Είναι δυνατόν να πληρώσει κανείς περισσότερα από δύο εκατομμύρια δολάρια για ένα μεταχειρισμένο ζευγάρι παπούτσια; Προφανώς ναι, αλλά μόνο εάν ανήκαν σε ένα θρύλο, στον Μάικλ Τζόρνταν, στην προκειμένη περίπτωση, τον απόλυτο σταρ των Σικάγο Μπουλς, κορυφαίο καλαθοσφαιριστή όλων των εποχών, σύμφωνα με πάρα πολλούς.

Για την ακρίβεια τα παπούτσια που φορούσε κατά τη διάρκεια των τελικών του 1998, μετά την ολοκλήρωση των οποίων κέρδισε το έκτο του πρωτάθλημα στο ΝΒΑ, πουλήθηκαν σε δημοπρασία έναντι 2,2 εκατ. δολαρίων, ακριβώς για αυτόν τον λόγο, «επειδή είναι χρησιμοποιημένα, γιατί είναι τα παπούτσια ενός πρωταθλητή που τα φορούσε έναν σημαντικό, θρυλικό, τελικό», γράφει σε άρθρο του στην La Repubblica o Μάρκο Μπελπολίτι, συγγραφέας, δοκιμιογράφος και ακαδημαϊκός, καθηγητής Συγκριτικής Λογοτεχνίας στο Πανεπιστήμιο του Μπέργκαμο.

Ο καθηγητής εξηγεί πως η αποκαλούμενη «μαγική σκέψη», που εξακολουθεί να καθοδηγεί πολλές από τις καθημερινές μας πράξεις, συχνά ασυνείδητα, στην προκειμένη περίπτωση, με τα παπούτσια αξίας εκατομμυρίων δολαρίων του Τζόρνταν, φτάνει στο αποκορύφωμά της εδώ. «Δεν ήταν όμως οι άλλοι, οι πρωτόγονοι, τα θύματα της “μαγικής σκέψης”;», διερωτάται.

Επικαλείται δύο περίφημους ανθρωπολόγους, τον σκωτσέζο Τζέιμς Φρέιζερ, συγγραφέα του πολύτομου «Ο Χρυσός Κλώνος», και τον πολωνό Μπρονίσουαφ Μαλινόφσκι, τον ιδρυτή της σύγχρονης ανθρωπολογίας, οι οποίοι «μας διαβεβαίωσαν ότι αυτή (η μαγική σκέψη) ήταν χαρακτηριστικό μη πολιτισμένων πληθυσμών, στους οποίους οι πεποιθήσεις μαγικού-ιερού τύπου αποτελούσαν θεμέλια της ίδιας της κοινωνικής δομής, όχι των σύγχρονων πληθυσμών».

Ωστόσο η περίπτωση των παπουτσιών του Μάικλ Τζόρνταν «αποδεικνύει ότι αυτό δεν ισχύει», υποστηρίζει, θυμίζοντας πως ένας «σπουδαίος αμερικανός συγγραφέας», ο Ντον Ντελίλο, έστησε το σπουδαίο του μυθιστόρημα «Underworld» (1997), γύρω από την κατοχή μιας μπάλας που εκσφενδονίστηκε εκτός γηπέδου, κατά τη διάρκεια ενός θρυλικού αγώνα μπέιζμπολ, από έναν διάσημο πρωταθλητή, και η οποία κατέληξε στα χέρια ενός μικρού αγοριού.

«Ο αθλητισμός είναι ένας από τα πεδία της κοινωνίας μας, όπου παράγονται περισσότερο (ή αυτό πιστεύεται) μαγικά αποτελέσματα, επειδή ο αθλητισμός εξακολουθεί να διατηρεί ένα ιερό φορτίο που φαίνεται να έχει εκλείψει από άλλους τομείς, καταρχάς από την πολιτική. Ποιος θα αγόραζε τα παπούτσια που φορούσε ένας πρωθυπουργός σε μια αποφασιστική συνεδρίαση του υπουργικού του συμβουλίου;», διερωτάται.  

Εστιάζοντας αποκλειστικά στα παπούτσια, γράφει καταρχάς πως διαδραματίζουν καθοριστικό ρόλο στον αθλητισμό, στο ποδόσφαιρο για προφανείς λόγους ενώ στο μπάσκετ αποτελούν τη βάση πάνω στην οποία πατάει ο πρωταθλητής, ούτως ώστε να απογειωθεί και να καρφώσει την μπάλα στο αντίπαλο καλάθι.

Μεταπηδώντας από τον αθλητισμό στη μυθολογία, σημειώνει πως «δεν είναι τυχαίο ότι ο Ερμής, ο αγγελιαφόρος των θεών, προστάτης των εμπόρων και των κλεφτών, φοράει φτερωτά σανδάλια». Μας πληροφορεί επίσης πως «τα παπούτσια είναι ένα αντικείμενο με το οποίο ο άνθρωπος κατάφερε να αποκολληθεί από τα τέσσερα, αρχίζοντας να σηκώνεται προς τα πάνω», σημειώνοντας πως, σύμφωνα με τον αμερικανό παλαιοντολόγο Ερικ Τρινκάους, παπούτσια πρώτη φορά φορέθηκαν από τον Homo sapiens πριν από 40.000 χρόνια.

«Εμείς οι άνθρωποι είμαστε το μόνο είδος στον πλανήτη που χρησιμοποιεί παπούτσια ως άμυνα ενάντια στο κρύο και τα ανώμαλα εδάφη και αυτό έχει διαδραματίσει σημαντικό ρόλο στην εξέλιξη του είδους μας. Με τα παπούτσια όχι μόνο σηκώνεσαι, αλλά προχωράς και παραπέρα», σημειώνει ο Μπελπολίτι.

Τα παπούτσια είναι σήμερα από τα πιο περιζήτητα καταναλωτικά αγαθά μεταξύ των νέων, ιδιαίτερα τα αθλητικά, με τον ιταλό συγγραφέα και πανεπιστημιακό να κάνει λόγο για «πάθος που γειτνιάζει με τον συλλεκτισμό καθώς και με τον μαζικό φετιχισμό». Στο πλαίσιο του συλλεκτισμού, «ένα από τα στοιχεία που από τον κόσμο της αριστοκρατίας μεταδόθηκαν σε όλες τις κοινωνικές τάξεις, αφού η Τρίτη Τάξη κατέστη ηγεμονική μέσω της Γαλλικής Επανάστασης», ερμηνεύει και τα εκατοντάδες χιλιάδες, εκατομμύρια δολάρια, που ξοδεύτηκαν για τα παπούτσια του Μάικλ Τζόρνταν.

«Οποιος κατέχει τα παπούτσια του πρωταθλητή καθίσταται όμοιός του; Δεν νομίζω ότι αυτή είναι η πεποίθηση που καθορίζει τις προσφορές στις δημοπρασίες. Σημασία έχει να κατέχεις κάτι μοναδικό, κάτι που να θαυμάζουν και άρα να ζηλεύουν οι άλλοι. Γιατί αυτά τα παπούτσια και όχι άλλα; Γιατί ο Τζόρνταν πέτυχε ένα ρεκόρ και μετά από αυτό σταμάτησε να παίζει. Εχοντας εισέλθει εκείνος στην επικράτεια του θρύλου, καθίσταται θρυλικός και ο ιδιοκτήτης των παπουτσιών που φορούσε στο πιο σημαντικό του παιχνίδι. Οι θεοί δεν βρίσκονται πια στον Ολυμπο, αλλά ζουν ανάμεσά μας με τα έπη τους να είναι να προσβάσιμα σε όλους. Αρκεί να έχουν αρκετά χρήματα, ούτως ώστε να τα αγοράσουν», καταλήγει ο ιταλός καθηγητής.

Ακολουθήστε το Protagon στο Google News