Ηταν καλοκαίρι του 1983, μόλις είχα τελειώσει την Γ’ Γυμνασίου και έφτασα βράδυ στον Σταθμό Λαρίσης ενθουσιασμένος. Έφευγα για τον Τάκη, μεγαλύτερο ξάδελφο-πρότυπο, ο οποίος τελείωνε τις σπουδές του στη Θεσσαλονίκη και με είχε προσκαλέσει να περάσουμε ένα τριήμερο εκεί μαζί, προτού τα μαζέψει και κατεβεί «για πάντα» Αθήνα.

Ηταν η πρώτη φορά που θα πήγαινα Θεσσαλονίκη με το τρένο. Κυρίως, όμως, και αυτό ενέτεινε τον ενθουσιασμό μου, ήταν η πρώτη φορά που θα ταξίδευα (σχεδόν) μόνος μου. Μαζί με τη μητέρα του Τάκη, που «ανέβαινε» για να τον βοηθήσει στα μαζέματα.

Θυμάμαι με λεπτομέρειες το ταξίδι αυτό. Με τη νυχτερινή αμαξοστοιχία, που έκανε σχεδόν 11 ώρες να φτάσει στον προορισμό της! Ηταν γεμάτη, τόσο γεμάτη, που έκανα όλο αυτό το ταξίδι όρθιος. Ακουμπούσα στο τζάμι ενός παραθύρου, ευτυχώς κιόλας, γιατί έτσι έπαιρνα αέρα καθαρό, όταν πιο μέσα κόσμος στοιβαζόταν και ο ένας ίδρωνε (μέσα Ιουνίου γαρ) πάνω στον άλλον. Ευτυχώς η θεία Βούλα είχε βρει μια άκρη να καθίσει.

Εχετε δει τις σκηνές από τα τρένα στην Ινδία ή το Πακιστάν, που κρέμονται εκατοντάδες απ’ έξω ή ταξιδεύουν πάνω στη σκεπή των βαγονιών. Εντάξει, δεν ήταν αυτή η εικόνα στον νυχτερινό «μουτζούρη» προς τη Θεσσαλονίκη, γιατί εμείς κρεμόμασταν από την εσωτερική πλευρά πορτών και παραθύρων…

Ομως δεν με ένοιαζε. Δεν με ενοχλούσε τότε που μόλις είχα κλείσει τα 15 χρόνια μου. Είχα άλλες ανάγκες και προτεραιότητες από τις (αυτονόητες) «ανέσεις» που ο καθένας δικαιούται όταν πληρώνει εισιτήριο, έστω μισό. Ούτε αυτή η τριτοκοσμική εικόνα είναι το πρώτο που θυμάμαι όταν ανακαλώ εκείνο το πρώτο ταξίδι μου με το τρένο.

Ηταν το φαράγγι του Γοργοποτάμου και η γέφυρα φωτισμένα. Ηταν το μοβ χρώμα με το οποίο το πρώτο φως της αυγής έβαφε τη θεσσαλική πεδιάδα, καθώς το τρένο έπαιρνε την κατηφόρα από τον Δομοκό. Ηταν το πέρασμα δίπλα στον βράχο και πάνω από τον Πηνειό στην κοιλάδα των (καταραμένων) Τεμπών.

Σαν να τις βλέπω τώρα μπροστά μου αυτές τις μαγευτικές εικόνες, τόσο έντονα έχουν αποτυπωθεί στη μνήμη μου. Και ας μην τις ξαναείδα στ’ αλήθεια ποτέ. Γιατί 40 χρόνια μετά, τα ταξίδια που στο μεταξύ έχω κάνει με το τρένο στην Ελλάδα μετριούνται με τα δάχτυλα του ενός χεριού. Αντίθετα, στο εξωτερικό είναι η πιο εύκολη και συχνή επιλογή. Γιατί; Τις γνωρίζετε τις απαντήσεις:

♦ Γιατί τα ελληνικά τρένα έχουν «αναπτυχθεί» ελάχιστα από το 1983. Τουλάχιστον σε σύγκριση με τους νέους οδικούς άξονες, τα νέα αεροδρόμια, τις υποδομές σε αυτά κλπ. Γνωστοί οι λόγοι για αυτό, διαχρονικά αγγίζουν πολιτικούς, (μεγαλο)επιχειρηματίες, τοπικούς άρχοντες και  επαγγελματίες, συνδικαλιστές κ.ά.

♦  Γιατί τα ελληνικά τρένα ακόμη πάνε αργά. ΟΚ, δεν κάνεις 11 ώρες ούτε 8 πια για τη Θεσσαλονίκη, αλλά σίγουρα θέλεις 1-2 ώρες περισσότερες από όσες με το αεροπλάνο, το αυτοκίνητο, ακόμη και με λεωφορείο του ΚΤΕΛ. Μετρημένα.

♦  Γιατί τα ελληνικά τρένα δεν πάνε παρά μόνο σε ελάχιστους προορισμούς εντός και εκτός Ελλάδας.

♦  Γιατί τα ελληνικά τρένα είναι ακριβά. Ή έτσι φαίνονται, στη σχέση χρόνου/υπηρεσιών/κόστους και σε σύγκριση με άλλα μέσα μεταφοράς. (Παράδειγμα 1: τα τελευταία Χριστούγεννα σκεφτήκαμε να κάνουμε το ετήσιο ταξίδι μας στη Θεσσαλονίκη με τρένο – το κόστος για μια 4μελή οικογένεια ήταν σχεδόν διπλάσιο σε σύγκριση με το ΙΧ, παρά τις τιμές των καυσίμων, τα διόδια και το πάρκινγκ. Παράδειγμα 2: πρόσφατα σχεδίασα ατομικό ταξίδι στη Θεσσαλονίκη: το εισιτήριο του τρένου κόστιζε ελάχιστα μεν, περισσότερο δε, από τα αεροπορικά…).

Βεβαίως, όπως λέει ένας φίλος, η πιο σύντομη διαδρομή είναι η πιο όμορφη. Και η διαδρομή Αθήνα – Θεσσαλονίκη με τρένο είναι ασύγκριτα πιο ελκυστική από το ταξίδι με οποιοδήποτε άλλο μέσο. Ήταν, μάλλον, έως τη νύχτα της Τρίτης…

Ηταν καλοκαίρι του 2018, τριανταπέντε χρόνια από το πρώτο εκείνο ταξίδι μου με τρένο. Ο εξάχρονος γιος μου ήταν ενθουσιασμένος όταν φτάσαμε στον σταθμό Λαρίσης. Θα ταξιδεύαμε με το Intercity προς Θεσσαλονίκη με δικό μας προορισμό το Λιανοκλάδι, όπου θα τον παραλάμβαναν ο παππούς και η γιαγιά για λίγες μέρες χωρίς τους γονείς… Πρώτη φορά εκείνος σε τρένο, αλλά ήταν το αγαπημένο του μέσο, όπως και για τα περισσότερα παιδιά νομίζω. Καταλαβαίνετε τη χαρά του.

Εξω καύσωνας, μέσα η δροσιά του aircondition. Καθίσαμε δίπλα στο παράθυρο, μετρούσαμε και «μαθαίναμε» σταθμούς και Ιστορία, Οινόη, Θήβα… ώσπου κάποια στιγμή, λίγο μετά τη Λιβαδειά, η αμαξοστοιχία σταμάτησε. Μαζί της σταμάτησε να λειτουργεί και το aircondition.

«Ζεστάθηκε πολύ η μηχανή από τον καύσωνα και περιμένουμε να κρυώσει για να ξεκινήσουμε πάλι», ήταν η απάντηση που έδωσαν οι συνοδοί του (τότε) ΟΣΕ σε επιβάτες που διαμαρτυρήθηκαν. Κράτησε περίπου 50 λεπτά όλο αυτό. Λίγο προτού πάρει πάλι μπροστά το τρένο, «σκασμένος» από την καθυστέρηση και τη ζέστη, έψαξα για «παρηγοριά» ειδήσεις στο κινητό. Είχε μόλις ξεκινήσει η τραγωδία στο Μάτι…

Ακολουθήστε το Protagon στο Google News