Ξέρω  κάποιον που  όταν αρρώστησε από Covid-19 πέρασε το ωραιότερο δεκαήμερο της ζωής του. «Ηταν σαν διακοπές σε υπερωκεάνιο!» μου έλεγε. «Διότι ήταν η πρώτη φορά που έμεινα στο κρεβάτι με τα βιβλία μου και την ταμπλέτα μου και κανείς δεν απαιτούσε τίποτα από μένα. Ούτε καν εγώ!». Σημαντική λεπτομέρεια: ένα χρόνο νωρίτερα  είχε πάρει σύνταξη από τη δουλειά.

Η επανάσταση «δουλεύω από το σπίτι» έχει ανεβάσει τον πήχη ως προς τι θεωρείται «είμαι άρρωστος για να ανταποκριθώ στα καθήκοντά μου». Πάνε οι αναρρωτικές ειδικού σκοπού και τα τοιαύτα.  Αφού μπορείς να δουλέψεις από το τραπέζι της κουζίνας, γιατί όχι και από το κρεβάτι σου; Αν δεν πέσεις τέζα, αν δεν νιώσεις τα  χνώτα του Πορθμέα του Αδη πάνω στο προσκέφαλό σου, είσαι μια χαρά.

Διόλου τυχαίο ότι όλο και περισσότεροι περνούν στο «πόδι» την Covid-19 (και όλες τις υπόλοιπες ιώσεις που έχουν ξεφυτρώσει σαν μανιτάρια αυτό τον χειμώνα, μετά από δύο χρόνια  ανοσολογικής αδράνειας). Πολλοί πολιτικοί μάλιστα το φόρεσαν και σαν παράσημο το «Δουλεύω ενώ “το” έχω» (ο δε Τραμπ και σε ντιμπέιτ με τον Μπάιντεν πήγε και σε προεκλογική συγκέντρωση στην Πενσιλβάνια).

«Κόλλησα πρόσφατα αλλά επειδή δεν κρεβατώθηκα, δούλεψα κανονικά» μου λέει μια φίλη που από το 2020 δουλεύει εξ ολοκλήρου από το σπίτι. «Μετά κόλλησα “καπάκι” κάποια ίωση και είναι σα να είμαι συνέχεια άρρωστη… Τούς το είπα στη δουλειά, αλλά δεν υπάρχει κάποιος να με αντικαταστήσει..Αφού είμαι κλεισμένη στο σπίτι και δουλεύω όλη μέρα, είτε έχω 37,8 είτε 39, δεν αλλάζει κάτι».

Το φαινόμενο αυτό της σχεδόν εκουσίας υποδούλωσης στην εργασία και της αλαζονικής στάσης απέναντι στη μητέρα φύση έχει πλέον και όνομα: «digital presenteeism» («ψηφιακός παρουσιασμός»). Οχι, δεν σου επιτρέπεται να κουκουλωθείς και να απολαύσεις την κοτόσουπα. Ακόμα και αν παραληρείς από τον πυρετό, ένα μέιλ μπορείς να το στείλεις, το deadline μπορείς να το προλάβεις,  σε μια σύσκεψη Zoom μπορείς να πάρεις μέρος (έστω με κλειστή στην κάμερα).

Πρόκειται για ένα αλλόκοτο μείγμα ευσυνειδησίας, εθισμού στην ντοπαμίνη, ενοχών, ψευδαισθήσεων ατρωτότητας,  φόβου (δουλεύω γιατί θα με απολύσουν, θα χάσω την προαγωγή, θα με στραβοκοιτάξουν, θα μου ροκανίσουν την καρέκλα κτλ) και απλής βλακείας.

Αποδοτικότης 0.

Ομως το να απουσιάζεις από τo γραφείο για λόγους υγείας δεν είναι παίξε γέλασε. Δεν χρειάζεται να έχεις  μόλις  υποβληθεί σε μεταμόσχευση καρδιάς  για να το κλείσεις το ρημάδι το laptop.  H άδεια ασθενείας έχει τη σημασία της.

Διότι με πόση διαύγεια μπορείς να κάνεις τη δουλειά σου όταν ταλαιπωρείσαι από «ομίχλη του εγκεφάλου»;  Και δεν είναι μόνο η Covid-19. Μια απλή, ανώνυμη ίωση μπορεί να σε καταστήσει παντελώς ανίκανο για οποιαδήποτε συνδιαλλαγή με νοήμονα όντα. Αποδοτικότης 0.

Εβλεπα π.χ. την κόρη μου που γύρισε ψιλοάρρωστη από την πενταήμερη εκδρομή (για όσους δεν το γνωρίζουν οι εκδρομές της Γ΄Λυκείου λαμβάνουν χώρα, όπως και το Μουντιάλ, μέσα στο Δεκέμβριο και όλα ανεξαιρέτως τα παιδιά  επιστρέφουν άρρωστα). Δεν είχε πυρετό αλλά με το μπούκωμα και την γενική «κακουχία», τής ήταν αδύνατο να καθήσει να μελετήσει, ακόμα και από την ησυχία του σπιτιού της.

Σύμφωνοι, το να εργάζεσαι με τον υπολογιστή από το κρεβάτι δεν ισοδυναμεί με το να χειρίζεσαι περονοφόρο ανυψωτικό όχημα. Ωστόσο, όπως καταδεικνύει έρευνα με τον ευρηματικό τίτλο «Should I stay or should I go?» («Να μείνω ή να φύγω») που  δημοσιεύθηκε φέτος στην επιθεώρηση Journal of Occupational Health Psychology, έχει σοβαρές επιπτώσεις στην αποδοτικότητά σου.

Διότι  όταν αγνοείς τα σήματα που σου στέλνει το σώμα σου  και επικεντρώνεσαι μόνο στην επίτευξη των επαγγελματικών  σου στόχων, καταλήγεις στην «εξάντληση του εγώ» («ego depletion»). Κοινώς, σε μια  σταδιακή αποστράγγιση των νοητικών σου δυνάμεων που μετά θέλουν αρκετό χρόνο για να «αναρρώσουν» (όπως άλλωστε και εσύ ο ίδιος).

Διόλου τυχαίο ότι οι συμμετέχοντες στην έρευνα (που δούλεψαν όντας άρρωστοι) εμφάνιζαν πολύ μικρότερη αποδοτικότητα και την επόμενη «κανονική» μέρα στη δουλειά.

Συν οι «πατάτες» που μπορεί να γίνουν, λόγω της προσωρινής έλλειψης ορθής κρίσης. Δεν είναι τυχαίο, ότι οι ορειβάτες, με τη μείωση των επιπέδων οξυγόνου στο αίμα τους, μερικές φορές φθάνουν στο σημείο να βγάλουν κάποια από τα  προστατευτικά τους ρούχα. Και αυτό, όταν είσαι  π.χ. πάνω στο Εβερεστ, σημαίνει ότι μπορεί να πεθάνεις (κυριολεκτικά) από το κρύο.

Οπως και να έχει, εν έτει 2022 πολλές κατηγορίες remote εργαζομένων έχουν συνηθίσει να δουλεύουν σαν τους ηθοποιούς (οι μόνοι που ανέκαθεν δούλευαν ό,τι και να συμβαίνει). Ανεβαίνεις πάνω στη σκηνή ακόμη π.χ. και με «κλειστή φωνή». Τhe show must go on, δεν πα να σωριαστείς, παρασύροντας ολόκληρο το σκηνικό.

Και όμως, για να είσαι αποδοτικός, χρειάζεται να μείνεις έστω μια μέρα  κουκουλωμένος και αδρανής μέσα στο κρεβάτι σου. Να παρακολουθήσεις για λίγο από μακριά, τον «ηρωισμό του μυρμηγιού και της μέλισσας», «τον στρατό των ορθίων που βαδίζει στη μάχη» (από το δοκίμιο «Πώς είναι να είσαι άρρωστος» της Βιρτζίνια Γουλφ). Δεν είσαι ρίψασπις, είσαι απλά γριπιασμένος.

Ακολουθήστε το Protagon στο Google News