Μια αξιοπρόσεκτη παρέμβαση για την κατάσταση στην οποία έχει περιέλθει το κέντρο της Αθήνας –σε αντιδιαστολή με τις λαμπερές μακέτες, τις εξαγγελίες και τους χρονίζοντες Μεγάλους Περιπάτους της δημοτικής αρχής– έκανε την Πέμπτη η Πρόεδρος της Δημοκρατίας Κατερίνα Σακελλαροπούλου, με αφορμή προφανώς το ζήτημα που έχει ανακύψει με την επαπειλούμενη λειτουργία των ιστορικών κινηματογράφων «Ideal», «Αστορ» και «Ιριδα.

Σε ανάρτησή της στο Facebook, η κυρία Σακελλαροπούλου μίλησε σε πρώτο πρόσωπο ως κάτοικος του κέντρου της πρωτεύουσας, την οποία περιέγραψε ως μια πόλη που κινδυνεύει να χάσει τη μνήμη της. Μίλησε για την ερημοποίηση της Σταδίου και το καμένο κτίριο του «Αττικόν», το οποίο στέκει γκρίζο, παραμελημένο και άχρηστο εδώ και 11 πια χρόνια –ένα θέμα για το οποίο η ίδια είχε ζητήσει την προσοχή του δημάρχου Αθηναίων Κώστα Μπακογιάννη από το 2020, όταν ο τελευταίος της παρουσίαζε τα σχέδια για τον Μεγάλο Περίπατο.

«Η πόλη, κάθε πόλη, είναι ένας ζωντανός οργανισμός σε συνεχή μεταμόρφωση, όπως και οι άνθρωποι που την κατοικούν. Αναζητεί όμως πάντοτε τις σταθερές της. Τα τοπόσημά της. Κι αυτά δεν είναι μόνο τα μνημεία της. Είναι τα σπίτια, τα καφενεία, οι κινηματογράφοι και τα θέατρα, οι κήποι, οι πλατείες της, ό,τι, δηλαδή, προσδίδει σε μια πόλη ταυτότητα», ανέφερε χαρακτηριστικά η Πρόεδρος της Δημοκρατίας στο σημείωμά της στα social media, ενώ σε άλλο σημείο τόνισε χαρακτηριστικά:

«Η ερημοποίηση της Σταδίου μας πληγώνει. Το καμένο κτίριο που στέγαζε τον “Απόλλωνα” και το “Αττικόν” παραμένει τραύμα ανεπούλωτο στον αστικό ιστό. Το “Ideal”, το “Άστορ”, η “Ίριδα” κινδυνεύουν. Χάνουμε κινηματογράφους που μας μύησαν στα “μυστικά του σινεμά σαν της ποιήσεως τη μαγεία”, όπως έγραψε ο Ανδρέας Εμπειρίκος».

Η παρέμβαση της κυρίας Σακελλαροπούλου ακολουθεί μια σειρά άλλων κινητοποιήσεων για να διατηρηθούν σε λειτουργία τα σινεμά του κέντρου της Αθήνας –πρόσφατα υπήρξε και σχετική ανοιχτή συζήτηση στο «Αστορ» με παρουσία και του δημάρχου Αθηναίων, ο οποίος υπογράμμισε «την ανάγκη να κηρυχθούν διατηρητέοι -κατά τη χρήση- οι δύο αυτοί ιστορικοί κινηματογράφοι. Θέλω να θυμίσω ότι κάτι αντίστοιχο είχε γίνει το 1997 για τους 47 θερινούς κινηματογράφους», προσέθεσε.

Ο ίδιος μάλιστα, με αφορμή την εξαγορά του κτιρίου του «Ideal», στην οδό Πανεπιστημίου, από μεγάλη ξενοδοχειακή επιχείρηση –η νέα ιδιοκτησία, ο Ομιλος Μήτση, δεσμεύεται πάντως να υπάρχει κινηματογράφος στο κτίριο–, τόνισε πως η η συζήτηση που γίνεται υπερβαίνει το ζήτημα που έχει προκύψει γύρω από τους δύο παλαιότερους αθηναϊκούς κινηματογράφους και πως αυτή έχει να κάνει με το DNA, την ταυτότητα και τη φυσιογνωμία της Αθήνας.

Είπε χαρακτηριστικά ο κ. Μπακογιάννης: «Ναι, θέλουμε την οικονομική ανάπτυξη. Θέλουμε τις επενδύσεις, θέλουμε τους επισκέπτες. Δε θέλουμε, όμως, η Αθήνα να χάσει την ψυχή της. Δε θέλουμε να μετατραπούμε σε μία αρχαιοελληνική Ντίσνεϊλαντ. Το αντίθετο. Η δύναμή μας είναι η αυθεντικότητά μας και οι μικτές χρήσεις. Δεν ανταγωνιζόμαστε το Ντουμπάι, ούτε θέλουμε μία πόλη απονευρωμένη και ερημοποιημένη. Θέλουμε μια πόλη φτιαγμένη για τον μόνιμο κάτοικο και για αυτό βρισκόμαστε σήμερα εδώ».

Για τη σωτηρία των δύο ιστορικών κινηματογράφων υπήρξαν παρεμβάσεις και από εκπροσώπους του καλλιτεχνικού κόσμου, ακόμα και από το εξωτερικό. Ο εμβληματικός βρετανός σκηνοθέτης Κεν Λόουτς ανέφερε:

«Υποστηρίζουμε όλοι μας σθεναρά τον αγώνα σας να διαφυλάξετε τα ιστορικά σας σινεμά. Αποτελούν τμήμα της κουλτούρας της πόλης. Τμήμα της Ιστορίας της. Οι επισκέπτες έρχονται για να δουν τις διάφορες πτυχές του παρελθόντος σας. Όσα περισσότερα επιτρέπουμε στους επιχειρηματίες να καταστρέφουν, τόσοι λιγότεροι άνθρωποι θα μας επισκέπτονται και λιγότεροι άνθρωποι θα βλέπουν τις ταινίες μας. Οι αίθουσες είναι αναγκαίες. Η καμπάνια σας είναι ζωτικής σημασίας για τη διατήρηση του χαρακτήρα της θαυμάσιας πόλης σας».

Από την πλευρά του ο θρυλικός Εμίρ Κοστουρίτσα είπε: «Σοκαρίστηκα όταν πληροφορήθηκα πως αίθουσες όπως το “Ideal” (όπου περισσότερες από μια φορά είχα ο ίδιος την ευκαιρία να συναντήσω το ελληνικό κοινό, όταν προσκλήθηκα και τιμήθηκα για το έργο μου από το φεστιβάλ Πανόραμα Ευρωπαϊκού Κινηματογράφου), το ΑΣΤΟΡ και η ΙΡΙΔΑ, θα κατεδαφιστούν για να δώσουν τη θέση τους σε τουριστικά ξενοδοχεία! Κι αυτό σε μια περίοδο που εμείς, οι κινηματογραφιστές, και οι πιστοί μας θεατές, δεν προσβλέπουμε μόνο στην προβολή των ταινιών μας στις αίθουσες αλλά ενθαρρύνουμε το κτίσιμο περισσότερων αιθουσών, που είναι οι μόνοι χώροι για τους οποίους γυρίζονται οι ταινίες μας. Οι κινηματογραφικές αίθουσες είναι οι μόνοι χώροι όπου οι άνθρωποι συναντιούνται, μοιράζονται τα συναισθήματά τους, συζητούν και έρχονται σε επαφή και κατανόηση, συναισθήματα και επαφές που το Διαδίκτυο, οι πλατφόρμες και το home Cinema αδυνατούν να προσφέρουν. Για μένα η κατεδάφιση παρόμοιων σημαντικών για την τέχνη του κινηματογράφου κτιρίων είναι έγκλημα ενάντια στον πολιτισμό και ελπίζω οι υπεύθυνοι γι’ αυτό πολιτικοί να το ξανασκεφτούν πριν επιτρέψουν μια τέτοια καταστροφική, απολίτιστη ενέργεια».

Η ανάρτηση της κυρίας Σακελλαροπούλου ήταν η ακόλουθη:

Περπατώντας συχνά στο ιστορικό κέντρο της Αθήνας και ζώντας στην καρδιά του, βρίσκομαι συχνά μπροστά σ’ ένα παράδοξο: μια πόλη με πυκνή, πλούσια ιστορία και λαμπρά αρχαία μνημεία, να είναι ταυτόχρονα μια πόλη που κινδυνεύει να χάσει τη μνήμη της, ή ακριβέστερα, μια πόλη που επείγεται να εξαλείψει τα νεότερα μνημονικά της ίχνη, μαζί με τις αξίες που φέρουν, αξίες αισθητικές, πολιτισμικές, κοινωνικές.

Η ερημοποίηση της Σταδίου μας πληγώνει. Το καμένο κτίριο που στέγαζε τον «Απόλλωνα» και το «Αττικόν» παραμένει τραύμα ανεπούλωτο στον αστικό ιστό. Το «Ideal», το «Άστορ», η «Ίριδα» κινδυνεύουν. Χάνουμε κινηματογράφους που μας μύησαν στα «μυστικά του σινεμά σαν της ποιήσεως τη μαγεία», όπως έγραψε ο Ανδρέας Εμπειρίκος, γνωρίζοντάς μας μεγάλους δημιουργούς, που απόσταξαν στις εικόνες τους τη λυρική ουσία της ζωής. Χάνουμε τη μυσταγωγία της αίθουσας, τη γοητεία της συλλογικής εμπειρίας. Χάνουμε χώρους που δεν ήταν απλώς αίθουσες προβολής, αλλά κιβωτοί πολιτισμού. Καθώς αποκόπτονται, ένας ένας, από το σώμα της πόλης, όπως εξάλλου και άλλοι, ιστορικοί τόποι συνάθροισης, παλιά καφενεία ή εστιατόρια που κάποτε αποτέλεσαν πυκνωτές της αθηναϊκής πνευματικής ζωής, χάνεται, σταδιακά, και η μνήμη της πόλης.

Όταν αναφέρομαι σε απώλεια μνήμης δεν μιλώ για μνήμη ιστορική, αλλά για ζώσα μνήμη, μνήμη βιωμένη, παρούσα στον τρόπο που ζούμε το παρόν και σχεδιάζουμε το μέλλον. Μνήμη που δεν έχει σχέση με την στειρότητα ή την καθήλωση της νοσταλγίας, αλλά με την ικανότητα αναδημιουργίας του παρελθόντος με βάση τις δυνατότητες του σήμερα και τις υποσχέσεις του αύριο. Γιατί η υποδοχή του μέλλοντος δεν σημαίνει ρήξη με ό,τι προϋπήρξε, αλλά εγγραφή στη συνέχεια. Δεν σημαίνει απάλειψη των ιχνών του παρελθόντος, αλλά ένταξή τους σε μια αστική εμπειρία που πλουτίζει από την παρουσία τους.

Η πόλη, κάθε πόλη, είναι ένας ζωντανός οργανισμός σε συνεχή μεταμόρφωση, όπως και οι άνθρωποι που την κατοικούν. Αναζητεί όμως πάντοτε τις σταθερές της. Τα τοπόσημά της. Κι αυτά δεν είναι μόνο τα μνημεία της. Είναι τα σπίτια, τα καφενεία, οι κινηματογράφοι και τα θέατρα, οι κήποι, οι πλατείες της, ό,τι, δηλαδή, προσδίδει σε μια πόλη ταυτότητα, ό,τι περιέχει την ιστορία των ανθρώπων, των αναζητήσεων, των παθών και των προσδοκιών τους, ό, τι συνέχει τους κατοίκους της. Αν κοπεί αυτό το ενοποιητικό νήμα, η πόλη χάνει τον άξονά της και ο καθένας από μας τη σύνδεση με τα ίδια του τα βιώματα.

Ακολουθήστε το Protagon στο Google News