Αν συγκεντρώσεις όσα έχουν γραφτεί για την Τεχνητή Νοημοσύνη τελευταία, θα φτιάξεις ένα δυστοπικό παζλ. Αν γινόταν ταινία, θα είχε τον νοσηρό ρεαλισμό του Μάικλ Χάνεκε και τα εφέ των ταινιών επιστημονικής φαντασίας του Στίβεν Σπίλμπεργκ. Και μια δόση από τον γλυκόπικρο σουρεαλισμό του Ζαν-Λικ Γκοντάρ, οπωσδήποτε.

Η ΤΝ παρουσιάζεται σχεδόν σαν μπαμπούλας που εισβάλλει στη ζωή μας και απειλεί να μας κλέψει τα πάντα και, κυρίως, τη δουλειά. Δεν έχεις παρά να γκουγκλάρεις και θα βρεις ολόκληρες λίστες με επαγγέλματα που κινδυνεύουν να χαθούν, σχεδόν το ένα τέταρτο όλων των εργασιών, όπως εκτίμησε μια έκθεση της Goldman Sachs τον περασμένο Μάρτιο. Ποια Βιομηχανική Επανάσταση; Αυτό που έρχεται, σου λένε, είναι άλλου επιπέδου.

Η υπόθεση ΤΝ μοιάζει με το κουτί της Πανδώρας. Για τον περισσότερο κόσμο άνοιξε όταν εμφανίστηκε το ChatGPT, απαντώντας με λεπτομέρεια εγκυκλοπαίδειας και ζηλευτό ορθολογισμό σε ό,τι το ρωτάμε. Εκεί πέσαμε όλοι από τα σύννεφα. Σαν να ξυπνήσαμε απότομα και αναρωτηθήκαμε πού ζούμε. Αναμφίβολα, έχουμε μπει σε μια νέα εποχή και η ζωή μας θα αλλάξει, όπως άλλαξε με την έλευση του διαδικτύου και των smartphones. Αλλά δεν μπήκαμε τώρα, διανύουμε το μονοπάτι της εδώ και καιρό.

Αλήθεια, πώς νομίζεις ότι ψωνίζεις online, κάνεις αναζήτηση στο ίντερνετ, εικονικές περιηγήσεις και δεκάδες άλλα; Με τη βοήθεια της ΤΝ τα κάνεις και καθόλου δεν σε χαλάνε που υπάρχουν ως δυνατότητες στη ζωή σου. Τώρα ξαφνικά θυμήθηκες να προβληματιστείς και να τρομάξεις; Το ότι πέφτουμε από τα σύννεφα, βέβαια, είναι αποτέλεσμα ελλιπούς κατανόησης και αντίληψης, όπως έχουν διαπιστώσει και έρευνες.

Μία από αυτές, την οποία διεξήγαγε πριν από μια πενταετία αμερικανική εταιρεία software, αλλά τώρα επανήλθε για να μας υπενθυμίσει τις αδυναμίες μας, ανέφερε ότι, παρ’ όλο που χρησιμοποιούμε ΤΝ σε καθημερινή βάση, στη συντριπτική πλειονότητά μας δεν καταλαβαίνουμε ότι το κάνουμε.

Ας είναι, τώρα το καταλάβαμε. Και το μεγάλο ερώτημα, και φόβος μαζί, είναι αν η ΤΝ μπορεί να οδηγήσει σε μια κοινωνία όπου ο άνθρωπος θα είναι περιττός. Προφανώς, αν η δουλειά του αφορά ανάλυση και ερμηνεία πληροφοριών ή αναδιάταξη ή κάτι που θα μπορούσε εύκολα να αυτοματοποιηθεί, μάλλον μια μηχανή θα τα καταφέρει καλύτερα. Αλλά αυτό δεν είναι απαραιτήτως κακό και δεν σημαίνει αυτόχρημα ότι θα βγάλει εκτός παιχνιδιού τον ανθρώπινο παράγοντα.

Η Τζόαν Σονγκ Μακόλιν, αναπληρώτρια καθηγήτρια Οικονομικών Εργασίας σε πανεπιστήμιο των ΗΠΑ, αναφέρει ως παράδειγμα ότι στο μέλλον η ΤΝ θα ανιχνεύει μορφές καρκίνου πιο αποτελεσματικά από τον άνθρωπο. Οι γιατροί θα τη χρησιμοποιούν, αλλά το πιθανότερο είναι ότι δεν θα τους αντικαταστήσει. Γιατί; Γιατί όλοι θα θέλουν και την ΤΝ και τον γιατρό στην εξίσωση. Αυτό, υποστηρίζει η Μακόλιν, θα ισχύει για τις περισσότερες δουλειές.

Δεν θα μας τα πάρει όλα ο μπαμπούλας ΤΝ, λένε οι εμπειρογνώμονες που έρχονται να φέρουν μια ισορροπία στη φρενίτιδα ανασφάλειας των τελευταίων μηνών. Κυρίως, δεν θα μπορέσει να αντικαταστήσει όσα απαιτούν ανθρώπινες δεξιότητες, όπως η δημιουργική σκέψη, εκείνο το ανθρώπινο προσόν που ανοίγει νέους δρόμους. Η επινόηση και η δημιουργία είναι δική μας υπόθεση, ξεκάθαρα.

Οπως και οι διαπροσωπικές σχέσεις και οτιδήποτε στηρίζεται στη συναισθηματική νοημοσύνη. Αν έβαζες ένα ρομπότ να καλύψει τομείς που χρειάζονται βαθιά κατανόηση των ανθρώπων και επικοινωνιακή δεξιότητα (ένα ρεπορτάζ ή μια διαχείριση κρίσης σε εταιρεία, ή ένα εμβόλιο σε παιδί που ουρλιάζει σαν δαιμονισμένο), είναι σίγουρο ότι θα έφερνε την καταστροφή.

Και αν ερχόταν ένα ρομπότ στη θέση του υδραυλικού, πιθανότατα να σου πλημμύριζε όλο το σπίτι. Την επιδεξιότητα μιας τεχνικής εργασίας, που συνδυάζεται με την ικανότητα του ανθρώπου να κινείται αναλόγως της συνθήκης και να βρίσκει λύσεις, θα τη βρεις μόνο στον C-3PO του «Star Wars» και, μάλλον, θα περάσουν πολλά χρόνια μέχρι να την αποκτήσει κι ένα ρομπότ της πραγματικής ζωής.

Ισως πάρει τη δουλειά του ακαδημαϊκού (δυστυχώς ο μορφωμένος εργαζόμενος απειλείται, αφού η ΤΝ μπορεί να σου γράψει ολόκληρο μεταπτυχιακό), αλλά ο υδραυλικός, ο ηλεκτρολόγος, ο ψυκτικός, ο οικοδόμος κ.ο.κ μπορούν να κοιμούνται ήσυχοι.

Σίγουρα μπαίνουμε σε μια εποχή όπου η ΤΝ θα αναδιαμορφώσει το τοπίο. Εκείνο, όμως, που δεν πρόκειται να πάρει είναι η σκέψη μας. Αυτό είναι ένα βασικό κομμάτι της μηχανής προόδου, η οποία έφτιαξε και την ΤΝ. Και προς το παρόν, είναι αναντικατάστατο.

Ακολουθήστε το Protagon στο Google News