Η Μπανκόβα, η Ντάουνινγκ Στριτ του Κιέβου και έδρα της ουκρανικής κυβέρνησης, είναι αυτές τις ημέρες κατασκότεινη. Οι κουρτίνες είναι κλειστές και τα φώτα σβηστά, καθώς το Κίεβο βομβαρδίζεται διαρκώς από τους Ρώσους. (Ισως φωτίστηκε για λίγες ώρες με την επίσκεψη Μπάιντεν αλλά αυτό τελείωσε…) 

Και κάθε φορά που οι πληροφορίες λένε ότι ο Ζελένσκι εξασφάλισε περισσότερη βοήθεια από τη Δύση, οι βομβαρδισμοί εντείνονται… Γύρω από την Μπανκόβα υπάρχουν δεκάδες φυλάκια και οι σκοποί ζητούν από όσους πλησιάζουν να πουν το σύνθημα, το οποίο αλλάζει καθημερινά. Το σύνθημα συνήθως είναι κάποια αστεία ή παράξενη ουκρανική λέξη που οι Ρώσοι θα δυσκολεύονταν να προφέρουν.

Από την αρχή του πολέμου έχουν γίνει πολλές απόπειρες κατά της ζωής του Βολοντίμιρ Ζελένσκι. Τον περασμένο Μάρτιο αποκαλύφθηκε ότι έγιναν τρεις μόλις σε μία εβδομάδα.

Παρόλα αυτά, ο Ζελένσκι περπατάει συχνά στους δρόμους του Κιέβου, προκειμένου να επιθεωρήσει τις ζημιές από τις ρωσικές επιθέσεις και δεν φαίνεται να φοβάται.

Ακόμη και όταν ηχούν οι σειρήνες των αντιαεροπορικών, ο ίδιος και η συνοδεία του δεν δίνουν ιδιαίτερη σημασία. Σύμφωνα με κυβερνητικές πηγές, το καταφύγιό του έχει χρησιμοποιηθεί μόλις μία φορά τούς τελευταίους μήνες, όταν η ουκρανική υπηρεσία πληροφοριών έμαθε ότι οι Ρώσοι σχεδιάζουν χτύπημα στο κτίριο στο οποίο στεγάζονται τα γραφεία της κυβέρνησης, όπως μεταδίδει από το Κίεβο η Καρολίν Γουίλερ, για τους Times.

Ο Ζελένσκι και το επιτελείο του έχουν περάσει έναν εφιαλτικό χρόνο. Δουλεύουν 18 ώρες την ημέρα, κοιμούνται ελάχιστα και περνούν τα βράδια χωρίς φως για λόγους ασφαλείας. Βλέπουν ελάχιστα τις οικογένειές τους. Ο ίδιος ο Ζελένσκι έχει μια 18χρονη κόρη, την Ολεξάντρα, και ένα 10χρονο γιο, τον Κύριλο, τον οποίο βλέπει κάθε δέκα μέρες. Ο βοηθός του λέει ότι το γεγονός πως ζει μακριά από τη σύζυγο και τα παιδιά του ασκεί τρομακτική πίεση στον Πρόεδρο.

«Ξέρουμε ότι ο Πούτιν ετοιμάζει μεγάλη επίθεση και ξέρουμε ότι είναι μια πολύ δύσκολη κατάσταση», λέει στους Times ο Άντρεϊ Γέρμακ, στενός φίλος και σύμβουλος του Ζελένσκι. «Δεν αλλάζει τη θέση μας, όμως», συμπληρώνει. «Δεν θα εγκαταλείψουμε ποτέ την Ουκρανία. Είναι δική μας και θα την υπερασπιστούμε. Δεν σχεδιάζουμε να φύγουμε».

Καθώς πλησιάζει η πρώτη επέτειος της εισβολής, είναι στιγμή και για περισυλλογή. Επί μήνες πολλοί στην Ουκρανία –του Ζελένσκι συμπεριλαμβανομένου– απέρριπταν την πιθανότητα μιας ρωσικής επίθεσης, παρά τις πληροφορίες από τα δυτικά δίκτυα πληροφοριών.

Εκείνο το βράδυ, ο Αλεξάντερ Ροντνιάνσκι, τέως καθηγητής στο Κέιμπριτζ ο οποίος είχε επιστρέψει στην Ουκρανία για να γίνει σύμβουλος του Ζελένσκι, ξύπνησε από τον ήχο των πυραύλων που χτυπούσαν το Κίεβο. Αμέσως πήγε στο υπόγειο καταφύγιο κάτω από τη Μπανκόβα για να βρει τον πρόεδρο.

Ο Μικόλα Σόλσκι, υπουργός Αγροτικής Πολιτικής, λέει ότι το βράδυ πριν από την εισβολή είχε στείλει την οικογένειά του στη «σχετική ασφάλεια» της δυτικής Ουκρανίας. «Γύρισα σπίτι και έκλεισα το τηλέφωνο. Χρειαζόμουν ύπνο». Οταν ξύπνησε και άνοιξε το τηλέφωνό του, ο Ζελένσκι είχε ήδη κηρύξει στρατιωτικό νόμο.

Ολα τα ηγετικά στελέχη της ουκρανικής κυβέρνησης μεταφέρθηκαν αμέσως σε υπόγεια καταφύγια, με τη διαταγή να παραμείνουν εκεί μέχρι νεωτέρας διαταγής. «Δεν βλέπεις τον ήλιο, δεν ξέρεις τι ώρα είναι», λέει ένας αξιωματούχος και προσθέτει: «Εάν ο Πούτιν παρέμεινε στο καταφύγιό του κατά τη διάρκεια της πανδημίας (σ.σ. αυτό εικάζεται ότι συνέβη), τότε δεν είναι παράξενο που τελικά τρελάθηκε».

Το αρχικό σχέδιο ήταν να παραμείνουν όλοι στα καταφύγια για μια εβδομάδα. Ομως τα γεγονότα επέβαλαν αλλαγή σχεδίου. Καθώς οι Ρώσοι επέλαυναν προς το Κίεβο, φαινόταν ότι η πόλη σύντομα θα έπεφτε στα χέρια τους. Ο Ζελένσκι και οι επιτελείς του πέρασαν δύο μήνες στα καταφύγια, βγαίνοντας μόνο περιστασιακά για να δει ο κόσμος ότι δεν είχαν φύγει από την πόλη.

Οσοι ήταν μαζί με τον πρόεδρο στο καταφύγιό του είχαν υπογράψει ένα έγγραφο που τους απαγόρευε να μιλήσουν για οτιδήποτε έβλεπαν ή άκουγαν εκεί μέσα. Ακόμη και για το φαγητό που έτρωγαν.

Τον πόλεμο τον έβλεπαν από τα κινητά τους. Κοιμόνταν ελάχιστα… Ο Σόλσκι, μιλώντας στη Γουίλερ για εκείνην την περίοδο, εξηγεί ότι ήταν απόλυτα τραυματική: «Δεν μιλάμε για εκείνες τις ημέρες πια».

Λίγες ώρες μετά την εισβολή, τα φώτα έκλεισαν στα καταφύγια και αλεξίσφαιρα γιλέκα μοιράστηκαν στον Ζελένσκι και τους συμβούλους του. Παρόλα αυτά, ο Ζελένσκι, ο Γέρμακ και κάποιοι ακόμη, βγήκαν το δεύτερο βράδυ από το καταφύγιο για να μαγνητοσκοπήσουν μια ομιλία 40 δευτερολέπτων του προέδρου προς τον λαό του. Κάπου στο βάθος ακούγονταν πυροβολισμοί. «Είμαστε όλοι εδώ», είπε ο Ζελένσκι. «Είμαστε στο Κίεβο. Υπερασπιζόμαστε την Ουκρανία»

«Ηταν πολύ σημαντικό», λέει ο Σόλσκι, ο οποίος δεν αιφνιδιάστηκε από την αποφασιστικότητα του Ζελένσκι. «Είναι ανθεκτικός. Ισως και πεισματάρης», λέει.

«Η Ρωσία έκανε δύο λάθη», λέει ο Ροντνιάσκι: «Υποτίμησε τις δυνατότητές μας και υπερεκτίμησε τις δικές της». Ο Σόλσκι το θέτει διαφορετικά: «Οι Ρώσοι έκαναν το αναμενόμενο. Δεν μπορείς να περιμένεις κάτι πιο έξυπνο από αυτούς».

Ακόμη και όταν οι Ρώσοι άρχισαν να υποχωρούν και η ζωή έδειχνε να επανέρχεται σε μια κανονικότητα στο Κίεβο, οι αξιωματούχοι παρέμειναν στα καταφύγια. Η ουκρανική κυβέρνηση, όμως, συνέχισε να λειτουργεί κανονικά, κάνοντας ακόμη και ένα εβδομαδιαίο υπουργικό συμβούλιο κάθε Δευτέρα πρωί. Το μόνο που άλλαξε είναι οι προτεραιότητες.

Στους επισκέπτες του σήμερα το Κίεβο μπορεί να φαίνεται σαν μια ακόμη πρωτεύουσα, όπως όλες οι άλλες: Οι άνθρωποι πηγαίνουν στις δουλειές τους, τρώνε στα εστιατόρια και τις ώρες αιχμής η κίνηση είναι αφόρητη. Δεν είναι ακριβώς έτσι, όμως. Υπάρχουν μεγάλες διακοπές ρεύματος, από τους συνεχείς ρωσικούς βομβαρδισμούς και στις 11 το βράδυ η κυκλοφορία σταματάει. Η χώρα είναι σε πόλεμο.

Και αυτό το βλέπεις κυρίως παρατηρώντας ότι στην πόλη δεν υπάρχουν σχεδόν καθόλου παιδιά. Εχουν σταλεί αλλού για την ασφάλειά τους.

Στη Μπανκόβα, πέρα από την προσπάθεια να κερδηθεί ο πόλεμος, η βασική προτεραιότητα είναι να μην καταρρεύσει εντελώς η οικονομία. Από την αρχή της εισβολής, το ΑΕΠ έχει μειωθεί κατά 20%-30%. «Είναι καλύτερα απ’ ό,τι περιμέναμε», λέει στους Times ο Ροντνιάσκι. «Ομως, παραμένει μια πολύ σοβαρή κρίση». Τα μισά έσοδα σήμερα προέρχονται από εξωτερική οικονομική βοήθεια και τα άλλα μισά από τη γεωργία. Ο Σόλσκι προσπαθεί να κρατήσει ψηλά την παραγωγή παρά τα χτυπήματα των ρωσικών πυραύλων. Δεν είναι εύκολο: Πολλοί από τους γεωργούς πήγαν στον πόλεμο και για τους υπόλοιπους οι συνθήκες είναι τρομερά δύσκολες.

Ο πόλεμος, όμως, έδωσε και μια ώθηση στην οικονομία. Πολλοί Ουκρανοί επιστρέφουν από το εξωτερικό και επενδύουν στη χώρα.

Εν όψει της αναμενόμενης μαζικής ρωσικής επίθεσης, οι Ουκρανοί ξέρουν ότι «οι αριθμοί είναι πρόβλημα». Για να αντιμετωπίσουν τη ρωσική μαζική επιστράτευση, έκαναν το ίδιο. Τα αποτελέσματα ήταν «καλά». Αρκετοί άνθρωποι θέλουν να πάνε να πολεμήσουν, ενώ υπάρχουν και εθελοντές από την Πολωνία, την Τσετσενία, τη Λευκορωσία αλλά και από τις ΗΠΑ και τον Καναδά.

Παρόλα αυτά, όλοι ξέρουν ότι η τύχη της Ουκρανίας εξαρτάται από ένα πράγμα και μόνο: τη δυτική βοήθεια. Και φοβούνται πολύ μια πιθανή νίκη των Ρεπουμπλικανών στις αμερικανικές εκλογές του 2024.

Τα μέλη της ουκρανικής κυβέρνησης είναι περήφανα για όσα κατάφεραν τον τελευταίο χρόνο. Ελάχιστοι πίστευαν ότι η Ουκρανία θα επιβίωνε. Επιβίωσε όμως. Και τώρα πρέπει να επιβιώσει ξανά…

Ακολουθήστε το Protagon στο Google News