Εχει ακόμη νόημα να ενημερωνόμαστε για άγνωστους τόπους, να διαβάζουμε για τις πολιτικές εξελίξεις σε απομακρυσμένες χώρες, να κατανοούμε τους κοινωνικούς μετασχηματισμούς διαφορετικών πραγματικοτήτων, να μαθαίνουμε για τις μεταμορφώσεις του κόσμου; «Με έναν πόλεμο να μαίνεται, την παγκόσμια πανδημία και την πλανητική οικονομική αλληλεξάρτηση, σήμερα είναι πιο απαραίτητο από κάθε άλλη φορά», γράφει ο Κάρλο Πιτσάτι της La Repubblica.

Διερωτάται, όμως, αν, για να είναι κάποιος έγκαιρα και σωστά πληροφορημένος, αρκεί να περιπλανιέται στο Διαδίκτυο. Απαντά, φυσικά, «όχι» και προτρέπει τους αναγνώστες που θα ήθελαν να κατανοήσουν τη σημασία της πληροφόρησης και το γεγονός πως η ενημέρωση είναι μια ζωτική υπηρεσία να διαβάσουν το νέο βιβλίο του πολυγραφότατου και πολύπειρου ιταλού ανταποκριτή Ενρίκο Φραντσεσκίνι.

Στο «Πώς να γυρίσετε τον κόσμο δωρεάν. Ενας δημοσιογράφος με μια βαλίτσα», ο 67χρονος, πλέον, καταξιωμένος δημοσιογράφος αφηγείται την ιστορία της ζωής του. Πώς έφυγε από την Μπολόνια (όπου γεννήθηκε το 1956) στα μέσα της πολυτάραχης δεκαετίας του 1970, για να αρχίσει να ταξιδεύει ανά την υφήλιο ως ανταποκριτής της νεοσύστατης τότε La Repubblica (η ιστορική ιταλική κεντροαριστερή εφημερίδα ιδρύθηκε το 1976).

«Τρεις ήπειροι, πέντε πρωτεύουσες, 20 μετακομίσεις και ποτέ καιρός για πλήξη», γράφει ο Φραντσεσκίνι, συνοψίζοντας το μεγαλύτερο μέρος της ζωής του και της καριέρας του. Και είναι αλήθεια πως ήταν αδύνατο να πλήξει, δεδομένου ότι επί σχεδόν 40 χρόνια δεν σταμάτησε ποτέ να ταξιδεύει (από τις ΗΠΑ στη Ρωσία και από τη Μέση Ανατολή στην Ευρώπη, περνώντας επίσης από την Κεντρική Αμερική, το Αφγανιστάν, την Κίνα, την Ιαπωνία και τη Βόρεια Αφρική), γράφοντας, συγχρόνως, όλο αυτό το διάστημα, για εκλογικές αναμετρήσεις και φυσικές καταστροφές, για Ολυμπιακούς Αγώνες και πραξικοπήματα, για το Χόλιγουντ και την τρομοκρατία, αλλά και για τρελές βραδιές στον Πύργο του Τραμπ στο Μανχάταν παρέα με τον Φεντερίκο Φελίνι ή για επίσημα δείπνα με φράκα στο Μπάκιγχαμ, παρουσία της βασίλισσας Ελισάβετ.

Στο βιβλίο του ο Φραντσεσκίνι εξηγεί τι σημαίνει να αλλάζει κάποιος διαρκώς σπίτια, πόλεις και ηπείρους για να κάνει τη δουλειά του, παρουσιάζοντας εκ των έσω το επάγγελμα του ξένου ανταποκριτή. Ταυτόχρονα, όμως, διερωτάται αν έχει ακόμη νόημα να φιλοδοξεί κάποιος να το ασκεί στην εποχή του Διαδικτύου, των μέσων κοινωνικής δικτύωσης και της ψηφιακής επανάστασης. Καθώς διηγείται την προσωπική του ιστορία ως ρεπόρτερ, αφηγείται συγχρόνως, με τρόπο παθιασμένο, την ιστορία της δημοσιογραφίας αλλά και των χωρών στις οποίες έζησε, καταλήγοντας στο συμπέρασμα πως ο κόσμος θα έχει πάντα ανάγκη από δημοσιογράφους με μια βαλίτσα στο χέρι.

Οσον αφορά τις επιδόσεις του Φραντσεσκίνι, ενδεικτική είναι η μαρτυρία του Γκαετάνο Σκαρντόκια, του πρώτου διευθυντή και μέντορά του. «Χτυπάει τα πλήκτρα της Olivetti του με την ορμή ενός μεταλλουργού: στη μέση της ημέρας είναι τόσο ιδρωμένος που πρέπει να αλλάξει πουκάμισο, μάλιστα για λίγο συνεχίζει να χτυπάει τα πλήκτρα με τον κασκορσέ. Μεταδίδει μια όμορφη εικόνα της δημοσιογραφίας ως δουλειάς σε ορυχείο: κατέρχεσαι στο υπέδαφος, βρίσκεις την ιστορία που θα αφηγηθείς και μετά φέρνεις στην επιφάνεια όσο το δυνατόν γρηγορότερα. Αυτό είναι ένα σταθερό, συγκεκριμένο, απαραίτητο επάγγελμα», είχε πει, αναφερόμενος στον νεαρό ρεπόρτερ, τον οποίο είχε μόλις προσλάβει. 

Τελικά, ο Φραντσεσκίνι κατάφερε να φτάσει στην κορυφή της ιταλικής δημοσιογραφίας –αναγνωρίζεται ομόφωνα ως ο πιο έγκυρος από τους ξένους ανταποκριτές της Ιταλίας–, ωστόσο η  άνοδος υπήρξε κάθε άλλο παρά εύκολη. Εφτασε στη Νέα Υόρκη απένταρος. Μάλιστα, ένας «φίλος» του δημοσιογράφος τον είχε χαρακτηρίσει ως «τον πιο φτωχό ιταλό ανταποκριτή στη Βόρεια Αμερική», ενώ ο ίδιος ο Φραντσεσκίνι παραδέχεται πως είχε αναγκαστεί ακόμα και να κλέψει μερικές φέτες μορταδέλας (τις έκρυψε μέσα στα εσώρουχά του) από ένα σουπερμάρκετ στο Μανχάταν.

Τα βράδια, ωστόσο, καθόταν στην εξωτερική μεταλλική σκάλα προστασίας της πολυκατοικίας όπου διέμενε και έκανε σχέδια για το μέλλον, θαυμάζοντας την κατάφωτη αμερικανική μητρόπολη παρέα με έναν φίλο του μπάρμαν που φιλοδοξούσε να γίνει διάσημος ηθοποιός, ονόματι Μπρους Γουίλις. Και με το που ξημέρωνε, από την ανατολή έως τη δύση, ο Φραντσεσκίνι έγραφε ασταμάτητα, τουλάχιστον τρία άρθρα την ημέρα.

Μετά τη Νέα Υόρκη μετέβη στην Ουάσινγκτον και από εκεί στη Μόσχα, όπου κατάφερε να πάρει συνέντευξη από τον Μιχαήλ Γκορμπατσόφ κατά το διάστημα του πραξικοπήματος εναντίον του, τον Αύγουστο του 1991, και από τον Μπόρις Γέλτσιν αμέσως μετά την εκλογή του. Oταν ο Σαντάμ Χουσεΐν άρχισε να εξαπολύει πυραύλους σκουντ κατά του Ισραήλ, τον χειμώνα του 1991, κατά τη διάρκεια του πρώτου Πολέμου του Κόλπου, ο Φραντσεσκίνι βρισκόταν στο Τελ Αβίβ, όπου συνομίλησε με πλήθος ηγετών, από τον Μπενιαμίν Νετανιάχου και τον Εχουντ Μπαράκ μέχρι τον Αριέλ Σαρόν και τον Γιάσερ Αραφάτ. Και στο Λονδίνο κάλυψε το τέλος του Τρίτου Δρόμου, τις περιπέτειες και τα δράματα των μελών της βασιλικής οικογένειας, το Brexit.

«È stata una dolce vita» («υπήρξε μια γλυκιά ζωή») αποφαίνεται ο ίδιος, παρότι εξακολουθεί να αρθρογραφεί (έχοντας συνταξιοδοτηθεί) από την πρωτεύουσα της Βρετανίας, όπου επέλεξε να εγκατασταθεί έπειτα από σχεδόν 40 χρόνια δωρεάν ταξιδιών ανά τον κόσμο.

Ακολουθήστε το Protagon στο Google News