Ας ξεκινήσουμε με το ότι στο TikTok δεν υπάρχει μόνο πόνος, υπάρχουν τα πάντα όλα, γενικώς υπάρχει ό,τι αποφασίζουν τα εκατομμύρια χρηστών να αναρτήσουν στην πλατφόρμα. Η τελευταία, όμως, έχει το πάνω χέρι για το τι θα εμφανίσει στη ροή του καθενός.

Ο αλγόριθμος εδώ είναι παντοκράτορας. Αρκεί να δεις κάτι για να φέρει μπροστά σου άλλα εκατό παρόμοια βίντεο. Για τον αλγόριθμό αυτόν, η πρώτη εντύπωση μετράει για να σε κατατάξει αυτομάτως σε μια κατηγορία θεατή: είσαι αυτός που βλέπει μόδα, συνταγές, ασκήσεις, σκυλάκια να κάνουν κωλοτούμπες, ανθρώπους να σκαρφαλώνουν σε δέντρα ή μάνες που κλαίνε γιατί το παιδί τους πεθαίνει. Η εξειδίκευση είναι ασύλληπτη και υπάρχει για όλα μια ικανή ποσότητα που ο αλγόριθμος μπορεί να σου σερβίρει για ένα σκρολάρισμα χωρίς σταματημό.

Ο πόνος, βεβαίως, σε περιμένει στη γωνία. Γιατί, όπως και να το κάνουμε, πρωταγωνιστεί παντού, γιατί να μην πρωταγωνιστεί κι εδώ; Αν πατήσεις ένα τέτοιο βίντεο, και είναι πολύ πιθανό ότι θα βρεθεί στο διάβα σου και θα το πατήσεις, θα έρθεις αντιμέτωπος με όλα τα κακά του ανθρώπου της διπλανής πόρτας. Με τα χειρότερα που έχουν συμβεί στον καθένα και που ήθελε να τα μοιραστεί με το αχανές, απρόσωπο κοινό του Διαδικτύου.

Θα δεις ανθρώπους να σου λένε «αν βλέπεις αυτό το βίντεο, έχω πεθάνει», θα δεις άρρωστους να μετράνε τις τελευταίες τους επιθυμίες, θα δεις γονείς να αποχαιρετούν παιδιά που πάσχουν από κάποια ασθένεια. Ενα μεγάλο σεντούκι θ’ ανοίξει και θα πετάγονται μπροστά σου δράματα και τραγωδίες: νεκροί γονείς, ετοιμοθάνατα παιδιά, σκοτωμένα κατοικίδια, ενδοοικογενειακή βία, σεξουαλικές επιθέσεις, αυτοκτονίες, δολοφονίες, ηλεκτροπληξίες, ασθένειες, υπερβολικές δόσεις.

Το πιθανότερο είναι ότι θα πάρεις μια ικανή δόση θέασης του δράματος, γιατί έτσι είναι φτιαγμένο το TikTok, να σε εθίζει. Ο αλγόριθμός του εκμεταλλεύεται την ευπάθεια της ανθρώπινης ψυχής, που είναι η περιέργεια, λένε ειδικοί που μελετούν το φαινόμενο, όπως η Εμιλι Ντρέιφους, δημοσιογράφος στο Κέντρο Σορενστάιν της Σχολής Κένεντι του Χάρβαρντ.

Εδώ μιλάμε, όμως, για μια άλλου τύπου αποτύπωση του πόνου. Ο οποίος, περνώντας μέσα από τα εφέ και τα φίλτρα της πλατφόρμας, πολύ συχνά καταλήγει να γίνεται ένα σουρεαλιστικό θέαμα. Εχω πέσει επάνω σε ουκ ολίγα παραδείγματα και θα σας πω το τελευταίο που με σόκαρε. Μια μάνα έχει αποφασίσει να κάνει αναρτήσεις για τη χημειοθεραπεία του γιου της. Το ονομάζει «Το τελευταίο ταξίδι του Κόλμπι» και καταλαβαίνεις ότι τα πράγματα είναι άσχημα. Στο τελευταίο βίντεο που αναρτά, μας πληροφορεί ότι η κατάσταση του παιδιού είναι μη αναστρέψιμη και το τέλος πλησιάζει. Κλαίει με αναφιλητά μπροστά στην κάμερα και έχει βάλει το φίλτρο «bold glamour» στο πρόσωπό της. Είναι ένα διαδεδομένο φίλτρο που σε κάνει να φαίνεσαι σαν σταρ του Χόλιγουντ.

Θρήνος μάνας ντυμένος με φίλτρο υπέρλαμπρης ομορφιάς, πολλά έχουν δει τα μάτια μου στο TikTok, μ’ αυτό μου φέρνει τρόμο. Λίγο παρακάτω, ένας άλλος ανακοινώνει ότι έχασε το πόδι του έχοντας βάλει φίλτρο «μπλε μάτια». Αμέσως μετά μια κοπέλα, με φίλτρο «Μέριλιν Μονρόε», αφηγείται την ανατριχιαστική ιστορία με έναν πρώην που την απειλούσε και στον επόμενο τόνο ένα ζευγάρι μεσηλίκων με πρόσωπο ροδαλό, χάρη στο φίλτρο «έφηβοι ξανά», κλαίνε που δεν μπορούν να τεκνοποιήσουν.

Νομίζω ότι εδώ έχουμε περάσει σε άλλη πίστα. Σε ένα σύμπαν όπου οι άνθρωποι, απολύτως εγκλωβισμένοι στον εικονικό μικρόκοσμο, προσαρμόζουν κάθε πτυχή της ζωής τους στους κανόνες του. Προσαρμόζουν ακόμα και τις πιο δύσκολες πτυχές τους, τις πιο πονεμένες στιγμές τους. Και φαίνεται να μην τους νοιάζει που το αποτέλεσμα καταντά αμήχανο, σχεδόν γελοίο.

Πώς να γίνεις κοινωνός του προβλήματός τους έτσι; Είναι σαν να βλέπεις τον «Πολίτη Κέιν» με μουσική υπόκρουση στρουμφάκια. Σαν να βλέπεις την «Ηλέκτρα» με φίλτρο «Κιμ Καρντάσιαν».

Ακολουθήστε το Protagon στο Google News