Κάπου στο βάθος μιας ντουλάπας όλοι έχουμε εκείνο το κουτί με τα παλιά γράμματα. Χειρόγραφα, ξεθωριασμένα συχνά, ταλαιπωρημένα από την υγρασία, κάποια με τους φακέλους και τα γραμματόσημά τους.

Τα γράμματα αυτά είναι ξεχασμένα σαν αντικείμενα, στοιβαγμένα με τα άλλα, εκείνα που δεν έχουν καμία πρακτική χρήση για μας, αλλά είναι υπερβολικά πολύτιμα για να τα πετάξουμε. Περιέχουν συνήθως λόγια κάποιου αγαπημένου προσώπου, ή τη μακρινή επικοινωνία με άγνωστους ανθρώπους σε εποχές που έτσι επικοινωνούσαμε: με γράμματα και χειρόγραφα σημειώματα.

Σε ένα μεγαλύτερο ντουλάπι, αυτό της ανθρώπινης εξέλιξης, μπαίνει πλέον συνολικά η αλληλογραφία ως συνήθεια και πρακτική, παραγκωνισμένη από την ευκολία και την ταχύτητα του ψηφιακού κόσμου.

Ποιος κάθεται πλέον να γράψει μια επιστολή με το χέρι, όταν οι περισσότεροι έχουμε ξεχάσει να γράφουμε με το χέρι ακόμη και το όνομά μας;

Προφανώς ελάχιστοι. Τόσο λίγοι, που ακόμη και τα Ταχυδρομεία σηκώνουν τα χέρια ψηλά.

Το  Ταχυδρομείο της Αυστραλίας είναι ένα καλό παράδειγμα. Την περασμένη εβδομάδα, σύμφωνα με τον Guardian, ανακοίνωσε ότι τους τελευταίους έξι μήνες είχε ζημιές 190 εκατομμυρίων δολαρίων, επειδή οι άνθρωποι δεν γράφουν πια γράμματα.

Το πρόβλημα στην Αυστραλία, όπως και στις περισσότερες χώρες του κόσμου, της Ελλάδας συμπεριλαμβανομένης, είναι ότι τα Ταχυδρομεία είναι οργανισμοί που απαιτείται να φτάνουν παντού, έστω και αν δεν έχουν ιδιαίτερες υπηρεσίες να προσφέρουν. Με λίγα λόγια, όλοι οι κάτοικοι της χώρας, ακόμη και στο πιο απομακρυσμένο σημείο της, πρέπει να μπορούν να λάβουν ένα γράμμα, ακόμη και αν αυτό δεν θα αποσταλεί ποτέ…

Ο επικεφαλής του Australia Post, όπως ονομάζεται η υπηρεσία, Πολ Γκρέιαμ, είπε ότι πλέον εξετάζονται όλες οι πιθανότητες, ακόμη και η αραίωση των διανομών. Διότι τα πράγματα δεν θα γίνουν καλύτερα. Οι Αυστραλοί αναμένουν μια «ασταμάτητη πτώση» στην αλληλογραφία και μέχρι το 2030 περιμένουν ότι θα γίνει μια «περιφερειακή μορφή επικοινωνίας».

ΕΛΤΑ σε νευρική κρίση

Στην Ελλάδα, μετά τον ψηφιακό μετασχηματισμό των ΕΛΤΑ, το 2021, τα δρομολόγια επίσης μειώθηκαν, όπως και οι διανομείς. Το διάστημα επίδοσης της αλληλογραφίας αυξήθηκε σε τρεις εργάσιμες ημέρες από την ημέρα κατάθεσης της επιστολής, ενώ έως τον Φεβρουάριο του 2001 ήταν μια εργάσιμη ημέρα και σε ορισμένες περιοχές με λιγότερους από 7.000 κατοίκους ο ταχυδρόμος «χτυπάει» μόλις μια φορά την εβδομάδα.

Το σχέδιο μετασχηματισμού των ΕΛΤΑ περιέλαβε επίσης και το σταδιακό κλείσιμο περίπου 220 ταχυδρομικών καταστημάτων από το σύνολο των 670 και την αντικατάστασή τους από πρακτορεία. Στην Ελλάδα, η ιδιαιτερότητα των ΕΛΤΑ είναι η διανομή των συντάξεων στις αγροτικές περιοχές, κάτι που τα καθιστά όχι απλώς αναντικατάστατα, αλλά ζήτημα ζωής και θανάτου για πολλούς ανθρώπους που κυριολεκτικά ζουν περιμένοντας τον ταχυδρόμο.

Οι φανατικοί της αλληλογραφίας εξακολουθούν να υπάρχουν, αλλά είναι λίγοι πλέον και είναι χομπίστες. Οι ίδιοι λένε ότι ο κόσμος θα είναι φτωχότερος χωρίς γράμματα.

Ολα αυτά έγιναν μόλις μέσα σε λίγες δεκαετίες. Τη δεκαετία του 1990 ο αριθμός των επιστολών αυξανόταν κατά 5% ετησίως. Το σημείο καμπής ήταν η διετία 2007-2008. Τότε η ψηφιακή επικοινωνία άρχισε να παίρνει το πάνω χέρι και η αλλαγή ήταν ταχύτατη.

Και, όπως και στην Αυστραλία, έτσι και στις περισσότερες χώρες, η υποχρέωση των Ταχυδρομείων να μπορούν να παραδώσουν εκείνο το σπάνιο πλέον γράμμα, έγινε βραχνάς με τεράστιες οικονομικές ζημιές.

Σε κάποιες χώρες αποφάσισαν να ιδιωτικοποιήσουν τα Ταχυδρομεία τους, προκαλώντας σφοδρές αντιδράσεις.

Τα γαλλικά Ταχυδρομεία (Le Post) το έκαναν όπως η Ελλάδα, ανοίγοντας σε τρεις μέρες το διάστημα διανομής. Οι Βρετανοί (Royal Mail) ζήτησαν από την κυβέρνηση να περιορίσει τις ημέρες διανομής σε πέντε από έξι, αλλά ακόμη δεν έχουν πάρει έγκριση. Στις ΗΠΑ, το US Postal Service βρίσκεται εδώ και χρόνια στο επίκεντρο μιας σφοδρής διαμάχης η οποία καθυστερεί και τις απόπειρες εκσυγχρονισμού του. Πάντως, μετά από ένα πακέτο μεταρρυθμίσεων που ψηφίστηκε πέρυσι, σχεδιάζει να αγοράσει τα επόμενα πέντε χρόνια 66.000 ηλεκτρικά οχήματα προκειμένου να αντικαταστήσει το γερασμένο στόλο των οχημάτων του.

Τα Ταχυδρομεία παγκοσμίως μετατρέπονται σταδιακά σε εταιρείες κούριερ και διανομής πακέτων, με την αλληλογραφία να υπολογίζεται σε λιγότερο από 20% του κύκλου εργασιών τους. Και αναγκάζονται να συρρικνωθούν ως επιχειρήσεις, απολύοντας προσωπικό και κλείνοντας καταστήματα.

Παρόλα αυτά, όσο μειώνεται η συχνότητά τους, η αξία των χειρόγραφων γραμμάτων φαίνεται ότι ανεβαίνει. Τόσο η συναισθηματική όσο και η πραγματική. Οι άνθρωποι εκτιμούν βαθιά εκείνον που μπήκε στον κόπο να τους γράψει ένα γράμμα, ή έστω και ένα σημείωμα και αυτό είναι κάτι που εισέρχεται και στην εταιρική επικοινωνία. Πολλές μεγάλες εταιρείες επιλέγουν να επικοινωνήσουν με χειρόγραφα σημειώματα με τους σημαντικούς πελάτες τους, δείχνοντάς τους ότι κάνουν τη διαφορά.

Το ίδιο συμβαίνει και με την πολιτική επικοινωνία. Πριν από τις εκλογές οι διανομές επιστολών από τους υποψηφίους γίνονται κατά εκατομμύρια· είναι στοιχείο της ανθρώπινης ψυχολογίας να νομίζεις ότι έγραψε μόνο σε σένα, ακόμη και αν γνωρίζεις ότι το γράμμα που έλαβες από τον υποψήφιο είναι ακριβές αντίγραφο εκατομμυρίων άλλων.

Οι επόμενες γενιές θα διαβάζουν στα κινητά τους ότι κάποτε ο Ναπολέων έγραφε επιστολές στη Ζοζεφίνα και η Ελίζαμπεθ Τέιλορ στον Ρίτσαρντ Μπάρτον και θα το βρίσκουν ακατανόητο.

Ας ελπίσουμε ότι θα γνωρίζουν τουλάχιστον ποιοι ήταν όλοι αυτοί οι παράξενοι άνθρωποι που έγραφαν γράμματα ο ένας στον άλλον…

Ακολουθήστε το Protagon στο Google News