Μπορεί να πει κανείς την ιστορία του Μεταναστευτικού από το 2015 ως το 2022 με τρεις μόνο λέξεις; Πιθανόν όχι, αλλά αν γινόταν, οι λέξεις αυτές θα ήταν μάλλον follow the money (ακολούθησε το χρήμα).  

Μετά τον Ιούλιο του 2019 η Ελλάδα άλλαξε πολιτική και έκλεισε σταδιακά τα σύνορά της. Η προηγούμενη πολιτική, που γέννησε το κολαστήριο της Μόριας, είχε πολλούς ωφελημένους. Η Ευρώπη, με απόφαση της Μέρκελ, έριξε 1,6 δισ. ευρώ στη χώρα μας για να γίνει η Ελλάδα «ανάχωμα» και να μην φτάνουν πρόσφυγες και μετανάστες στο Μόναχο. 

Ο ΣΥΡΙΖΑ διαχειρίστηκε τα κονδύλια αυτά και προέβαλε το «στόρι» του Μεταναστευτικού ως τεκμήριο της ηθικής του ανωτερότητας. Είδαμε στη Λέσβο τον Πάπα Φραγκίσκο, ακόμη και τη Σούζαν Σάραντον. 

Ωφελημένες από τη νέα πολιτική και τα 1,6 δισ. ευρώ από την ΕΕ ήταν μεταξύ άλλων οι ΜΚΟ που δραστηριοποιήθηκαν στα καμπ της Λέσβου, της Σάμου και της Χίου, καθώς και οι προμηθευτές τους.

Ωφελημένοι ήταν επίσης οι τούρκοι διακινητές και όσοι από την εδώ πλευρά συνεργάζονταν μαζί τους φορώντας τη μάσκα της αλληλεγγύης. Χαμένοι ήταν οι μετανάστες και οι πρόσφυγες που πνίγονταν στα νερά του Αιγαίου αναζητώντας μια ψεύτικη ελπίδα. 

Οταν το 2018 η αντιπολιτευόμενη εφημερίδα «Φιλελεύθερος» κυκλοφόρησε με τίτλο «Ανήθικο πάρτι» και αναφέρθηκε σε «φαγοπότι ημετέρων» στα κονδύλια για τους πρόσφυγες, τρεις δημοσιογράφοι της διανυκτέρευσαν στο αστυνομικό τμήμα Εξαρχείων και το πρωί πήγαν στο αυτόφωρο. 

Διαβάστε: Κόλπο εκατομμυρίων με τα συσσίτια των προσφύγων

Η αλλαγή πολιτικής από την νέα κυβέρνηση, το 2019, με τη φύλαξη των συνόρων που εντάθηκε μετά τα γεγονότα του Εβρου, τον Μάρτιο του 2020, διατάραξε αγρίως το προηγούμενο status quo και τις ροές του χρήματος. Η Ελλάδα εφάρμοσε συστηματικά μια αυστηρή πολιτική με το Λιμενικό να παρεμποδίζει τις φουσκωτές λέμβους των διακινητών με τις οποίες μετέφεραν τους πρόσφυγες και τους μετανάστες. Παράλληλα, άρχισε να χτίζει τον φράxτη στον Εβρο.  

Η νέα πολιτική μείωσε δραματικά τις ροές και τον αριθμό των ανθρώπων που έχαναν τη ζωή τους στη θάλασσα κάθε χρόνο. Επικρίθηκε όμως σφόδρα με δεκάδες καταγγελίες στον ελληνικό και στον ξένο Τύπο πέρι pushback (απωθήσεις) από τις ελληνικές αρχές, τις οποίες διέψευδε το Λιμενικό.

Στα δημοσιεύματα του διεθνούς Τύπου άρχισαν από το 2020 να εντοπίζονται προβλήματα τεκμηρίωσης. Οι New York Times, για παράδειγμα, διόρθωσαν το 2020 ένα ρεπορτάζ τους που εμφάνιζε ως σύρο πρόσφυγα έναν τούρκο υπήκοο που κατήγγειλε βασανιστήρια. 

Οι χαμένοι από τη νέα πολιτική ήταν το καθεστώς του Ερντογάν (που δεν μπορούσε πια να εκβιάζει την Ευρώπη), μεγάλη μερίδα των ΜΚΟ (που έχασε τα ευρωπαϊκά κονδύλια) και όσοι συνεργάζονταν με το αζημίωτο ως «αλληλέγγυοι» από την ελληνική πλευρά με τους τούρκους διακινητές.

Σε ό,τι αφορά τους μεγάλους «παίκτες», οι ροές του χρήματος που κόπηκαν προς ορισμένες απίθανες ΜΚΟ έπληξαν όχι μόνο τις ίδιες τις ΜΚΟ αλλά παράλληλα τους προμηθευτές και τους υπεργολάβους που στήριζαν την τραγική λειτουργία των καμπ στα οποία ζούσαν χιλιάδες άνθρωποι σε συνθήκες εξαθλίωσης.  

Από την πλευρά του, το σύστημα του Ερντογάν, που είδε τη δυνατότητα του να εκβιάσει την Ευρώπη να ψαλιδίζεται, έδειξε την επικοινωνιακή του ισχύ και τις προσβάσεις που έκτισε επί δεκαετίες μέσω λόμπινγκ στα διεθνή ΜΜΕ.

Ωστόσο οι «εσωτερικές παραγωγές» της τουρκικής προπαγάνδας (στο Anadolu και αλλού) παραήταν χοντροκομμένες. Χαρακτηριστικό παράδειγμα τα πλάνα με γυμνούς ανθρώπους σε τουρκικό έδαφος στον Εβρο που έχουμε δει σε διάφορες εκδοχές από το 2020. Ο ίδιος ο Ερντογάν πήρε πάνω του το θέμα και εμφανίστηκε τον Σεπτέμβριο του 2022 στον ΟΗΕ κρατώντας φωτογραφίες -από το εγχώριο γραφείο παραγωγής- για να πει ότι «η Ελλάδα μετατρέπει το Αιγαίο σε νεκροταφείο προσφύγων».

Στη διάρκεια των τριών ετών από το Ιούλιο του 2019 ως τον κομβικό Αύγουστο του 2022 η αλήθεια μπλέχτηκε πολλές φορές με το ψέμα. Πλάι στις καταγγελίες που πρέπει να διερευνηθούν (έχει δεσμευτεί η ελληνική πλευρά και πρέπει να το κάνει, μέχρι τέλους) κόλλησε η εξόφθαλμη μυθοπλασία. Οχι μόνο από τον Ερντογάν αλλά δυστυχώς και από σημαντικά μέσα ενημέρωσης που έπεσαν θύμα ανθρώπων που έδρασαν ως «καμικάζι». 

Ο ΣΥΡΙΖΑ αγκάλιασε ασμένως οποιονδήποτε κατακεραύνωνε την Ελλάδα, αρκεί να εξυπηρετούσε την «αντιπολίτευση» στην κυβέρνηση. Το επιχείρημα, όταν προέκυπτε ταύτιση του κόμματος με άλλα συμφέροντα, ήταν η «ηθική» του ανωτερότητα που βάζει πάντα μπροστά τον «άνθρωπο». Το ίδιο ακριβώς ήταν και την περίοδο 2015-2019, όταν είδαμε πακτωλό χρημάτων στα νησιά και το θλιβερό αποτέλεσμα στη Μόρια. 

Κάπως έτσι ήρθε η μοιραία στιγμή, τον Δεκαπενταύγουστο του 2022. Ο Αλέξης Τσίπρας και σύσσωμος ο ΣΥΡΙΖΑ υιοθέτησαν το σκηνοθετημένο ψέμα της «5χρονης Μαρίας». Μάλιστα το κόμμα ζητούσε από την κυβέρνηση να μπει σε τουρκικό (όπως αποδείχθηκε) έδαφος στον Εβρο για ένα παιδί που, σύμφωνα με το Spiegel, πέθανε από τσίμπημα σκορπιού και την έθαψαν οι γονείς της σε ελληνική νησίδα. 

Σήμερα, που το ίδιο το Spiegel έχει κατεβάσει όλα τα δημοσιεύματα, που η ΜΚΟ η οποία τα προκάλεσε παραδέχτηκε την αλήθεια, που ο διεθνής και ελληνικός Τύπος (όπως η Καθημερινή την περασμένη Κυριακή) αποκαλύπτουν στοιχεία για το μακιγιάζ, τη σκηνοθεσία και τους ηθοποιούς, ο ΣΥΡΙΖΑ καλείται επίμονα από την κυβέρνηση να ζητήσει συγγνώμη.

Και πέρα από τους κυβερνητικούς, δικαίως περιμένουν μια κουβέντα και οι πολίτες —κυρίως για τα όσα απερίγραπτα εκτόξευαν -με ύφος κήνσορα- το κόμμα και τα στελέχη της Κουμουνδούρου απέναντι σε οποιονδήποτε τολμούσε τον περασμένο Αύγουστο να αμφισβητήσει το ψέμα. 

Η άρνηση – έως την ώρα που γράφονταν αυτές οι γραμμές – του Τσίπρα να αναγνωρίσει την αλήθεια δίνει την εντύπωση ότι το ζήτημα είναι ταυτοτικό. Οτι αν ο ΣΥΡΙΖΑ ζητήσει συγγνώμη θα εξαϋλωθεί η βαθύτερη ουσία του, τα θεμέλια στα οποία χτίστηκε ως κόμμα εξουσίας. 

Διότι αν ζητήσει συγγνώμη για τη «μικρή Μαρία», τι θα πει για όσα υποσχόταν πριν έρθει στην εξουσία;

Από μια άποψη η στρατευμένη και πειθαρχημένη επιμονή στο ψέμα είναι μονόδρομος. Αλλωστε εσωτερικά, μέσα στο ίδιο το κόμμα, η δικαιολόγηση είναι απλούστατη. Και με μια φράση όπως «ο αξιακός κώδικας της Αριστεράς είναι διαφορετικός» μπορείς να ντύσεις με «ηθικό πλεονέκτημα» σχεδόν τα πάντα, αφήνοντας τους απλούς ανθρώπους να σε κοιτάνε απορημένοι. 

Ακόμη και η νέα εκπρόσωπος του κόμματος Πόπη Τσαπανίδου, που ως παρουσιάστρια δελτίου μιλούσε τον περασμένο Νοέμβριο για «ψέματα» σχετικά με το περιστατικό στον Εβρο, πρέπει τώρα αναγκαστικά να μπει στο κλίμα. 

Με την άρνησή του, λοιπόν, να δεχτεί την αλήθεια για τη «μικρή Μαρία», ο ΣΥΡΙΖΑ μοιάζει να υπερασπίζεται τη φυσιογνωμία του. Από την άλλη, η επιλογή αυτή θέτει σε κίνδυνο αναγκαίες και χρήσιμες για το κόμμα αποστάσεις: από όσους διευκόλυναν διακινητές φορώντας τη μάσκα του «ανθρωπισμού» (ορισμένοι βρίσκονται ήδη ενώπιον της Δικαιοσύνης), από την προπαγάνδα του Ερντογάν και, τέλος, από τις μπίζνες κάποιων ΜΚΟ και των προμηθευτών τους. 

Για την ώρα, πάντως, όσο η αλήθεια αποκαλύπτεται με τρόπο εντυπωσιακό, το κόμμα φαίνεται να προτιμά το «λερωμένο» με ψέματα πουλόβερ (ελπίζοντας ότι θα ξεχαστεί το θέμα) από το ρίσκο να τραβήξει μια κλωστή —που θα μπορούσε να το ξηλώσει ολόκληρο.

Ακολουθήστε το Protagon στο Google News