως γι’ αυτό και τόσο δύσκολα προσεγγίσιμα. Όπως ατομικοί, δύσκολοι, ανηφορικοί, είναι και οι δρόμοι που ακολουθούν στους καιρούς μας. 

Μυστήριο αν και κατά πόσο τα έχουν επηρεάσει οι συνεντεύξεις του «Κυριάκου» στον Γρηγόρη Αρναούτογλου και στην Κατερίνα Καινούργιου ή του «Αλέξη» στην Σταματίνα Τσιμτσιλή και τη Φαίη Σκορδά. Σημασία έχει να βρεθούν την Κυριακή πίσω από το μπλε παραβάν.

Ακολουθήστε το Protagon στο Google News