Και με τον νέο χρόνο, το δίδυμο μοναξιά – απόσταση θα παραμείνει κυρίαρχο στις ζωές πολλών, όπως αναλύθηκε σε πρόσφατο άρθρο του Protagon. Η ερωτική απόσταση, βέβαια, προϋπήρχε της πανδημίας. Πρόκειται για παραδοξότητα, αφού το ανεμπόδιστο και άφθονο σεξ, τουλάχιστον στις φιλελεύθερες κοινωνίες, φέρνει κοντά τα ανθρώπινα σώματα όσων αναζητούν περιστασιακές ερωτικές απολαύσεις.

Ακόμα πιο αλλόκοτη φαντάζει σ’ έναν γάμο η αγεφύρωτη απόσταση ανάμεσα στην παρούσα νύφη και το απόν ταίρι. Ωστόσο, η απουσία ενός από τους δύο μελλόνυμφους δεν ξαφνιάζει καθόλου τους προσκαλεσμένους σε έναν αυτογάμο. Νέες και διάσημες γυναίκες της ποπ σκηνής, όπως η Selena Gomez, προσέρχονται μόνες σε μια τέτοια γαμήλια τελετή, στην οποία πρωταγωνιστούν ως νύφες, έχοντας απορρίψει προηγουμένως κάθε υποψήφιο σύντροφο. Οταν παντρεύεσαι τον εαυτό σου, δεύτερος δεν χωρά στο μυστήριο που σφραγίζει την ένωσή σου με τον εαυτό σου.

Η αμερικανίδα τραγουδίστρια, τραγουδοποιός και ηθοποιός, μόλις έκλεισε τα 30, οργάνωσε μια θεαματική γιορτή για να δημοσιοποιήσει τον αυτογάμο της. Στο περιοδικό «Roling Stone» δήλωσε πως το συμβάν περιελάμβανε και την επετειακή γιορτή των τριακοστών γενεθλίων της. Η ίδια έπαιξε αβίαστα και τους δύο ρόλους των προσώπων που ενώνονται συμβολικά σε κάθε γαμήλια τελετή. Απλά, παντρεύτηκε τον εαυτό της. Αυτό έγινε ξεκάθαρα φανερό στο κοινό της, παρά τη θολούρα του συμβολισμού.

Τα πολυάριθμα προσκαλεσμένα πρόσωπα, τα γιορταστικά συμβάντα και τα συμβολικά αντικείμενα έδωσαν στη θεαματική αυτοπαντριά της Gomez μια ατμόσφαιρα αυθεντικού γάμου, ενισχυμένου με αμερικάνικο κιτς και συνδυασμένου με επετειακή γενέθλια γιορτή. Η μικρή αδελφή, η δωρήτρια του νεφρού της ποπ σταρ, μαζί με άλλα οικεία της πρόσωπα και άτομα από τη Δημιουργική Βιομηχανία μουσικής, φιλμ, μόδας κλπ., παρακολούθησαν την παραδοσιακή εκφώνηση των συναισθηματικά φορτισμένων ομιλιών, καθώς και το στριπτίζ, με συνοδεία κοκτέιλ και μιας πολυώροφης τούρτας, μέσα σε περιβάλλον διακοσμημένο με κόκκινα τριαντάφυλλα.

Οπως διευκρίνισε η Gomez, «προηγουμένως σκέφτηκα, θα είχα ήδη παντρευτεί στην ηλικία μου, και έτσι απλώς προσέφερα στον εαυτό μου μια γαμήλια τελετή». Το 2020, η ίδια τραγουδούσε: «Χάσε τον εαυτό σου για να με αγαπήσεις». Τώρα, όπως προκύπτει από δηλώσεις της στα κοινωνικά μέσα, η τελετή σηματοδοτεί γι’ αυτήν την υπέρτατη προσπάθεια να κάνει για τον εαυτό της το βέλτιστο, και αυτό για χάρη του εαυτού της, αλλά και των φίλων και θαυμαστών της.

Σόλο ένωση με τον εαυτό για ένα μονιασμένο αυτοδίδυμο

Η Gomez δεν παντρεύτηκε τυχαία ή αυθόρμητα τον εαυτό της. Οπωσδήποτε έχει επίγνωση πως ο αυτογάμος προβάλλει τη μοναδικότητα της προσωπικής ζωής της, για όσο τουλάχιστον διαρκεί ο επικοινωνιακός απόηχός του στα δίκτυα και στα Κοινωνικά Μέσα. Εκεί η τελετή εξακολουθεί να  κυκλοφορεί ως δημόσιο συμβάν και να προσελκύει μιμήτριες που υιοθετούν οποιαδήποτε εκκεντρική συμπεριφορά αναβαθμίζει την αξία τους στα μάτια των διαδικτυακών κριτών τους.

Η αυτοπαντριά μοιάζει με κόψιμο του γαμήλιου γόρδιου δεσμού σε δημόσια θέα. Η αυτονυμφευόμενη απορρίπτει την ένωση με ένα ερωτικό ταίρι και στη θέση του βάζει τον εαυτό της. Ωστόσο, ο αυτογάμος δεν σημαίνει άρνηση του γάμου. Αυτός εξακολουθεί να στοιχειώνει ως πανάρχαιος στόχος τις αυτονυμφευόμενες, αφού μάλιστα πραγματοποιείται με κάθε συμβολική λεπτομέρεια, όπως ακριβώς και ένας συμβατικός γάμος.

Γι’ αυτό και η βιομηχανία γάμων τον κάνει πιο δελεαστικό με τα αυτογαμήλια πακέτα που προσφέρει στο Διαδίκτυο. Φυσικά, δεν λείπει το δαχτυλίδι, χρυσό η ασημένιο. Περιλαμβάνονται ακόμα όρκοι και υποσχέσεις που η αυτονυμφευόμενη θα δώσει στον εαυτό της. Στο Μεξικό διατίθεται ένα ξενοδοχείο, το «Ταξίδι Αυτογάμου» («Marry Oneself Journey»). Εκεί, η νύφη χαλαρώνει και ξαναβρίσκει την ευεξία της με ένα τετραήμερο πρόγραμμα αισθητικής περιποίησης. Υστερα, με την καθοδήγηση μια σαμάνας, καταφέρνει να ενωθεί μυστηριακά με τον γνήσιο εαυτό της στην αιωνιότητα.

Αν και πρόκειται για ένα ακαθόριστο τελετουργικό συμβάν, αυτό έχει αποκτήσει σαφές όνομα (Sologamy). Σύμφωνα με τη διπολική τάση που κυριαρχεί στα κοινωνικά μέσα, ο αυτογάμος έχει ήδη ακολούθους / φίλους και εχθρούς. Την εχθρική στάση τη βίωσε η 24χρονη Ινδή Kshama Bindu, όταν δήλωσε στα ινδικά κοινωνικά μέσα: «Είναι απόφασή μου να παντρευτώ όποιον θέλω. Είτε άνδρα είτε γυναίκα – ή τον ίδιο μου τον εαυτό».

Τέτοια κατακραυγή ξέσπασε με τη δήλωσή της, ώστε ο γάμος δεν μπόρεσε να πραγματοποιηθεί δημόσια, αφού ακυρώθηκε η κράτηση του ναού και η συμμετοχή ενός ιερέα. Τελικά, ο αυτογάμος πραγματοποιήθηκε οικογενειακά, στο σπίτι της Bindu. Οπως διευκρίνισε η ίδια, πάντα ήθελε να γίνει νύφη, αλλά όχι σύζυγος. Τελικά, ο αυτογάμος την έβγαλε από ένα τέτοιο δίλημμα.

 Στις πιο ανεκτικές κοινωνίες, βέβαια, όπως η αμερικανική, αυτογάμοι σαν της Gomez και της Bindu μπορεί να προκαλέσουν έκπληξη και περιέργεια, έστω ειρωνικά σχόλια, αλλά πάντως διεξάγονται ελεύθερα, στη δημοσιότητα.

Η όλη διαδικασία θα μπορούσε ωραιότατα να συνοδεύεται από το τραγούδι της Γουίτνεϊ Χιούστον (1986), με τους στίχους που επικαλούνται ως σύνθημα οι υπέρμαχοι του αυτογάμου: «Το να μάθεις ν’ αγαπάς τον εαυτό σου είναι η μεγαλύτερη αγάπη απ’ όλες».

Το 2003, μια τηλεοπτική περσόνα έφερε τον αυτογάμο στην ποπ κουλτούρα. Η Carrie Bradshaw, πρωταγωνίστρια της τηλεοπτικής σειράς και αργότερα ταινίας «Sex and the City», παντρεύτηκε τον εαυτό της. Με την πράξη της αυτή έδειξε την αποδοκιμασία της για τον στιγματισμό των ανύπανδρων γυναικών. Σύμφωνα με δήλωσή της, «δεν χρειάζεται κανείς κανένα σύντροφο για να κάνει αυτό που τον κάνει ευτυχισμένο».

Την ίδια αποδοκιμασία κατά του εξιδανικευμένου γαμήλιου ζευγαρώματος εκφράζουν όχι μόνο διασημότητες, αλλά και «κανονικές» γυναίκες, που δημοσιοποιούν στα κοινωνικά μέσα τον αυτογάμο τους και συζητούν σχετικά με τα κίνητρα που τις ωθούν σε αυτόν.

Στόχος η πατριαρχία, αλλά στο βάθος ο ναρκισσισμός

Πολλές ισχυρίζονται πως με τον αυτογάμο ξεσηκώνονται ενάντια στο πατριαρχικό σύστημα και αρνούνται να υποστούν τις ταπεινώσεις που φέρνει η ανισότητα μεταξύ των φύλων, όπως τα βάρη της οικιακής εργασίας, καθώς και τη φροντίδα των παιδιών.

Οπως εκμυστηρεύτηκε μια Ισπανίδα σε σχετικό ντοκιμαντέρ του BBC,  ο γάμος με τον εαυτό της την έχει κάνει ευτυχισμένη εδώ και χρόνια. Ετσι, δεν παραλείπει να ανανεώνει κανονικά τον γαμήλιο όρκο προς τον εαυτό της, ενώ έχει παντρευτεί και άλλες γυναίκες. Επιπλέον, ο αυτογάμος τη βοήθησε να αναλάβει την ευθύνη για την ευτυχία της. Αφού έγινε τελείως ανεξάρτητη, απαλλάχτηκε οριστικά από αναχρονιστικούς έμφυλους ρόλους.

Επιπλέον, ο αυτογάμος δεν αποκλείει το να είναι σέξι η νύφη, ούτε την εμποδίζει να απολαμβάνει ελεύθερα το σεξ με οποιοδήποτε άτομο της επιλογής της.

Το ερώτημα είναι: πόσο απελευθερώνεται πραγματικά η νύφη με τον αυτογάμο; Είναι εύκολο να χρησιμοποιεί αυτή ως νυφικό πέπλο για το συμβάν τις φθαρμένες εκφράσεις «αγάπη για τον εαυτό», «υψηλή αυτοεκτίμηση και αυτομέριμνα», αλλά έτσι θολώνει περισσότερο κάτι συγκεχυμένο.

Αραγε, σε τι διαφέρει ο αυτογάμος από μια αμυντική υπερατομικιστική στάση, να νοιάζεσαι μόνο για τον εαυτό σου, όταν ο κόσμος αναστατώνεται από αλλεπάλληλες κρίσεις που συντρίβουν κάθε βεβαιότητά σου; Αντί για αντίδοτο στην κοινωνική και ερωτική απόσταση, ο αυτογάμος φαντάζει περισσότερο σαν οχύρωση μέσα σε ένα ακόμα ναρκισσιστικό κουκούλι, όπου δεν χωρά κανένας σύντροφος, κανένας έρωτας για τον άλλον, παρά μόνο ο πολυαγαπημένος εαυτός.

Ή μήπως είναι υπερβολικά απλουστευτικό να πούμε πως ο υπερβολικός ναρκισσισμός ωθεί στον αυτογάμο;

Αντίδοτο για τη συναισθηματική συρρίκνωση

Η Gomez –μια από τις 100 πιο επιδραστικές γυναίκες του 2020 σύμφωνα με λίστα του περιοδικού Times– με τον αυτογάμο της γίνεται παράδειγμα προς μίμηση, όπως και άλλες διάσημες περσόνες της ποπ κουλτούρας.

Ο αυτογάμος προκαλεί πολλά ερωτηματικά με την ασάφειά του. Ωστόσο, δεν πείθουν οι απαντήσεις των οπαδών του για πόλεμο κατά της πατριαρχίας – κάτι που του δίνει αναμφίβολα ακτινοβολία πολιτικής ορθότητας.

Στο πρόσφατο βιβλίο της «Warum Liebe Εndet» («Γιατί ο Ερωτας Τελειώνει»), η κοινωνιολόγος Eva Illuz χαρακτηρίζει τον αυτογάμο ως αρνητική σχέση. Το «αρνητική» δεν έχει ηθική σημασία. Κατά την ίδια, «μια αρνητική κοινωνική σχέση ωθείται από αβεβαιότητα, ενώ μια θετική σχέση είναι σχετικά οργανωμένη και προσανατολίζεται σε καθαρούς κανόνες… Οι αρνητικές σχέσεις… παραπέμπουν σε ένα απόν αντικείμενο, το οποίο, εξ αιτίας της αβεβαιότητας της κατάστασης, είναι ασύλληπτο… Οι αρνητικές σχέσεις έχουν θολούς, ασαφείς, απροσδιόριστους η αμφιλεγόμενους σκοπούς».

Κατά την Illuz, ο αγώνας για την απόλυτη ερωτική και σεξουαλική απελευθέρωση, αυτονομία και ηδονισμό, οδήγησε σταδιακά σε μια νέα ανασφάλεια, με την κατάλυση όλων των κανόνων και με αποτέλεσμα «το χάος ως πηγή αρνητικής κοινωνικότητας». Ο αυτογάμος αποτελεί μια «μη επιλογή», ως αντίδραση αλλά και ενίσχυση της «επιδημίας της μοναξιάς».

Είναι γεγονός πως η αυτοπαντριά εμπνέει κυρίως νέες γυναίκες. Αυτές διεκδικούν την απόλυτη ερωτική αυτονομία τους σε συνδυασμό με μια ταχύτατα πετυχημένη καριέρα, χωρίς οικογενειακά βάρη. Το ποσοτικά υπερδιογκωμένο σεξ βρίσκεται στο επίκεντρο της φιλόδοξης ζωής τους. Επενδύοντας στην ποσότητα των εμπειριών και στη σέξι –άρα ελκυστική με συγκεκριμένα κριτήρια– εμφάνισή τους αποκτούν το λεγόμενο «σεξουαλικό κεφάλαιο». Αυτό τους εξασφαλίζει πόντους και επιταχύνει την επιλογή και άνοδό τους σε πολλούς επαγγελματικούς τομείς.

Ενα υπερσέξι σώμα, ωστόσο, παγώνει κάθε ίχνος συναισθήματος, αυτόματα. Η ερωτική απόσταση γίνεται συνειδητή  επιλογή. Το άφθονο σεξ –αυθόρμητο, για μια νύχτα, με ανώνυμα άτομα– προϋποθέτει αυτή την απόσταση και απαιτεί την έλλειψη δέσμευσης. Διάφορες διαδικτυακές εφαρμογές, όπως το Tinder, διευκολύνουν την ταχύτατη επιλογή συντρόφων με βάση σεξουαλικά στερεότυπα, με τα οποία κρίνονται και οι υποψήφιες .

Το διαζύγιο ανάμεσα σε σώμα και συναίσθημα γίνεται ένα χάσμα που διαιρεί ασύμμετρα τον εαυτό σε ένα υπερτροφικό, υλικό, οργανικό κομμάτι και σε ένα άυλο, υποβαθμισμένο. Η απόσταση ανάμεσα σε αυτά τα δύο μέρη του εαυτού κάνει ακόμα πιο αισθητή την ερωτική απόσταση μεταξύ σέξι σωμάτων, που βιώνουν την απόλαυση κυρίως ποσοτικά.

Η μεγάλη δόση ερωτικής απόστασης έχει μια ενοχλητική παρενέργεια: την αίσθηση κενού, που προκύπτει από το διαζύγιο του εαυτού. Κάποιες , λοιπόν, επιλέγουν  τον αυτογάμο, ώστε προσφέρουν οι ίδιες στον εαυτό τους την χαμένη ενότητα, την αγάπη, ακόμα και τον έρωτα που αυτός στερείται συστηματικά.

Ο αυτογάμος μετατρέπει την κάθε αυτονύφη σε σοπράνο της ερωτικής ζωής της. Οι σόλο φωνή ξεχωρίζει, επειδή αποφεύγει να μετριαστεί σε ντουέτα, τρίο και χορωδίες.  Μια τελετουργία αυτογάμου χαράζει μια τριανταφυλλένια γραμμή ανάμεσα στην προηγούμενη μοναξιά της σεξουαλικής ρουτίνας και την επόμενη, ποιοτική μοναξιά, στην αγκαλιά του διψασμένου για αγάπη εαυτού.

Ακολουθήστε το Protagon στο Google News