Το περασμένο Σαββατοκύριακο, η προσοχή πολλών στην Ευρώπη ήταν στραμμένη στη Φινλανδία, όπου το Σοσιαλδημοκρατικό Κόμμα ηττήθηκε στις εκλογές και η Σάνα Μαρίν απώλεσε την εξουσία. Πρώτο κόμμα αναδείχθηκε η κεντροδεξιά Εθνική Συμμαχία (με ποσοστό 20,8%), το οποίο σημαίνει ότι ο διάδοχος της Μαρίν θα είναι ο 53χρονος Πέτερι Ορπο.

Σχολιάζοντας το εκλογικό αποτέλεσμα, ο Λούκα Αντζελίνι της Corriere della Sera γράφει πως η πιθανή συμμετοχή των ακροδεξιών και εθνικιστών «Φινλανδών» (το κόμμα τους ήρθε δεύτερο με ποσοστό 20,1% έναντι 19,9% των Σοσιαλδημοκρατών) στην κυβερνητική πλειοψηφία, θα μπορούσε να αλλάξει εν μέρει την πολιτική ισορροπία στο εσωτερικό της χώρας, καθώς και τις σχέσεις του Ελσίνκι με τις Βρυξέλλες. Οσον αφορά, όμως, την εξωτερική πολιτική, σημείο αναφοράς θα είναι, φυσικά, το ιστορικό επίτευγμα της Σάρα Μαρίν, δηλαδή η ένταξη της Φινλανδίας στο ΝΑΤΟ.

«Δεν μπορούμε, όμως, να πούμε το ίδιο για τη Βουλγαρία», επισημαίνει ο ιταλός σχολιαστής, όπου επίσης διεξήχθησαν εκλογές την Κυριακή, με το κεντροδεξιό κόμμα GERB του πρώην πρωθυπουργού Μπόικο Μπορίσοφ να αναδεικνύεται πρώτη δύναμη με ποσοστό 26,5% έναντι 24,9% που έλαβε ο κεντρώος και φιλοδυτικός συνασπισμός Συνέχεια της Αλλαγής – Δημοκρατική Βουλγαρία, υπό τον επίσης πρώην πρωθυπουργό Κίριλ Πέτκοφ.

Ωστόσο, η κυριακάτικη εκλογική αναμέτρηση στη Βουλγαρία σημαδεύτηκε από την τεράστια αποχή (γύρω στο 60%) και κυρίως από την εντυπωσιακή (και για αυτό ανησυχητική) άνοδο της νέας εθνικιστικής, αντιδυτικής και φιλορωσικής παράταξης Βαζράζντανε (Αναγέννηση), η οποία κατάφερε να αυξήσει το ποσοστό της κατά σχεδόν 5%, φτάνοντας στο 14,4% από το 9,8% που είχε λάβει στις εκλογές του περασμένου Οκτωβρίου.

Ο δημοσιογράφος της Corriere σημειώνει πως η ενίσχυση της εκλογικής δύναμης του κόμματος οφείλεται εν μέρει στη μαχητική εναντίωσή του στην είσοδο της Βουλγαρίας στην Ευρωζώνη, η οποία ήταν προγραμματισμένη για την 1η Ιανουαρίου του 2024 αλλά αναβλήθηκε τελικά τον Φεβρουάριο για τουλάχιστον έναν χρόνο. Την ίδια ώρα οι εθνικιστές, έχοντας συλλέξει 500.000 υπογραφές, ζητούν τη διεξαγωγή δημοψηφίσματος με στόχο την εικοσαετή αναβολή της υιοθέτησης του κοινού ευρωπαϊκού νομίσματος.

Οπως εξήγησε η Βεσέλα Τσερνέβα, αναπληρώτρια διευθύντρια της πανευρωπαϊκής δεξαμενής σκέψης European Council on Foreign Relations και πρώην σύμβουλος του βούλγαρου πρωθυπουργού για ζητήματα εξωτερικής πολιτικής, μετά τη ρωσική εισβολή στην Ουκρανία, και στη Βουλγαρία η δημοτικότητα του Πούτιν έπεσε, επομένως η προπαγανδιστική εκστρατεία του κόμματος «δεν είναι φιλορωσική αλλά αντιδυτική, πρόκειται, όμως, για την άλλη όψη του ίδιου νομίσματος».

Ο Λούκα Αντζελίνι γράφει πως σχεδόν από την αρχή του πολέμου στην Ουκρανία η Σόφια συνδράμει στρατιωτικά το Κίεβο, αλλά το κάνει όσο πιο διακριτικά μπορεί, ούτως ώστε να μην εκνευρίσει ένα σημαντικό μέρος της κοινής γνώμης που διάκειται φιλικά απέναντι στη Ρωσία. Φαίνεται, ωστόσο, πως εκνεύρισε τη Μόσχα, όπως αποδεικνύουν οι κυβερνοεπιθέσεις που άρχισε ξαφνικά να δέχεται η Βουλγαρία τον περασμένο Μάιο, το κλείσιμο της στρόφιγγας από την Gazprom αλλά και η απέλαση δεκάδων αξιωματούχων της ρωσικής πρεσβείας στην πρωτεύουσα της Βουλγαρίας με την κατηγορία της κατασκοπείας.

Σε αυτό το πλαίσιο, όπως είχαν επισημάνει στο Foreign Policy παραμονές των εκλογών η Τεοντόρα Γιόβτσεβα από το Πανεπιστήμιο της Σόφιας και ο Φερνάντο Καζάλ Μπετρόα από το Πανεπιστήμιο του Νότιγχαμ, ο ευνοϊκά διακείμενος απέναντι στη Μόσχα βούλγαρος πρόεδρος Ρούμεν Ράντεφ εκμεταλλεύθηκε σε μεγάλο βαθμό το πολιτικό αδιέξοδο και το συνταγματικό του προνόμιο να διορίζει μεταβατικές κυβερνήσεις, επιδιώκοντας να επικρατήσει η δική του, φιλορωσική, γραμμή όσον αφορά την εξωτερική πολιτική της Βουλγαρίας.

Ο πρόεδρος της χώρας άρχισε να καθίσταται ολοένα πιο παρεμβατικός μετά την πτώση του Μπορίσοφ (έπειτα από μια δεκαετία στην εξουσία), τον Απρίλιο του 2021, λόγω καταγγελιών για διαφθορά, που είχαν προκαλέσει ένα μαζικό κύμα διαμαρτυρίας στη Βουλγαρία.

Από τότε, γράφουν ο Γιόβτσεβα και ο Καζάλ Μπερτόα, «η εξωτερική πολιτική του προέδρου έχει συγκρουστεί πολλές φορές με εκείνη των κύριων κομμάτων, αλλά ο Ράντεφ βγήκε νικητής. Ενίσχυσε περαιτέρω τη θέση του, τοποθετώντας σε υπουργικές θέσεις άτομα του στενού του περιβάλλοντος και εξασφαλίζοντας πρακτικά ότι ο μηχανισμός εξωτερικής πολιτικής της χώρας δεν θα αντιτασσόταν στις φιλορωσικές του τάσεις. Αυτή η αντιπαράθεση κατέστη ιδιαίτερα εμφανής μετά τη ρωσική εισβολή στην Ουκρανία, τον Φεβρουάριο του 2022. Το ξέσπασμα του πολέμου ήρθε λίγους μήνες αφότου ο Κίριλ Πέτκοφ διόρισε ένα υπουργικό συμβούλιο βασισμένο σε έναν ετερόκλητο τετρακομματικό συνασπισμό μεταξύ Φιλελευθέρων, Σοσιαλιστών, Πρασίνων και Συντηρητικών. Δεν διήρκεσε πολύ και κατέστη η πρώτη κυβέρνηση της Βουλγαρίας, από τον εκδημοκρατισμό της χώρας, που ανατράπηκε επειδή δεν έλαβε ψήφο εμπιστοσύνης τον Ιούνιο του 2022».

Τον περασμένο Δεκέμβριο, το βουλγαρικό κοινοβούλιο ενέκρινε (με ποσοστό μεγαλύτερο του 70%) την αποστολή στρατιωτικής βοήθειας προς την Ουκρανία. Αυτό, όμως, δεν πτόησε τον Ρούμεν Ράντεφ. Αντιθέτως, σε συνέντευξή του λίγες ημέρες πριν από τις εκλογές, ο βούλγαρος πρόεδρος ξεκαθάρισε πως όσο η χώρα έχει προσωρινή κυβέρνηση δεν πρόκειται να αποσταλούν οπλικά συστήματα στην Ουκρανία, ενώ τον περασμένο Φεβρουάριο, αφού αρνήθηκε να προσθέσει τη Βουλγαρία στη λίστα των εννέα χωρών της Ανατολικής Ευρώπης που τάσσονται υπέρ της ένταξης της Ουκρανίας στο ΝΑΤΟ, κατηγόρησε ανοιχτά τον πρώην πρωθυπουργό Πέτκοφ και τον συνασπισμό του ως «πολεμοκάπηλους».

Το πρόβλημα είναι ότι ο Μπορίσοφ και ο Πέτκοφ σχεδόν μισούν ο ένας τον άλλον, με τον Πέτκοφ να χαιρετίζει, πέρυσι τον Μάρτιο, ως πρωθυπουργός της χώρας, τη σύλληψη του προκατόχου του (αν και αφέθηκε αμέσως ελεύθερος) στο πλαίσιο έρευνας της ΕΕ για διαφθορά. «Κανείς δεν είναι υπεράνω του νόμου!» είχε γράψει στο Facebook. Αυτό σημαίνει πως οι διαπραγματεύσεις για τον σχηματισμό μιας νέας κυβέρνησης (τον πρώτο λόγο θα τον έχει ο Μπόικο Μπορίσοφ) ενδέχεται όχι μόνο να διαρκέσουν πολύ, αλλά και να καταλήξουν σε αδιέξοδο ή στον σχηματισμό μίας ακόμη αδύναμης κυβέρνησης, που αναπόφευκτα θα οδηγήσει τη χώρα για πολλοστή φορά σε εκλογές, με τους ακροδεξιούς, αντιδυτικούς και φιλορώσους εθνικιστές του κόμματος Βαζράζντανε να έχουν πολλές πιθανότητες να αυξήσουν ακόμη περισσότερο την ισχύ τους.

Ο ηγέτης τους, ένας χαρισματικός 43χρονος ακαδημαϊκός με ειδίκευση στην εθνογραφία ονόματι Κοσταντίν Κονσταντίνοφ, δεν σταματά να υπενθυμίζει τους ιστορικούς, γλωσσικούς και πολιτιστικούς δεσμούς των Βουλγάρων με τη Ρωσία και να επισημαίνει ότι η συνδρομή της Ουκρανίας μπορεί να οδηγήσει τη Βουλγαρία σε ανοιχτή αντιπαράθεση με τη Μόσχα. «Σε αντίθεση με την προπαγάνδα ότι ο κόσμος περιορίζεται στην ΕΕ και τις ΗΠΑ, εμείς πιστεύουμε ότι είναι πολύ μεγαλύτερος» και «οι βαθιοί δεσμοί με αρχαίους οικονομικούς εταίρους όπως η Ρωσία είναι σημαντικοί για την οικονομική ανάπτυξη της χώρας μας» αναφέρεται στο πρόγραμμα του κόμματος όσον αφορά την εξωτερική πολιτική.

Ακολουθήστε το Protagon στο Google News