Με τον πλανήτη επικεντρωμένο στις προσπάθειες διάσωσης και περισυλλογής νεκρών από τα διεθνή σωστικά συνεργεία, η καθημερινότητα των επιζώντων του καταστροφικού σεισμού στην Τουρκία έχει περάσει σε δεύτερη μοίρα. Η πραγματικότητα της απόγνωσης του κύματος αστέγων που προκάλεσε ο Εγκέλαδος σε μεγάλο τμήμα της τουρκικής επικράτειας, όμως, είναι εξίσου τραγική.

Η Σογκούλ Γιουκεσόι πλένει προσεκτικά τα πιατικά της, σαπουνίζοντας τα πιάτα και τα μαχαιροπίρουνα πριν τα ξεπλύνει από τον αφρό και τα απλώσει για να στεγνώσουν. Μια φυσιολογική καθημερινή σκηνή, αν εξαιρέσει κανείς το γεγονός ότι η Σογκούλ κάνει αυτή τη δουλειά σε εξωτερικό χώρο, καθισμένη στη σκιά του ερειπωμένου σπιτιού της. Το σπίτι γέρνει ανησυχητικά, τα κουφώματα κρέμονται έξω και ένα μεγάλο κομμάτι της σκουριασμένης σιδερένιας οροφής κείται τώρα στον κήπο.

Εχει περάσει ένας μήνας από τους καταστροφικούς σεισμούς στην Τουρκία και στη Συρία – με τους αξιωματούχους να ανεβάζουν (έως την περασμένη Κυριακή) τον αριθμό των νεκρών σε 45.968 μόνο στην Τουρκία. Στη Συρία, έχει γίνει γνωστό ότι περισσότεροι από 6.000 έχασαν τη ζωή τους. Οσοι επέζησαν βρίσκονται αντιμέτωποι με ένα αβέβαιο μέλλον.

Ενα από τα πιο σοβαρά προβλήματά τους είναι να βρουν ένα ασφαλές μέρος για να ζήσουν. Τουλάχιστον 1,5 εκατ. άνθρωποι είναι πλέον άστεγοι και δεν είναι σαφές πόσος χρόνος θα χρειαστεί για να βρεθεί το κατάλληλο καταφύγιο για αυτούς, σημειώνει το ρεπορτάζ του BBC News.

Η τουρκική υπηρεσία καταστροφών Afad, εν τω μεταξύ, ανακοινώνει ότι περίπου δύο εκατ. άνθρωποι έχουν εγκαταλείψει τη ζώνη του σεισμού. Κάποιοι ζουν με φίλους ή με αγαπημένα τους πρόσωπα σε άλλα σημεία της χώρας. Οι πτήσεις και τα τρένα που οδηγούν εκτός της περιοχής είναι δωρεάν για όσους επιθυμούν να την εγκαταλείψουν.

Αλλά στην πόλη Σαμαντάγκ, κοντά στις ακτές της Μεσογείου, η Σογκούλ είναι ξεκάθαρη: αυτή και η οικογένειά της δεν θα πάνε πουθενά. «Αυτό το σπίτι είναι πολύ σημαντικό για εμάς. Ο,τι και να γίνει μετά –ακόμα κι αν πέσει το σπίτι– θα μείνουμε εδώ. Αυτό είναι το σπίτι μας, η εστία μας. Ο,τι έχουμε βρίσκεται εδώ. Δεν πρόκειται να φύγουμε», εξηγεί.

Πολύτιμα έπιπλα έχουν τραβηχτεί προσεκτικά από το σπίτι και έχουν τοποθετηθεί στην ύπαιθρο. Πάνω σε ένα γυαλισμένο ξύλινο βοηθητικό τραπέζι βρίσκεται ένα αναμνηστικό από παλιές διακοπές – μια φωτογραφία με κοχύλια, από το τουρκικό θέρετρο Κουσάντασι. Υπάρχει ένα μπολ γεμάτο φρούτα, με λευκή μούχλα να ρέει από ένα μεγάλο πορτοκάλι. Τα πράγματα που φαίνονται φυσιολογικά σε εσωτερικούς χώρους δείχνουν παράταιρα όταν κείτονται στον δρόμο.

Προς το παρόν, ολόκληρη η οικογένειά της Σογκούλ ζει σε τρεις σκηνές, λίγα μόλις βήματα μακριά από το κατεστραμμένο σπίτι της. Κοιμούνται και τρώνε εκεί και μοιράζονται φαγητό μαγειρεμένο σε μια μικρή εστία για κάμπινγκ. Δεν υπάρχει κατάλληλη τουαλέτα, αν και έχουν βρει μια ξηλωμένη λεκάνη από το μπάνιο του σπιτιού και προσπαθούν να την τοποθετήσουν σε ένα πρόχειρο ξύλινο υπόστεγο. Εχουν δημιουργήσει ακόμη και μια μικρή περιοχή για ντους.

Εδώ έχουν μαζέψει όλα τα πολύ βασικά, αλλά η έλλειψη χώρου και ιδιωτικότητας είναι προφανής. Αυτές οι σκηνές είναι στενές και υπερπλήρεις. Η Σογκούλ έχει περάσει έναν εφιαλτικό μήνα. Δεκαεπτά συγγενείς της σκοτώθηκαν στον σεισμό. Η αδερφή της, Τουλάι, παραμένει αγνοούμενη. «Δεν ξέρουμε αν είναι ακόμα κάτω από τα ερείπια», λέει. «Δεν ξέρουμε αν το σώμα της βρέθηκε ακόμα ή όχι. Περιμένουμε. Δεν μπορούμε να ξεκινήσουμε το πένθος».

Ο Χουσεμετίν, κουνιάδος της Σογκούλ, και ο 11χρονος ανιψιός της, Λοζάν, έχασαν τη ζωή τους όταν η πολυκατοικία τους στην Αλεξανδρέτα κατέρρευσε γύρω τους την ώρα που κοιμούνταν. Ο,τι έχει απομείνει από το σπίτι τους είναι ένας σωρός από ανακατεμένα συντρίμμια. Οι γείτονες λένε ότι κατέρρευσαν τρεις πολυκατοικίες στην περιοχή.

«Φέραμε το σώμα του Λοζάν εδώ», λέει δακρύζοντας η Σογκούλ. «Τον πήραμε από το νεκροτομείο και τον θάψαμε κοντά μας, στο Σαμαντάγκ. Ο Χουσεμετίν θάφτηκε στο νεκροταφείο των ανωνύμων, εκεί βρήκαμε το όνομά του». Μια φωτογραφία της οικογένειας δείχνει χαμογελαστά πρόσωπα μέσα από το ακόμα ενεργό προφίλ της Τουλάι στο Facebook. Οι γυναίκες αγκαλιάζονται μεταξύ τους, ποζάρουν μάγουλο με μάγουλο. Ο Λοζάν κρατάει σφιχτά ένα κόκκινο μπαλόνι.

Η κρίση αστέγων που προκλήθηκε από τον σεισμό είναι οξεία, κυρίως λόγω της πραγματικής έλλειψης ασφαλών χώρων που στέκουν ακόμα όρθιοι. Περισσότερα από 160.000 κτίρια έχουν καταρρεύσει ή υποστεί σοβαρές ζημιές. Το Αναπτυξιακό Πρόγραμμα του ΟΗΕ (UNDP) εκτιμά ότι τουλάχιστον 1,5 εκατ. άνθρωποι εξακολουθούν να βρίσκονται εντός της ζώνης του σεισμού, χωρίς να έχουν πού να ζήσουν. Είναι δύσκολο να μάθουμε τον πραγματικό αριθμό – θα μπορούσε να είναι πολύ υψηλότερος.

Σκηνές κάνουν την εμφάνισή τους παντού, από εκτεταμένους νέους καταυλισμούς μέχρι μεμονωμένους, διάσπαρτους ανάμεσα στα ερείπια. Ακόμα δεν είναι αρκετές. Η είδηση ότι η Τουρκική Ερυθρά Ημισέληνος είχε πουλήσει μέρος των σκηνών της, που χρηματοδοτούνται από τους τούρκους φορολογούμενους, σε φιλανθρωπικό σύλλογο –έστω και σε τιμή κόστους– προκαλεί απογοήτευση και οργή.

Σε ορισμένες πόλεις οι άνθρωποι εξακολουθούν να ζουν μέσα σε δημόσια κτίρια. Στα Αδανα οικογένειες κοιμούνται σε κουβέρτες και στρώματα απλωμένα σε ένα κλειστό γήπεδο βόλεϊ. Στο λιμάνι της Αλεξανδρέτας κάποιοι έχουν μετατρέψει σε σπίτι τους τα βαγόνια δυο τρένων που ήταν σταθμευμένα στον σιδηροδρομικό σταθμό. Τα καθίσματα έχουν γίνει κρεβάτια, οι σχάρες αποσκευών είναι γεμάτες με προσωπικά αντικείμενα και το προσωπικό εκεί προσπαθεί σκληρά να διατηρήσει το περιβάλλον των βαγονιών καθαρό και τακτοποιημένο.

Δάκρυα πλημμυρίζουν τα μάτια ενός νεαρού κοριτσιού καθώς αγκαλιάζει ένα μαξιλάρι, αντί για ένα αρκουδάκι. Τα παιδιά της Σογκούλ δυσκολεύονται κι αυτά. Τα παιχνίδια είναι παγιδευμένα μέσα σε επικίνδυνα σπίτια, ενώ σχολείο δεν υπάρχει. «Βαριούνται, δεν υπάρχει τίποτα που να τα κρατάει απασχολημένα. Απλώς κάθονται τριγύρω. Παίζουν με τα τηλέφωνά τους και πέφτουν για ύπνο νωρίς, μόλις ξεμείνουν από μπαταρία», λέει η Σογκούλ.

Οταν πέφτει η νύχτα τα πράγματα γίνονται ακόμα πιο δύσκολα. Το ηλεκτρικό ρεύμα δεν έχει επιστρέψει ακόμα στο Σαμαντάγκ. Η Σογκούλ έχει τυλίξει πολύχρωμα ηλιακά φώτα μέσα στη λευκή σκηνή της οικογένειας, ακριβώς πάνω από το λογότυπο της Υπατης Αρμοστείας του ΟΗΕ για τους Πρόσφυγες. Αστεγοι μέσα στην ίδια τους τη χώρα, οι επιζήσαντες του σεισμού δεν θεωρούνται επισήμως πρόσφυγες, αλλά εξακολουθούν να έχουν χάσει τα πάντα.

«Εβαλα τις λάμπες εδώ για να με βλέπουν», εξηγεί στο BBC News η Σονγκούλ. «Φοβόμαστε όταν βραδιάζει. Η έλλειψη ρεύματος είναι τεράστιο πρόβλημα. Ο φόβος είναι πολύ μεγάλος και όλη τη νύχτα αισθανόμαστε τους μετασεισμούς – είναι πραγματικά δύσκολο να κοιμηθούμε», συνεχίζει σκουπίζοντας τα δάκρυα με το χέρι της.

«Είμαστε ελεύθεροι άνθρωποι, έχουμε συνηθίσει στην ελευθερία, στην ανεξαρτησία, ο καθένας μένει στο σπίτι του», προσθέτει ο σύζυγός της, Σαβάς. «Αλλά τώρα είμαστε τρεις οικογένειες μαζί, τρώμε σε μια σκηνή, ζούμε και καθόμαστε σε μια μόνο σκηνή. Ολα αυτά είναι καινούργια για εμάς, δεν ξέρουμε τι μας επιφυλάσσει το μέλλον. Και υπάρχει πάντα ο φόβος. Τα σπίτια μας έχουν καταρρεύσει, τι θα συμβεί μετά; Απλά δεν ξέρουμε».

Ακολουθήστε το Protagon στο Google News