Ο Εντουαρντ Κούιβερς, 99 ετών, και η Αντζελίν Χέζελντονκς, 97 ετών, έγιναν το πρώτο ζευγάρι στο Βέλγιο που έκλεισε τα 80 χρόνια γάμου και ως εκ τούτου έγιναν και είδηση.

Δεν είναι τόσο το ότι στα 99 και τα 97 τους αντέχουν να γιορτάζουν ακόμη επετείους, μπράβο στους ανθρώπους και μακάρι να ζήσουν άλλα 100 χρόνια. Η είδηση εξάλλου δεν βρίσκεται στη δική τους μακροζωία, αλλά στη μακροβιότητα του γάμου τους, η οποία αναπόφευκτα φέρνει πολλούς συνειρμούς στο μυαλό, χαριτωμένους μεν, αλλά όχι απαραίτητα ευχάριστους. «Πώς άντεξαν;», ας πούμε.

Αυτό είναι κάτι που δεν θα ρωτήσει ποτέ κανείς ευθέως τους ίδιους, μην γινόμαστε και αγενείς, αλλά τους ρωτάνε διάφορα άλλα πράγματα, όπως για παράδειγμα αν είναι ακόμη ερωτευμένοι.

Η Αντζελίν, η οποία ζει πλέον σε οίκο ευγηρίας όπου ο Eντουαρντ την επισκέπτεται καθημερινά, λέει «ναι, βέβαια είμαστε, να είστε σίγουροι γι αυτό. Κάθε κατσαρόλα έχει το καπάκι της. Καυγάδες; Ποτέ. Δεν έχουμε μαλώσει ποτέ και ακόμη δεν έχουμε τελειώσει με τα πράγματα που έχουμε να πούμε ο ένας στον άλλον».

Ακούγεται ιδανικό. Ακούγεται υπερβολικά καλό για να είναι αληθινό. Ακούγεται αδύνατο, για να είμαστε και λίγο ειλικρινείς μεταξύ μας. Σε έναν κόσμο όπου πλέον τα διαζύγια τείνουν να είναι περισσότερα από τους γάμους και η μέση διάρκεια του έγγαμου βίου μειώνεται δραματικά, ποιος μπορεί να πιστέψει ότι δύο άνθρωποι έμειναν 80 χρόνια μαζί και είναι κι ευτυχισμένοι;

Η αμείλικτη αλήθεια των αριθμών

Στην Ελλάδα, τις δεκαετίες του ’60 και του ’70 λύνονταν 550-900 στους 10.000 γάμους. Το ποσοστό αυξήθηκε προοδευτικά: 2.200-2.500 γάμοι στη δεκαετία του 2000 και περισσότεροι από 2.500 στους 10.000 γάμους κατά τη διάρκεια της πρόσφατης οικονομικής κρίσης καταλήγουν στο διαζύγιο.

Τα διαζύγια πλησιάζουν το 30% με κατακόρυφα αυξητική τάση. Διεθνώς η εικόνα δεν είναι πολύ διαφορετική, τουλάχιστον στις χώρες όπου δεν υπάρχουν θρησκευτικά ή νομικά κωλύματα για τη λύση ενός γάμου. Στο Λουξεμβούργο χωρίζουν πλέον οι 89 στους 100, ενώ ο μέσος ευρωπαϊκός όρος είναι το 42,8% και ανεβαίνει.

Πρόσφατη έρευνα κατέδειξε ότι στην αύξηση των διαζυγίων οδήγησε εν πολλοίς και η νομική διευκόλυνσή τους με τις ανάλογες αλλαγές στον αστικό κώδικα.

Με λίγα λόγια, πολλοί ήθελαν να χωρίσουν και δεν το έκαναν επειδή ήταν τεχνικά δύσκολο. Όσο για το μέσο όρο διάρκειας ενός γάμου, μετά το 2012 άρχισαν να ανεβαίνουν θεαματικά τα διαζύγια ανάμεσα σε ζευγάρια που δεν έμειναν μαζί ούτε δύο χρόνια.

Τα 80 του συμπαθούς ζεύγους από το Βέλγιο φαίνονται χιλιετίες μπροστά στην πραγματικότητα των αριθμών…

Εσείς, αν επιτρέπεται, γιατί παντρευτήκατε;

Στα δικαστήρια, ή όπου τέλος πάντων πάνε τα ζευγάρια για να χωρίσουν σε κάθε τόσο, συνήθως γίνεται μια ερώτηση: «Γιατί θέλετε να χωρίσετε;»

Στην πραγματικότητα η ερώτηση που θα όφειλε να γίνεται είναι άλλη: «Γιατί παντρευτήκατε;»

Η Αντζελίν και ο Eντουαρντ, οι σημερινοί μας ήρωες, παντρεύτηκαν αναγκαστικά. Το 1943 και ενώ η χώρα τους βρισκόταν υπό γερμανική κατοχή, η Αντζελίν έμεινε έγκυος στα 17 της και ο 19χρονος Eντουαρντ έκανε το καθήκον του. Oχι ότι δεν την αγαπούσε, αλλά εάν δεν ερχόταν η εγκυμοσύνη δεν θα παντρεύονταν σ’ αυτήν την ηλικία.

«Hταν ασυνήθιστο ακόμη και τότε», λένε. Σήμερα, 4 παιδιά, 10 εγγόνια, 20 δισέγγονα και ένα τρισέγγονο αργότερα, τα ίδια τους τα παιδιά θαυμάζουν την αντοχή τους: «Είμαστε περήφανοι που κατάφεραν να το κάνουν αυτό και ακόμη δεν έχουν κουραστεί ο ένας από τον άλλον», λέει ο 70χρονος Μάρκ, ένας από τους γιους τους, σα να μην το πιστεύει και ο ίδιος.

Στην κρίσιμη ερώτηση, λοιπόν, τα περισσότερα ζευγάρια θα απαντήσουν κατά κανόνα το ίδιο: «Τον/την αγαπούσα και πίστευα ότι θα κρατήσει για πάντα».

Η αλήθεια είναι ότι οι περισσότεροι λένε ψέμματα, αν και όχι απαραίτητα συνειδητά. Και στα δύο σκέλη.

Ο έρωτας σκοτώνει το γάμο

Ο γάμος άλλαξε. Μαζί του και οι λόγοι για τους οποίους παντρευόμαστε. Μέχρι σχετικά πρόσφατα ήταν προϊόν κοινωνικής πίεσης, ιδιαίτερα για τις γυναίκες. Σήμερα που η πίεση αυτή έχει πάψει να υπάρχει, συχνά συμπεριφερόμαστε σα να έχει εγγραφεί στο συλλογικό μας κοινωνικό dna.

Οι άνθρωποι ερωτεύονται, αυτό δεν θα πάψει ποτέ, και συγχέουν όλο και περισσότερο τον έρωτα με μια αληθινή αγάπη, την προσδοκία του αιώνιου πάθους με τη συμβατότητα και τις αμοιβαίες υποχωρήσεις που είναι αναγκαία συστατικά μιας μακροχρόνιας συμβίωσης.

Πώς αγαπάς έναν άνθρωπο που δεν τον ξέρεις καν; Κι άντε και δεν πρέπει να τον ξέρεις, δεν πρέπει να είσαι προετοιμασμένος όμως ώστε όταν τον μάθεις να μάθεις και πράγματα γι αυτόν που δεν θα σου αρέσουν ιδιαίτερα;

Συνηθίζουμε να λέμε ότι ο γάμος σκοτώνει τον έρωτα, όμως τελικά ίσως και να συμβαίνει το αντίθετο, όπως μας είπε και ο Πασκάλ Μπρικνέρ στο βιβλίο του «Ο γάμος από έρωτα έχει αποτύχει;». Εντάξει, ο Μπρικνέρ δεν έχει και πολύ καλή άποψη για τον έρωτα, όπως κατέδειξε και με τα «Σκοτεινά Φεγγάρια του Έρωτα», αλλά σε ένα βαθμό ίσως και να έχει δίκιο: Οι άνθρωποι, λέει, παγιδεύονται στις υπερβολικές προσδοκίες τους που έχουν από τον άλλον αλλά και από τη σχέση.

Μένουν ουσιαστικά στο σημείο «μηδέν» της σχέσης αυτής, προσδοκώντας αυτό το σημείο να παγώσει στο χρόνο και να επαναλαμβάνεται καθημερινά, αλώβητο από τις κάθε είδους τετριμμένες και πάρα πολύ βαρετές επαναλήψεις της καθημερινότητας.

Οι ίδιοι αλλάζουν στον χρόνο, αλλά αρνούνται την ίδια πολυτέλεια και στη σχέση τους. Μπορεί εσύ να διανύσεις χιλιόμετρα στη ζωή σου, αλλά η σχέση (και ο άλλος μαζί της) οφείλει να παραμείνει ίδιος κι απαράλλαχτος όπως τον γνώρισες.

Γι αυτό και η παραμικρή αλλαγή και υποχώρηση μπροστά στην αφόρητη πλήξη της καθημερινότητας βιώνεται ως ματαίωση στο ιδανικό του έρωτα.

Καλά τα λέει ο Μπρικνέρ, όσοι έχουμε περάσει από γάμους και από διαζύγια,  αν κοιτάξουμε με ειλικρίνεια πίσω θα δούμε ότι εκεί το χάσαμε: Στην αδυναμία μας ν’ αφήσουμε τη σχέση να ωριμάσει με τον τρόπο της και τον χρόνο της.

Όπως, στις σύγχρονες κοινωνίες, αρνούμαστε σε μεγάλο βαθμό να ωριμάσουμε και οι ίδιοι, αρνούμαστε να αποδεχθούμε τη φθορά σε κάθε της έκφραση και έκφανση. Τη φθορά του εαυτού μας, των πραγμάτων γύρω μας και εν τέλει και του μεγάλου εκείνου έρωτα της νιότης μας. Τον οποίον σπεύδουμε με τεράστια πλέον ευκολία να αντικαταστήσουμε με κάποιον καινούργιο, κλωτσώντας άλλα πολύ σημαντικά που έχουν στο μεταξύ συσσωρεύσει οι σχέσεις μας στο χρόνο.

Συνηθίζουμε, λοιπόν, να λέμε ότι ο γάμος σκοτώνει τον έρωτα, όμως αν δούμε τη φράση αυτή από μακριά θα κατανοήσουμε ότι είναι απλώς μια αυτοεκπληρούμενη προφητεία. Τίποτε δεν σκοτώνει τίποτε αν δεν του το επιτρέψεις.

Η Αντζελίν και ο Έντουαρντ γιόρτασαν τα 80 χρονια γάμου τους με ένα κουτί σοκολατάκια που τους έστελε το βασιλικό ζεύγος του Βελγίου.

Και μιλώντας.

Αποκλείεται να έχουν πράγματα να πουν ο ένας στον άλλον που ξέχασαν να πουν τα προηγούμενα 80 χρόνια.

Το πιο πιθανό είναι ότι στην πορεία της ζωής τους μάζεψαν καινούργια.

Και θέλουν να τα κουβεντιάσουν μαζί.

Ακολουθήστε το Protagon στο Google News