Γράφοντας για το Qatargate, ο ιταλός ιστορικός Ερνέστο Γκάλι ντέλα Λότζα αναφέρει πως η αναζωπύρωση της συζήτησης σχετικά το περίφημο «ηθικό ζήτημα» (questione morale) που έθεσε ο Ενρίκο Μπερλινγκουέρ στις αρχές του  1980, καταγγέλλοντας τη διαφθορά και τις πελατειακές σχέσεις εντός της ιταλικής πολιτικής, αλλά και η κάθε άλλο παρά εξαιρετική φήμη των ευρωπαϊκών θεσμών, συνέβαλαν σημαντικά στο να στραφεί η προσοχή όλων, πολύ περισσότερο στους διεφθαρμένους παρά στους διαφθορείς: «Στη μίζερη ομάδα πολιτικών δεύτερης κατηγορίας που κατοικούν στις Βρυξέλλες και ευρηματικών και ευπαρουσίαστων υποχείριων, παρά σε εκείνους που τους δωροδόκησαν για να εξυπηρετήσουν τους βρώμικους σκοπούς τους. Αλλά το πραγματικό πολιτικό ζήτημα τίθεται σε αυτή την πλευρά, όχι στην άλλη», υποστηρίζει σε ανάλυσή του στην Corriere della Sera, όπου αρθρογραφεί συχνά.

Σημειώνει πως άνθρωποι έτοιμοι να δωροδοκηθούν υπήρχαν ανέκαθεν και πάντα θα υπάρχουν όπως ανέκαθεν υπήρχαν και θα συνεχίσουν να υπάρχουν μεγάλα οικονομικά συμφέροντα που θα αναζητούν ανθρώπους διατεθειμένους να τεθούν, έναντι πλουσιοπάροχης αμοιβής, φυσικά, στην υπηρεσία τους. Υπενθυμίζει επίσης πως το να επιδιώκεται η άσκηση επιρροής μέσω αυτού του τρόπου κατέληξε κατά μία έννοια να θεωρείται σχεδόν απόλυτα φυσιολογικό, εξ ου και οι λομπίστες

Ωστόσο, το πραγματικά καινούργιο στοιχείο του Qatargate, σύμφωνα με τον ιταλό ιστορικό, είναι το ίδιο το Κατάρ: η ανακάλυψη ενός νέου, πρωτοφανούς είδους διαφθοράς, πρωταγωνιστές του οποίου είναι πλέον κράτη που επιλέγουν να καταφεύγουν στη δωροδοκία για λόγους πολύ διαφορετικούς σε σχέση με το παρελθόν, κάθε άλλο, πάντως, παρά κατασκοπευτικούς. «Τα τελευταία χρόνια είχαμε μια κάποια υπόνοια για αυτό (κάτι περισσότερο στην πραγματικότητα), αλλά τώρα είναι σίγουρο. Πρόκειται κυρίως για αφρικανικά και ασιατικά κράτη –με σημαντική εξαίρεση τη Ρωσία– τα οποία ενώνει το γεγονός πως κυβερνώνται από μη δημοκρατικά καθεστώτα», συνοψίζει.

Ο Ντέλα Λότζα σημειώνει πως αυτή η κατάσταση θα μπορούσε να θεωρηθεί και ως ένα είδος εκδίκησης της ιστορίας, «ως μια ανταπόδοση για τις πολλές φορές κατά τις οποίες, ανά τους αιώνες, πάσης φύσεως ευρωπαίοι τυχοδιώκτες ή ακόμη και εκπρόσωποι των ίδιων των ευρωπαϊκών δυνάμεων περιόδευαν στην Ασία και στην Αφρική με μερικά τσουβάλια με χρωματιστά γυαλιά ή μερικά παλιά σκουριασμένα μουσκέτα, τα οποία προσέφεραν σε τοπικούς ηγέτες, παίρνοντας ως αντάλλαγμα για αυτά τα σκουπίδια ό,τι μπορούσαν: από ανθρώπους προς υποδούλωση έως τεράστιες εκτάσεις».

Πλέον, όμως, οι ρόλοι έχουν αντιστραφεί και είναι η Δύση αυτή που βάλλεται με ευρώ και δολάρια. Αλλά ο στόχος δεν είναι να δωροδοκηθεί ο τάδε ή ο δείνα αξιωματούχος, ούτως ώστε να αποκτηθεί ένα απόρρητο έγγραφο ή να ανακαλυφθεί ένα μυστικό σχέδιο – όχι για σκοπούς κατασκοπευτικούς, δηλαδή, όπως συνέβαινε ουσιαστικά κατά το παρελθόν.

Πλέον, ο στόχος των κρατών που καταφεύγουν στη δωροδοκία για την εξυπηρέτηση των όποιων συμφερόντων τους είναι πολύ πιο φιλόδοξος και σοβαρός, καθώς επιδιώκουν να είναι σε θέση να επηρεάζουν την ίδια τη διαδικασίας λήψης αποφάσεων, ακόμη και σε ανώτατα διοικητικά επίπεδα, της όποιας χώρας (της ΕΕ στην προκειμένη περίπτωση), να καθορίζουν ακόμη και τις πιο σημαντικές από τις όποιες πολιτικές επιλογές, ακόμη και ποιος θα κυβερνά.

«Ο κόσμος των τυράννων ανακάλυψε ότι ο κόσμος των δημοκρατιών, των δημοκρατικών θεσμών, των κομμάτων και των κοινοβουλίων δεν ρυθμίζεται μόνο μέσω ανοιχτών διαδικασιών και, επομένως, είναι εξαιρετικά διαπερατός από τρίτους, αλλά είναι επίσης γεμάτος από ευάλωτους άνδρες και γυναίκες, ανθρώπους με αδύναμα ή ανύπαρκτα ιδανικά, άπληστους για προσωπική επιτυχία, για αυτοκίνητα, για σεξ, για Rolex. Κατοικείται από πολιτικούς δεύτερης κατηγορίας, που είναι πολύ καλοί ομιλητές των 50.000 δολαρίων ανά ομιλία. Οπότε, κάποιοι δεν έχουν πρόβλημα να πληρώνουν, να αναζητούν μεταξύ αυτών των ανθρώπων ποιοι μπορούν να προωθήσουν τα συμφέροντά τους», σημειώνει ο αρθρογράφος της Corriere. 

Φυσικά, τα αυταρχικά καθεστώτα δεν καταφεύγουν μόνο στο χρήμα επιδιώκοντας να επηρεάσουν αποφάσεις άλλων κρατών προς όφελός τους. Αξιοποιούν επίσης τα μέσα που προσφέρει η πρόοδος της τεχνολογίας, βασίζονται στην ισχύ που ασκούν τα ΜΜΕ, επιδίδονται στη χειραγώγηση των πληροφοριών.

Ο Ντέλα Λότζα εξηγεί πως εδώ και λίγες δεκαετίες ζούμε σε μια νέα ιστορική συγκυρία, στο πλαίσιο της οποίας συνεπιδρούν και συμπλέκονται διάφοροι, πρωτόγνωροι λίγο ως πολύ παράγοντες, που από κοινού έχουν σημάνει μια πραγματική καμπή όσον αφορά τις όποιες προσπάθειες των αυταρχικών καθεστώτων να αυξήσουν την επιρροή τους εντός τρίτων χωρών με αθέμιτα μέσα.

Εστιάζοντας αρχικά στους διαφθορείς, θίγει καταρχάς τις ολοένα εντονότερες προσπάθειες της Κίνας, η οποία αδημονεί να κατακτήσει την παγκόσμια εξουσία πάση θυσία και με κάθε μέσο, μεταξύ των οποίων περιλαμβάνεται και ο νέος Δρόμος του Μεταξιού, ένα διεθνές δίκτυο άσκησης εμπορικής επιρροής, για την ολοκλήρωση και τη λειτουργία του οποίου απαιτείται η «συνεργασία και συνεργία» των κυβερνήσεων των ενδιαφερομένων χωρών.

Οσον αφορά τη Ρωσία, «καθοδηγούμενη από μια ηγεσία με παρανοϊκές τάσεις, επιδιώκει να διατηρήσει με τη βία τις παλιές αυτοκρατορικές της επικράτειες, αλλά και την παλιά της επιρροή, χρησιμοποιώντας κάθε “φιλικά διακείμενη” και πρόθυμη να τη βοηθήσει δυτική ελίτ, με αντάλλαγμα κάθε είδους “πόρους” της».

Δίπλα στην Κίνα και στη Ρωσία υπάρχουν πολλοί άλλοι παίκτες, μικρότερου διαμετρήματος – η Τουρκία, το Μαρόκο, η Βόρεια Κορέα, κράτη του Κόλπου. Ο καθένας έχει, φυσικά, τους δικούς του επεκτατικούς ή ηγεμονικούς στόχους, περιφερειακού χαρακτήρα κατά κύριο λόγο, αλλά όλοι είναι έτοιμοι να χρησιμοποιήσουν τα χρήματά τους για δύο κυρίως λόγους: είτε για να κερδίσουν τη συναίνεση (ιδανικά μαζί με προμήθειες όπλων) της Δύσης όσον αφορά τα όποια σχέδιά τους, είτε για να αποτρέψουν την αποκάλυψη της ολοένα πιο αντιδημοκρατικής και εγκληματικής φύσης των καθεστώτων τους, όπως εξηγεί ο Ντελά Λότζα. Κοινό σημείο αναφοράς όλων των αυταρχικών ηγετών είναι «η βαθιά ιδεολογική περιφρόνηση προς το σύμπαν των αξιών της ελευθερίας και της ισότητας –ενώ εκείνοι κρίνουν ότι “όλα είναι προς πώληση”–, καθώς και προς την ανθρωπιά, που είναι καρπός αυτών των αξιών».

Οσον αφορά τους ήδη διεφθαρμένους και όλους όσοι είναι πρόθυμοι να διαφθαρούν, στη δική τους πλευρά «υπάρχει ακριβώς αυτή η ανθρωπιά, υπάρχουμε εμείς, υπάρχει ο κόσμος μας», με τη σχεδόν ψυχαναγκαστική δεκτικότητά του σε οτιδήποτε μη Δυτικό, με τα πάμπολλα διαπερατά κέντρα λήψης αποφάσεων, με τις αποδιαρθρωμένες, τόσο πολιτιστικά όσο και ηθικά, ελίτ (οι οποίες στερούνται πλέον αξιών, παιδείας, στιλ ταυτότητας και ευθυνών), με τη δημόσια σφαίρα της, στην οποία ολοένα περισσότεροι επιδιώκουν το εύκολο κέρδος.

«Οταν η διαφθορά αφορά ανώτατα στελέχη, δεν είναι πλέον απλώς μια εγκληματική πράξη: είναι ο καθρέφτης όπου μπορούμε να διαπιστώσουμε την κατάσταση της υγείας του σώματος, στο οποίο έχουν τον πρώτο λόγο αυτά τα ανώτατα στελέχη και μερικές φορές, Θεός φυλάξοι, ακόμη και τη μοίρα που το περιμένει», καταλήγει ο Ερνέστο Γκάλι ντέλα Λότζα.

Ακολουθήστε το Protagon στο Google News