Στους «Διχασμένους» (1988), μια από τις καλύτερες ταινίες του Ντέιβιντ Κρόνενμπεργκ, ο Τζέρεμι Αϊρονς, σε διπλό ρόλο, υποδύθηκε δύο δίδυμα αδέλφια· γυναικολόγοι και οι δύο, οι Μπέβερλι και Ελιοτ Μαντλ συνάπτουν σχέση με την ίδια γυναίκα (Ζενεβιέβ Μπιζόλντ), μια σχέση που θα τους οδηγήσει τελικά στην τρέλα.

Στη νέα τηλεοπτική εκδοχή «Dead Ringers», μια μίνι σειρά έξι επεισοδίων, οι δίδυμοι αλλάζουν φύλο. Εκτελεστική παραγωγός και πρωταγωνίστρια είναι η Ρέιτσελ Βάις, η οποία υποδύεται δύο  δίδυμες αδελφές, πανομοιότυπες από κάθε άποψη εκτός από τον χαρακτήρα. Η δρ Μπέβερλι Μαντλ είναι ντροπαλή, ηθική και εσωστρεφής· η ερωτική σχέση της με μια ασθενή πυροδοτεί ένα ψυχικό ξεκαθάρισμα μεταξύ των δύο αδελφών· από την άλλη πλευρά, η Ελιοτ είναι μια σύγχρονη τρελή επιστήμονας, πεινασμένη για σάρκα, ναρκωτικά, συγκρούσεις, σεβασμό στα θεία και σεξ. Ολο αυτό θα μπορούσε να αποδειχτεί σαπουνοπερατικό κόλπο, στα χέρια της βραβευμένης με Οσκαρ Ρέιτσελ Βάις, ωστόσο, γίνεται ένα έργο λαμπερά σουρεαλιστικό, μυστηριώδες, σαγηνευτικό και λίγο διεστραμμένο, γράφει στον Guardian η Ιβα Γουάιζμαν.

(Δείτε το trailer της ταινίας «Οι Διχασμένοι» του Κρόνενμπεργκ)

Μεγαλωμένη στο Λονδίνο, όπου γεννήθηκε το 1970, η Ρέιτσελ Βάις ζει πλέον στο Μπρούκλιν με την οικογένειά της. Στη Νέα Υόρκη εγκαταστάθηκε το 2002, βασικά όμως πηγαινοερχόταν ανάμεσα στις δύο πρωτεύουσες, «από τότε που γεννήθηκε ο γιος μου πριν από 16 χρόνια», λέει. Εκτός από τον γιο που απέκτησε με τον σκηνοθέτη Ντάρεν Αρονόφσκι έχει επίσης μια πεντάχρονη κόρη με τον σύζυγό της Ντάνιελ Κρεγκ (είναι ζευγάρι από το 2010, αλλά φίλοι από παλιότερα), ο οποίος έχει άλλη μια κόρη, 30χρονη σχεδόν, από τον πρώτο του γάμο με την επίσης ηθοποιό Φιόνα Λάουντον. «Ισως είναι αυταπάτη, αλλά εξακολουθώ να καταλαβαίνω την Αγγλία· θα είναι πάντα πατρίδα», προσθέτει η Βάις.

Οι γονείς της ήρθαν στη Βρετανία από την Αυστρία και την Ουγγαρία ως παιδιά πρόσφυγες λίγο πριν από τον Β’ Παγκόσμιο Πόλεμο. Ηταν για αυτούς «η απίστευτη χώρα που τους είχε καλωσορίσει και τους είχε σώσει. Ο πατέρας μου έλεγε πάντα, με μια πολύ έντονη ουγγρική προφορά, “Αγοράστε βρετανικά”. Και σίγουρα θεωρώ τον εαυτό μου παιδί μεταναστών», λέει στον Guardian. Την έστειλαν σε ένα ιδιωτικό σχολείο θηλέων, όπου διέπρεψε, μέχρι που σταμάτησε να το κάνει…

Στο μεταξύ έχει ήδη πίσω της μια μεγάλη καριέρα με ταινίες τόσο της Marvel όσο και του ανεξάρτητου κινηματογράφου, και έναν γάμο που, παρά την ήσυχη καθημερινότητά του, αντανακλά μια αίγλη σχεδόν εκτυφλωτική. Η πλοήγηση σε όλα αυτά μπορεί να απαιτεί ένα ορισμένο επίπεδο διαχωρισμού, ή τουλάχιστον «άλλη μία» Ρέιτσελ Βάις, γράφει στον Guardian η Ιβα Γουάιζμαν, η οποία μίλησε με τη βρετανοαμερικανίδα σταρ με αφορμή τον διπλό της ρόλο στη νέα σειρά.

Μια καριέρα που αποκτά συνεχώς μεγαλύτερη βαρύτητα

Η καριέρα της Ρέιτσελ Βάις ξεκίνησε με το μόντελινγκ σε ηλικία 14 ετών· τότε περίπου απέρριψε μάλιστα μια πρόταση να πρωταγωνιστήσει στην ταινία «Βασιλιάς Δαβίδ» (1985) με τον Ρίτσαρντ Γκιρ. Παραδοσιακά, καθώς μια ηθοποιός μεγαλώνει, οι ρόλοι που της προσφέρονται λιγοστεύουν, πράγμα που όμως δεν συνέβη στην 53χρονη Βάις, που διαπρέπει τόσο στην οθόνη όσο και στο θεατρικό σανίδι. Σε μας είναι περισσότερο γνωστή χάρη στο Οσκαρ που της χάρισε το 2006 ο ρόλος της ακτιβίστριας Τέσα Κουέιλ στο πολιτικό θρίλερ του Φερνάντο Μεϊράλες «Ο Επίμονος Κηπουρός» (από το ομώνυμο μπεστ σέλερ του Τζον Λε Καρέ), κυρίως όμως από τη συμμετοχή της στις ταινίες του Γιώργου Λάνθιμου «Αστακός» (2016) και «Η Ευνοούμενη» (2018), που της έφερε άλλη μια υποψηφιότητα για Οσκαρ.

Δεν είναι τυχαίο ότι πολλοί από τους τελευταίους ρόλους της είναι πιο σκοτεινοί ή λεπτοί χαρακτήρες· επιλέγει επίσης να ερμηνεύσει queer γυναίκες σε περίπλοκες ερωτικές σχέσεις (μεταξύ άλλων και στην «Ανυπακοή» το 2016 του Σεμπαστιάν Λελιό αλλά και στην πρόσφατη σειρά), ρόλους που έχουν φέρει ένα νέο είδος βαρύτητας αλλά και ένα νέο είδος κοινού.

Πόσο συνειδητή ήταν η επιλογή της να στραφεί σε ιστορίες παραβατικών γυναικών; «Η αλληλεπίδραση με έναν άντρα έχει διαφορετική δυναμική από την αλληλεπίδραση με μια γυναίκα· και οι δύο είναι ανθρώπινες και ενδιαφέρουσες και άξιες αφήγησης. Απλώς ένιωσα ότι δεν είχα κάνει πολλές από τις τελευταίες, και μου φαινόταν ένα πλούσιο πεδίο για να πάω, να περιπλανηθώ και να εξερευνήσω», απαντάει στη δημοσιογράφο του Guardian, «Το να μιλούν γυναίκες μόνες σε γυναίκες έχει πολύ διαφορετικό συναίσθημα. Επιπλέον, μου αρέσει η παρέα των γυναικών. Υποθέτω, λοιπόν, ότι με ενδιαφέρουν οι ιστορίες τους». Εξάλλου, λέει, «Η ιστορία του κινηματογράφου έχει δει πολλές ετεροφυλόφιλες ιστορίες αγάπης και ταινίες με φίλους, τις οποίες έχω αγαπήσει. Αλλά θέλω κι άλλες ιστορίες με φίλες. Δεν νομίζετε;»

Το «Dead Ringers», ωστόσο, δεν είναι τόσο μια ιστορία φιλενάδων όσο μια ιστορία γυναικείας συνεξάρτησης, που περιπλέκεται με αίμα και ηθική. «Οι αδελφές είναι τόσο στενά συνδεδεμένες που βλέπεις αυτή τη συνεξάρτηση ως εξαιρετικά λειτουργική. Είναι κορυφαίες στη δουλειά τους, αλλά πολύ δυσλειτουργικές στην προσωπική τους ζωή. Δεν μπορούν να ζήσουν μακριά η μία από την άλλη. Και μετά, τις βλέπεις να διαλύονται». Τα μάτια της αστράφτουν. Της αρέσουν οι «χαρακτήρες με όρεξη» λέει, κομψά, «Ανθρωποι όπως η Ελιοτ, με αίμα στις φλέβες τους».

Κατά τη διάρκεια των γυρισμάτων, η Βάις έπαιζε στη μία πλευρά της σκηνής ως Ελιοτ, άλλαζε κόμμωση, μακιγιάζ και κοστούμια -«άλλαζε το κέντρο βάρους μου», λέει- και έκανε την ίδια σκηνή στην άλλη πλευρά ως Μπέβερλι. «Ηταν ένα είδος διπλής δουλειάς», σημειώνει, που όμως, την ενθουσίασε, γιατί, «Δεν νομίζω ότι μου έχουν πει ποτέ τόσο καλά λόγια στη σειρά». Η Βάις είχε από καιρό εμμονή με την καλτ ταινία του Κρόνενμπεργκ, ώσπου βρήκε τελικά μία σεναριογράφο, την Αλις Μπιρτς, η οποία πρόσθεσε σκοτεινό πνεύμα, κακία, και βάθος στην τηλεοπτική εκδοχή. «Η Ρέιτσελ μπορούσε να συλλάβει τα πάντα», λέει στον Guardian η Αλις Μπιρτς, «κάτι που νομίζω ότι είναι ασυνήθιστο για τον ηθοποιό που πρωταγωνιστεί· απαιτεί επίσης επίπεδα δύσκολων νοητικών διεργασιών που νομίζω ότι είναι ξεχωριστά», επισημαίνεί Και η Βάις προσθέτει ότι «ήταν εντελώς διαφορετικό από οτιδήποτε έχω κάνει στο παρελθόν».

Η Ρέιτσελ Βάις δείχνει στη δημοσιογράφο του Guardian μια φωτογραφία του Λου Ριντ στον τοίχο του γραφείου της (όταν ήταν στο πανεπιστήμιο, πήγε με το τρένο στο Βερολίνο για να δει την κατεδάφιση του Τείχους και αργότερα σε μια συναυλία του Ριντ πήγε στα παρασκήνια, και έδωσε στο είδωλό της ένα κομμάτι από εκείνο το Τείχος), έναν πίνακα ζωγραφισμένο από μια παλιά φίλη και από κάτω μερικά ποιήματα του γιου της. Οι τοίχοι είναι λευκοί. Πρόκειται να πάρουν μια νέα ταπετσαρία για την κρεβατοκάμαρα, «σχεδιασμένη από την πεθερά μου», λέει, προσεκτικά η Βάις, και η Ιβα Γουάιζμαν βρίσκει την ευκαιρία να την ρωτήσει πώς αυτή και ο Κρεγκ αντιμετωπίζουν τη  φήμη.

Συνοφρυώνεται, λες και η ιδέα της είναι καινούργια, ή τουλάχιστον, πολύ ξένη: «Η διασημότητα πραγματικά δεν σημαίνει τίποτα για μένα. Και δεν χρειάζεται καθόλου δουλειά το να μην εμφανίζεσαι συνέχεια σε εκδηλώσεις. Δεν χρειάζεται καθόλου δουλειά, το να κρατάς ιδιωτική τη ζωή σου. Η ζωή μπορεί να είναι απαιτητική, η ζωή σε μια οικογένεια μπορεί να είναι περίπλοκη, αλλά δεν ξέρω καν τι σημαίνει “διασημότητα”. Δεν σκέφτομαι τον εαυτό μου έτσι», απαντάει η ηθοποιός. Για την ακρίβεια δεν την δυσαρεστεί η ερώτηση, περισσότερο το concept της celebrity είναι που την ενοχλεί ή την προσβάλλει.

Ομοίως, όταν η Γουάιζμαν τη ρωτάει για το δεύτερο παιδί της, και αν είχε υποστεί κάποια δημόσια κριτική για την ηλικία της τότε –η Βάις γέννησε την κόρη της στα 48–, η ηθοποιός συνοφρυώνεται και πάλι: «Ισως ήμασταν απλώς πάρα πολύ κουρασμένοι. Ισως δεν πρόσεξα τι συνέβαινε. Μπαίνεις σε μια φυσαλίδα όταν έχεις νεογέννητο, έτσι δεν είναι;» λέει και μετά από μια παύση προσθέτει «Φυσικά το συνοδεύει ένα τεράστιο προνόμιο». Με φήμη, βεβαίως… Σκέφτεται λίγο, για να δώσει ένα παράδειγμα, «Ξέρετε, μας δίνουν πολύ καλές θέσεις στο θέατρο». Αλλά γενικά, «δεν υπάρχει πραγματικά για μένα. Το έχω συνηθίσει πλέον. Οπως, όταν κάποιοι αναγνωρίζουν τον σύζυγό μου, είναι απλώς μέρος της ζωής· είναι συνήθως πολύ καλοί και λένε, “Ο καλύτερος Μποντ που έχει υπάρξει!” ή οτιδήποτε άλλο. Δεν είναι κάτι δύσκολο ή καταπιεστικό». (Δείτε το trailer της μίνι σειράς «Dead Ringers»)

Κοιτάζοντας το γαλήνιο γραφείο της στο Μπρούκλιν, η Γουάιζμαν την ρωτάει αν φέρνει μαζί της στο σπίτι τους χαρακτήρες που υποδύεται: «Υπάρχει ένα είδος ψυχολογικής στροφής προς τον χαρακτήρα, που πιθανότατα επηρεάζει έναν ηθοποιό με τρόπους που ο ίδιος δεν γνωρίζει καν. Αλλά μετά σκέφτομαι, “άλλαξε στάση και γίνε αμέσως όπως ήσουν”», απαντάει. Είναι μια δεξιότητα που έπρεπε να μάθει; «Οταν έχεις παιδιά, πρέπει να συγκεντρώνεσαι περισσότερο στο να μην τους φέρνεις στο σπίτι. Αυτή η πειθαρχία μαθαίνεται. Νομίζω ότι είναι μια ικανότητα, που προσωπικά με έκανε καλύτερη στη δουλειά μου και στη ζωή μου,  κρατώντας και τα δύο εντελώς  χωριστά». Η μόνη τριβή ίσως είναι οι στιγμές που αναγκάζεται να βουτήξει στη ζωή της για να υπηρετήσει τη δουλειά της, στιγμές, ίσως, όπως αυτές της συνέντευξης.

Τι σχέση έχει με την ιδέα των δύο εαυτών, όπως εξερευνήθηκε τόσο επιδέξια και αιματηρά στο «Dead Ringers»; «Νομίζω… ο καθένας έχει πολλούς εαυτούς. Ενας επαγγελματικός εαυτός, και ο εαυτός, ας πούμε, που πηγαίνει στη συνάντηση γονέων και δασκάλων. Πάντα προσαρμοζόμαστε», απαντάει στον Guardian. Ποιος είναι, τελικά, ο αληθινός εαυτός της; «Είναι όλοι αυθεντικοί», λέει με τόλμη…

Ακολουθήστε το Protagon στο Google News