Ο Aρης Ρουσσινός είναι βραβευμένος βρετανός (ελληνικής καταγωγής) δημοσιογράφος και αναλυτής με ειδίκευση στον εθνικισμό, τις επαναστάσεις, τους πολέμους και τις εθνοτικές συγκρούσεις. Εχει καλύψει εκτενώς εμφυλίους πολέμους και εξεγέρσεις σε όλη τη Μέση Ανατολή και την Αφρική, από την αρχή της Αραβικής Ανοιξης, ενώ το «Rebels», το πρώτο του βιβλίο που εκδόθηκε το 2014, αποτελεί μια εξιστόρηση της ζωής του, επί μία τριετία, «πίσω από εχθρικές γραμμές, με πολεμάρχους, φανατικούς και όχι-τόσο-φίλια-πυρά», σύμφωνα με τον υπότιτλο του βιβλίου.

Σε δημοσίευμά του στον βρετανικό ειδησεογραφικό ιστότοπο γνώμης UnHerd, όπου εργάζεται πλέον, αναφέρει ότι σε ένα άρθρο που έγραψε πριν από το ξέσπασμα του πολέμου στην Ουκρανία, υποστήριξε πως ο συνδυασμός των μέσων κοινωνικής δικτύωσης με υψηλής ποιότητας βίντεο από μη επανδρωμένα αεροσκάφη από τους πολέμους στη Συρία και στο Καραμπάχ είχε μετατρέψει «το drone, την κάμερα και το κοινόχρηστο μέσο κοινωνικής δικτύωσης σε ένα ενιαίο, ολοκληρωμένο οπλικό σύστημα, σε έναν υβριδικό ημιαυτόνομο πληρεξούσιο, εξίσου χρήσιμο και τόσο φθηνό στη λειτουργία όσο οι αναλώσιμοι πληρεξούσιοι που πολεμούν στο έδαφος».

«Ο συριακός πόλεμος, όπως και ο ισπανικός εμφύλιος πριν από τον Β’ Παγκόσμιο, μπορεί να θεωρηθεί μια ένοπλη πρόβα για τον πόλεμο της Ουκρανίας, ένα πρόχειρο σχέδιο διαδικασιών και τεχνολογιών που αργότερα θα ανέπτυσσαν πλήρως την τρομερή δυναμική τους. Και πουθενά αυτό δεν είναι πιο εμφανές από τον συνδυασμό βίαιων βίντεο από drones με τα μέσα κοινωνικής δικτύωσης» γράφει στην ανάλυσή του.

Ο Ρουσσινός θυμίζει ότι, με περισσότερους από 100.000 νεκρούς σε κάθε πλευρά, ο πόλεμος που μαίνεται στην Ουκρανία είναι ήδη ο πιο αιματηρός στην Ευρώπη μετά τον Β’ Παγκόσμιο. Ωστόσο, ξεχωρίζει περισσότερο για το γεγονός ότι ξεπερνάει κάθε άλλο πόλεμο στην Ιστορία από πλευράς θανάτων που έχουν βιντεοσκοπηθεί. «Μέσω της παρουσίας, και στις δύο πλευρές, φθηνών εμπορικών drones, που χρησιμοποιούνται για την αναγνώριση του πεδίου και τον εντοπισμό στόχων, τα χαρακώματα της ανατολικής Ουκρανίας επιτηρούνται σε ασύλληπτο έως τώρα βαθμό. Και αρματώνοντάς τα ώστε να ρίχνουν χειροβομβίδες με απόλυτη ακρίβεια –μια τακτική που αναπτύχθηκε αρχικά από τον ISIS στις συγκρούσεις στη Συρία και στο Ιράκ– και οι δύο πλευρές μπορούν να κυνηγήσουν και να σκοτώσουν μεμονωμένους στρατιώτες με την ευκολία ενός βιντεοπαιχνιδιού, μοιράζοντας μετά τα βίντεο υψηλής ανάλυσης».

Ο αντίκτυπος αυτού του φαινομένου στους στρατιώτες είναι σίγουρα τρομακτικός, καθώς γνωρίζουν ότι κάθε τους κίνηση παρακολουθείται από ιπτάμενα ρομπότ που περιμένουν την κατάλληλη στιγμή, ούτως ώστε να τους εξοντώσουν. Ωστόσο, σύμφωνα με τον δημοσιογράφο του UnHerd, περισσότερο αξιοσημείωτη είναι η επίδραση σε όσους μοιράζονται τα βίντεο.

«Η φύση των βίντεο δεν θυμίζει σε τίποτα ό,τι έχουμε δει σε οποιονδήποτε προηγούμενο πόλεμο. Καθώς αιωρείται σε μικρή απόσταση πάνω από το θύμα, τα πλάνα του drone είναι αφόρητα οικεία: στα τελευταία δευτερόλεπτα της ζωής του ο στόχος κοιτάζει την κάμερα – εσένα, κατευθείαν μέσα στα μάτια σου. Τον κοιτάζεις από πάνω προς κάτω: είσαι το drone. Δημιουργείται η ψευδαίσθηση ότι σας έχει παραχωρηθεί η δύναμη επί της ζωής και του θανάτου, περνώντας πάνω από τα λασπωμένα χαρακώματα της Ανατολικής Ουκρανίας σαν άγγελος του θανάτου. Υπάρχει κάτι χυδαίο και τρομερό στο να σου παρέχεται πρόσβαση σε αυτές τις τελευταίες, άθλιες στιγμές της ανθρώπινης ζωής, μια πιεστική αίσθηση ότι αυτό είναι κάτι που δεν πρέπει να βλέπει κανείς, πόσω μάλλον να το απολαμβάνει» συνοψίζει στην ανάλυσή του.

Ωστόσο, το Twitter είναι γεμάτο από βίντεο που φέρουν τίτλους τύπου «Μη επανδρωμένο αεροσκάφος ρίχνει χειροβομβίδα σε Ορκ χωρίς παντελόνι» ή «18+ Ο χειριστής του drone οδήγησε το Ορκ στην αυτοκτονία», στο οποίο ένας ρώσος στρατιώτης, έχοντας στριμωχτεί στη γωνία από ένα drone, αυτοπυροβολείται. Μάλιστα, με στόχο την πλήρη εξάλειψη της διάκρισης μεταξύ των φανατικών θεατών που πολέμου στο διαδίκτυο και των φονικών μη επανδρωμένων αεροσκαφών, πλέον είναι δυνατή ακόμη και η δωρεά πτερυγίων για τις χειροβομβίδες που φέρουν τα drones.

Ο Ρουσσινός εξηγεί ότι, παρά τη βαναυσότητά τους, αυτά τα βίντεο αποκαλύπτουν λίγα για τον πόλεμο στην Ουκρανία, καθώς «ένα βίντεο χωρίς πλαίσιο, με έναν άνθρωπο να πεθαίνει σε ένα οποιοδήποτε όρυγμα, είναι σχεδόν το ίδιο με οποιοδήποτε άλλο όσον αφορά το τι αποκαλύπτει για την πρόοδο ή την έκβαση της σύγκρουσης […] Αυτή η διαδικτυακή υποκουλτούρα, μια περιθωριακή υποενότητα όσων παρακολουθούν τον πόλεμο, δεν εξυπηρετεί καμία αναλυτική λειτουργία. Αντιθέτως, μοιάζει περισσότερο με πλήθος σε ρωμαϊκή αρένα που χαζεύει τους θανάτους των καταδικασμένων: και εκείνοι, άλλωστε, θεωρούνταν εγκληματίες, πέρα από τα όρια της ανθρώπινης συμπάθειας. Η προπαγανδιστική αξία αυτών των βίντεο για την ουκρανική υπόθεση είναι σίγουρα αμφίβολη» υποστηρίζει.

Επιθυμώντας να μην παρεξηγηθεί και κατηγορηθεί ως φιλορώσος από όλους όσοι είναι ενθουσιασμένοι από «αυτό το παράξενο και απαίσιο περιεχόμενο», υπογραμμίζει: «Θέλω η Ουκρανία να κερδίσει τον πόλεμο. Καταλαβαίνω ότι για να γίνει αυτό, οι Ουκρανοί θα πρέπει να σκοτώσουν και να συνεχίσουν να σκοτώνουν χιλιάδες ρώσους στρατιώτες: αυτό είναι ο πόλεμος. Αλλά δεν έχω ιδιαίτερη ανάγκη, ούτε θέλω να δω κάθε μεμονωμένο θάνατο. Το γεγονός είναι ότι, προφανώς, σας αποκαλύπτουν λίγα για την Ουκρανία, αλλά πολλά για την ανθρώπινη φύση και την ακόμα αμυδρά κατανοητή φύση των μέσων κοινωνικής δικτύωσης».

Εστιάζοντας ειδικά στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης, γράφει ότι ενδέχεται στην πραγματικότητα να αποσκοπούν σε αυτό ακριβώς, «τη σύγκρουση, τη δημιουργία και την καταστροφή εχθρών». Κατά την πρώτη φάση της Αραβικής Ανοιξης το κυρίαρχο αφήγημα ήταν ότι τα μέσα κοινωνικής δικτύωσης δημιουργήθηκαν «για να φέρουν κοντά τους ανθρώπους, την τεχνολογία και την ανθρώπινη ανάγκη για σύνδεση», με στόχο την περαιτέρω πρόοδο της ανθρωπότητας.

Ωστόσο, όποιος χρησιμοποιεί τα μέσα κοινωνικής δικτύωσης παρατηρεί ακριβώς το αντίθετο: «Υπάρχει μια φυσική τάση του μέσου να παράγει εχθρούς, συχνά από τις πιο ασήμαντες αιτίες. Το πιο δημοφιλή περιεχόμενα στο Twitter είναι με διαφορά εκείνα που επικεντρώνονται στην καταστροφή και τον εξευτελισμό των πολιτικών εχθρών: καριέρες χτίζονται και περιουσίες φτιάχνονται από αυτό».

Αν τα μέσα κοινωνικής δικτύωσης δεν ήταν «πρωτίστως ένα όπλο», οι φιλελεύθεροι δεν θα ανησυχούσαν τόσο πολύ από την εξαγορά του Twitter από τον Ελον Μασκ, «δεν θα φοβόντουσαν ότι βρίσκεται πλέον σε λάθος χέρια, έτοιμο να στραφεί εναντίον εκείνων που έχει συνηθίσει να το χρησιμοποιούν».

Ολοκληρώνοντας την ανάλυσή του, ο Ρουσσινός γράφει πως στο βιβλίο τους «Radical War», που κυκλοφόρησε λίγο πριν ο Πούτιν διατάξει τα στρατεύματά του να εισβάλουν στην Ουκρανία, οι Μάθιου Φορντ και Αντριου Χόσκινς προειδοποιούσαν ότι η τεχνολογία των έξυπνων κινητών και η χρήση της στο πλαίσιο των σύγχρονων πολέμων σημαίνει ότι πλέον «ο πόλεμος αφορά κυρίως τη διαχείριση της προσοχής των πληθυσμών και των διαφορετικών κοινών» σε ένα «μιντιακό θέαμα» όπου «δεν είναι δυνατός ο εντοπισμός αυτών των αναδυόμενων μορφών πολέμου εντός των υπαρχόντων μοντέλων αναπαράστασης και των τρόπων θέασης του κόσμου».

Σύμφωνα με τους δύο ακαδημαϊκούς, το smartphone και η κάμερα του drone έχουν αλλάξει εντελώς τον πόλεμο, «αντικαθιστώντας το τουφέκι ως όπλο επιλογής για όσους εμπλέκονται μαζικά σε πόλεμο» και «καταρρίπτοντας τα όρια μεταξύ εκείνων που παρατηρούν τον πόλεμο και εκείνων που εμπλέκονται σε αυτόν». Σύμφωνα με τον Αρη Ρουσσινό, ο πόλεμος στην Ουκρανία συνέβαλε στην περαιτέρω κατάρριψη αυτών των ορίων, καθώς πλέον όποιος θέλει μπορεί ακόμη και να χρηματοδοτήσει τον φόνο ενός ρώσου στρατιώτη και να παρακολουθήσει και να μοιραστεί τον θάνατό του από το έξυπνο κινητό του.

Παρομοίως, θεωρεί αδύνατο να χρησιμοποιεί κάποιος το διαδίκτυο το 2023 και να μη μετέχει τρόπον τινά στον «ψυχρό εμφύλιο πόλεμο» που μαίνεται εδώ και καιρό στις ΗΠΑ: «Kαθώς οι Αμερικανοί ανασυγκροτούνται σε αντίπαλες γραμμές, περιμένοντας τη μεγάλη κορύφωση που μπορεί να μην έρθει ποτέ, τα ακόμα εικονικά σε μεγάλο βαθμό περιγράμματα της σύγκρουσης διαμορφώνουν σχεδόν κάθε σκέψη που εκφράζεται στο διαδίκτυο» γράφει ο Ρουσσινός.

«Παγιδευμένοι στο διαδίκτυο, συμμετέχουμε όλοι, θέλοντας και μη, σε έναν μεγάλο ατέρμονο πόλεμο που εκτείνεται σε όλον τον κόσμο. Οπως συμβαίνει με κάθε νέα τεχνολογία, ο πόλεμος έχει αναδείξει τη λανθάνουσα ισχύ του διαδικτύου και των μέσων κοινωνικής δικτύωσης, τα φανάτισε και τα μετέτρεψε σε όπλα τρομερής ισχύος, των οποίων τις πραγματικές δυνατότητες μόλις αρχίζουμε να καταλαβαίνουμε» καταλήγει.

Ακολουθήστε το Protagon στο Google News