Ο Χουάν Νγκουγιέν είναι ο πρώτος Αμερικανός, βιετναμέζικης καταγωγής, που προήχθη στον βαθμό του υποναυάρχου του Πολεμικού Ναυτικού των ΗΠΑ. Γεννήθηκε στην (πρώην αυτοκρατορική) πόλη Χουέ του Νοτίου Βιετνάμ το 1958 ή το 1959, ενώ έφτασε ως πρόσφυγας στις ΗΠΑ το 1975, μετά την πτώση της Σαϊγκόν.

Η περίπτωση του αξίζει μια θέση στην Ιστορία, σίγουρα λόγω του πολυκύμαντου βίου του αλλά και επειδή ο απόστρατος πλέον υποναύαρχος του αμερικανικού Πολεμικού Ναυτικού συνδέεται με μια φωτογραφία που συνέβαλε σημαντικά στο να αρχίσουν να αλλάζουν οι αντιλήψεις των Αμερικανών για τον πόλεμο του Βιετνάμ.

Αυτή η φωτογραφία είναι γνωστή ως «Εκτέλεση στη Σαϊγκόν» (Saigon Execution) ενώ ως παιδί ο Χουάν Νγκουγιέν υπήρξε μάρτυρας, πέρα από θύμα, μιας σειράς γεγονότων που οδήγησαν στην εν ψυχρώ εκτέλεση ενός Βιετκόνγκ από έναν στρατηγό του Νότιου Βιετνάμ ο οποίος τον πυροβόλησε εξ επαφής στον κρόταφο.

Περισσότερα από πενήντα πέντε χρόνια έχουν περάσει από εκείνο το πρωινό της 1ης Φεβρουαρίου του 1968. Οι Νοτιοβιετναμέζοι και οι σύμμαχοί τους  Αμερικανοί είχαν αιφνιδιαστεί από την Επίθεση του Τετ που εξαπέλυσαν την 30ή Ιανουαρίου οι δυνάμεις του Βορείου Βιετνάμ, στην αρχή των εορτασμών για το νέο Σεληνιακό Ετος. «Οι Βιετκόνγκ είχαν μετουσιωθεί σε φαντάσματα πίσω από τις εχθρικές γραμμές, πολιορκώντας ακόμη και την πρεσβεία των ΗΠΑ στη Σαϊγκόν, πολεμώντας από σπίτι σε σπίτι στην πρώην αυτοκρατορική πρωτεύουσα Χουέ», γράφει ο Γκουίντο Σαντεβέκι της Corriere della Sera.

Αναπάντεχα, όμως, κάποια στιγμή η αγριότητα της εισβολής των δυνάμεων του Βορείου Βιετνάμ άρχισε να ανατρέπεται στη συνείδηση των αμερικανών πολιτών. Και αυτό συνέβη λόγω εκείνης της φωτογραφίας, της «Εκτέλεσης στη Σαϊγκόν». Ενας Βιετκόνγκ είχε αιχμαλωτιστεί σε ένα σημείο σφαγής αμάχων, τριάντα πτώματα πεταμένα από αντάρτες του Βορείου Βιετνάμ μέσα σε έναν λάκκο. Ο Εντι Ανταμς, ένας φωτορεπόρτερ του Associated Press που βρισκόταν στο σημείο, άρχισε να βγάζει φωτογραφίες καθώς οι στρατιώτες του Νοτίου Βιετνάμ τον περικύκλωναν.

Τον πήγαν στο τζιπ του διοικητή τους, στρατηγού Νγκουγιέν Νγκο Λοάν, ο οποίος κατέβηκε από το αυτοκίνητο, έβγαλε το περίστροφό του από τη θήκη του, το έστρεψε στον κρόταφο του νεαρού Βιετκόνγκ –ήταν ξυπόλυτος και φορούσε καρό πουκάμισο και βερμούδα– και πυροβόλησε.

«Σε ένα κλάσμα του δευτερολέπτου, η φωτογραφική μηχανή του Ανταμς συνέλαβε τη φρίκη του προσώπου που συσπόταν και μετά του σώματος στο έδαφος που συστελλόταν από τους σπασμούς του θανάτου. Η εικόνα της αγριότητας σε συνδυασμό με την εντύπωση που είχε προκαλέσει η διαπίστωση ότι ο πανίσχυρος στρατός των Ηνωμένων Πολιτειών δεν ήταν ανίκητος, όπως αποδείκνυε η επίθεση του Τετ, έπεισε πολλούς Αμερικανούς ότι εκείνος ο πόλεμος, τόσο μακριά από την πατρίδα τους, ήταν ένας παραλογισμός. Χρειάστηκαν χρόνια για την απεμπλοκή των ΗΠΑ, αλλά η “Εκτέλεση στη Σαϊγκόν” αποτέλεσε μια σπίθα», συνοψίζει ο ιταλός δημοσιογράφος.

Σημειώνει, ωστόσο, ότι «οι φωτογραφίες δεν αφηγούνται ολόκληρη την ιστορία, δεν λένε το γιατί», όπως παραδέχτηκε αργότερα ο Εντι Ανταμς, παρά το γεγονός ότι χάρη σε εκείνο φωτορεπορτάζ του κατέστη διάσημος και κέρδισε ένα Πούλιτζερ. Δουλεύοντας τις λεπτομέρειες, ο ρεπόρτερ του Associated Press εξακρίβωσε ότι ο Βιετκόνγκ που εκτελέστηκε εν ψυχρώ και εξ επαφής, ονομαζόταν Νγκουγιέν Βαν Λεμ ενώ ήταν γνωστός με το ψευδώνυμο «Μπάι Λοπ».

Ηταν αρχηγός μια ομάδας Βιετκόνγκ που, σύμφωνα με μαρτυρίες, είχε δολοφονήσει τον νοτιοβιετναμέζο συνταγματάρχη Νγκουγιέν Τουάν καθώς και τη σύζυγο και έξι από τα παιδιά του αξιωματικού, με τα πτώματά τους να περιλαμβάνονται μεταξύ εκείνων των τριάντα που είχαν εντοπιστεί στο σημείο της αιχμαλώτισης του αντάρτη και όλα αυτά ο στρατηγός Λοάν τα είχε πληροφορηθεί. Για αυτόν τον λόγο τον εκτέλεσε. Το γεγονός, όμως, αυτό δεν αναιρεί πως και ο δικός του σκοτωμός «ήταν επίσης μια δολοφονία, ενός αιχμάλωτου, μια πράξη ανελέητων αντιποίνων στο πλαίσιο της βαρβαρότητας του αδελφοκτόνου πολέμου στο Βιετνάμ», γράφει ο Γκουίντο Σαντεβέκι.

Ωστόσο, ενόσω έβγαζε τη σειρά φωτογραφιών που επρόκειτο να γίνει γνωστή σε όλον τον κόσμο ως η «Εκτέλεση στη Σαϊγκόν», ο Εντι Ανταμς αυτό δεν το γνώριζε. «Νόμιζα ότι ο στρατηγός απλώς απειλούσε τον εχθρό, τον τρομοκρατούσε ώστε να αποκαλύψει πού κρύβονταν οι άλλοι, για αυτό, ενώ εκείνος σήκωσε το χέρι του με το όπλο, εγώ σήκωσα το δικό μου με την κάμερα», είχε αναφέρει σχετικά.

Τότε ο αμερικανός φωτορεπόρτερ δεν γνώριζε και μια άλλη λεπτομέρεια. Οταν ο αντάρτης «Μπάι Λοπ» και οι άνδρες του εισέβαλαν στο σπίτι του Νγκουγιέν Τουάν στη Σαϊγκόν, εκεί βρισκόταν και ένα αγοράκι ηλικίας εννιά ετών, το έβδομο από τα παιδιά του νοτιοβιετναμέζου συνταγματάρχη.

Οταν οι Βιετκόνγκ γάζωσαν την πολυμελή οικογένεια, το παιδί αυτό επλήγη στο πόδι και στο κεφάλι. Οι αντάρτες θεώρησαν πως ήταν όλοι νεκροί και εγκατέλειψαν το σπίτι, όμως το μικρό αγόρι απλά είχε τραυματιστεί και παρέμεινε πεσμένο στο έδαφος, δίπλα στο άψυχο σώμα της μητέρας του που αιμορραγούσε, μέχρι που νύχτωσε και κατάφερε να φύγει, για να το περιμαζέψει στη συνέχεια ένας θείος του επίσης αξιωματικός του Νότιου Βιετνάμ. Το αγόρι αυτό ήταν ο Χουάν Νγκουγιέν.

Επτά χρόνια αργότερα, το 1975, όταν η Σαϊγκόν έπεσε στα χέρια του Βόρειου Βιετνάμ, το δεκαεξάχρονο, πλέον, αγόρι κατέφυγε στις Ηνωμένες Πολιτείες, μαζί με ακόμη 120.000 πρόσφυγες από το Νότιο Βιετνάμ που υποδέχτηκε η Αμερική. Αναγνωρίστηκε ως πολιτικός πρόσφυγας και κατάφερε να σπουδάσει και να ειδικευτεί στην ηλεκτρολογική μηχανική και στις τεχνολογίες πληροφορικής & επικοινωνιών ενώ την καριέρα του ως αξιωματικός του Πολεμικού Ναυτικού την άρχισε το 1993 μέσω του Προγράμματος Εφέδρων Μηχανικών Αξιωματικών.

Το 2019, ο Χουάν Νγκουγιέν, έπειτα από μια εικοσιπενταετία υπηρεσίας, προήχθη στον βαθμό του υποναυάρχου και κατέστη, έτσι, ο ανώτερος βιετναμικής καταγωγής αξιωματικός του Πολεμικού Ναυτικού των ΗΠΑ. «Η Αμερική είναι ο φάρος της ελπίδας για όλους μας, δεν υπάρχει άλλο μέρος στον κόσμο όπου όλοι οι άνθρωποι έχουν τις ίδιες ευκαιρίες», είχε πει, μεταξύ άλλων στην τελετή.

Ακολουθήστε το Protagon στο Google News