Σύμφωνα με την άποψη πολλών, το χρήμα διαφθείρει τη δημοκρατία. Κατά τον Φρανσίς Αλμπαρέντ, ωστόσο, το χρήμα με τη μορφή ασημένιων νομισμάτων ήταν αυτό που καταρχάς δημιούργησε τη δημοκρατία, όπως έγραψε πριν λίγο καιρό ο Economist.

Ο δρ Φρανσίς Αλμπαρέντ είναι γεωχημικός στην École Normale Supérieure της Λυών, στη Γαλλία. Ο ορισμός της «γεωχημείας», σύμφωνα με τον γάλλο επιστήμονα, εκτείνεται πολύ πέρα από τον συνήθη ορισμό στην Πολιτική και την Οικονομική Ιστορία. Για την ακρίβεια, ο δρ Αλμπαρέντ μόλις ολοκλήρωσε το project του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου Ερευνας για το Ασήμι (Silver Isotopes and the Rise of Money). Στην έρευνά του, μελετώντας την ισοτοπική σύσταση των αρχαίων ασημένιων νομισμάτων, προσπάθησε να βγάλει συμπεράσματα σχετικά με το πού είχε εξορυχθεί το μέταλλο ενός νομίσματος, και στη συνέχεια συμπεράσματα σχετικά με τα πρότυπα εμπορίου της εποχής.

Το ασήμι μετατρεπόταν σε μικρούς δίσκους περισσότερο ή λιγότερο σταθερού βάρους και καθαρότητας, πιστοποιημένους από κάποια αρχή. Ο γάλλος γεωχημικός εξήγησε σε συνάντηση του AAAS  πώς, κατά τη γνώμη του, αυτό το κόλπο (της μετατροπής του μετάλλου σε δίσκους) έγινε ο καταλύτης για την ανατροπή των ολιγαρχών σε δεκάδες ελληνικές πόλεις-κράτη, και κυρίως στην Αθήνα, τον 6ο και τον 5ο αιώνα π.Χ., και την αντικατάσταση της βασιλείας και της τυραννίδας με εκδοχές πολιτεύματος σύμφωνες με την ιδέα ότι όλοι οι ελεύθεροι πολίτες θα έπρεπε να συμμετέχουν στη διακυβέρνηση της πολιτείας στην οποία ζούσαν, με κορυφαία την Αθηναϊκή Δημοκρατία.

Το ασήμι, αλλά και οι ελεύθεροι πολίτες, σύμφωνα με την ερμηνεία των γεγονότων από τον Αλμπαρέντ, οφείλονται στη συνήθεια της Περσικής Αυτοκρατορίας της εποχής να προσλαμβάνει έλληνες οπλίτες ως μισθοφόρους στρατιώτες. Οι οπλίτες, δηλαδή οι βαριά οπλισμένοι στρατιώτες του πεζικού, που αποτελούσαν τον πυρήνα των ελληνικών στρατευμάτων εκείνης της περιόδου, είχαν μεγάλη ζήτηση ως μισθοφόροι και πολλοί έβρισκαν δουλειά σε μη ελληνικά στρατεύματα, συχνά μάλιστα πολεμούσαν τους ομοεθνείς τους Ελληνες.

Η Περσία, αναφέρει το άρθρο του Economist, ήταν μεγάλος πελάτης, ιδιαίτερα κατά τη διάρκεια των επεκτατικών πολέμων της, γύρω στα τέλη του 6ου αιώνα π.Χ., και συχνά πλήρωνε τους μισθοφόρους οπλίτες της με το νέο μέσο των ασημένιων νομισμάτων. Ηταν μια μορφή ανταλλάξιμου και εύκολα μεταφερόμενου πλούτου, που επινοήθηκε στο βασίλειο της Λυδίας, μία από τις κατακτήσεις της Περσίας, και υιοθετήθηκε από τον Κύρο Β’, ιδρυτή της Περσικής Αυτοκρατορίας. Σύμφωνα με τον Ηρόδοτο, οι Λυδοί ήταν εφευρέτες των νομισματοκοπείων και οι πρώτοι που έκοψαν νομίσματα από χρυσό και ασήμι.

Πολλές ελληνικές πόλεις-κράτη είχαν αρχίσει επίσης να υιοθετούν την εφεύρεση των Λυδών, πράγμα που σημαίνει ότι τα νομίσματα ήταν μια γνώριμη ιδέα· ωστόσο, όταν αυτοί οι μισθοφόροι επέστρεφαν στην πατρίδα τους τόσο πλούσιοι, μεταφορικά, όσο ο Κροίσος, ο λυδός βασιλιάς τον οποίο ανέτρεψε ο Κύρος, την αναστάτωσαν πολιτικά σχηματίζοντας τη φιλόδοξη μεσαία τάξη, που είναι το sine qua non, η θεμελιώδης προϋπόθεση όλων των επιτυχημένων επαναστάσεων.

Τα πλεονεκτήματα της κοπής νομισμάτων εκτιμήθηκαν γρήγορα σε όλη τη Μεσόγειο και τον κόσμο της Εγγύς Ανατολής, αλλού, όμως, δεν υπήρξε αυτή η ξαφνική εισροή χρημάτων και ανδρών, και οι δυνάμεις της εξουσίας κατάφεραν να προσαρμοστούν. Αλλά σε πολλές ελληνικές πόλεις οι τοπικοί βασιλιάδες και τύραννοι δεν κατάφεραν να αντισταθούν στην παλίρροια του μισθοφορικού πλούτου, και οι ελεύθεροι πολίτες ανέλαβαν την εξουσία (αν και όχι οι γυναίκες ή οι σκλάβοι, προφανώς, γιατί κανείς δεν ήταν ακόμη τόσο ριζοσπαστικός…).

Ακολουθήστε το Protagon στο Google News