Σε λίγες ημέρες η Τουρκία εισέρχεται σε μια από τις πλέον κομβικές χρονιές της Ιστορίας της. Καθώς συμπληρώνονται 100 χρόνια από την ίδρυση της Δημοκρατίας, το πολιτικό σύστημα της γείτονος μοιάζει μετέωρο, καθώς προσεγγίζει την επερχόμενη εκλογική αναμέτρηση όντας βαθιά πολωμένο, με την τουρκική κοινωνία να δοκιμάζεται για ακόμα μια φορά από μια ευρεία κρίση ταυτότητας και να βρίσκεται ξανά στο χείλος του διχασμού. Και μπορεί ο Ταγίπ Ερντογάν να είναι ο κατεξοχήν υπεύθυνος για την υφιστάμενη κατάσταση στο εσωτερικό, από την άλλη πλευρά όμως η αντιπολίτευση δεν μοιάζει ικανή ν’ ανταποκριθεί στις απαιτητικές προκλήσεις της εποχής. Και φυσικά, οι εξελίξεις στην Τουρκία δεν αφορούν μόνο την ίδια, αλλά συνολικά την Ανατολική Μεσόγειο και εκ των πραγμάτων την Ελλάδα.

Αν κανείς δεχτεί ότι η απόφαση φυλάκισης του δημάρχου της Κωνσταντινούπολης Εκρέμ Ιμάμογλου είναι καθοδηγούμενη από το Λευκό Παλάτι, τότε ο Ταγίπ Ερντογάν έκανε ένα μεγάλο δώρο στην αντιπολίτευση. Είναι σαν να «διόρισε» ο ίδιος τον αντίπαλό του στις εκλογές. Και πέραν αυτού, χάρισε απλόχερα στην ετερογενή αντιπολίτευση τη συγκολλητική ουσία που ήταν φανερό ότι της έλειπε τους τελευταίους μήνες. Οι ηγέτες των έξι αντι-ερντογανικών κομμάτων ξεκινούν από την Ακρα Δεξιά, με κύρια εκπρόσωπο τη Μεράλ Ακσενέρ, και φθάνουν έως τους πρώην κορυφαίους υπουργούς του κυβερνητικού ΑΚΡ, τους Αχμέτ Νταβούτογλου και Αλί Μπαμπατζάν.

Κατά τη διάρκεια του βραχέος βίου του, ο αντιπολιτευτικός συνασπισμός αδυνατούσε να καταλήξει στο πρόσωπο που θα ετίθετο απέναντι στον Ερντογάν. Φαινόταν σαν ο Κεμάλ Κιλιντσάρογλου, ο ηγέτης του μεγαλύτερου και πλέον ιστορικού εκ των έξι κομμάτων, του κεμαλικού CHP, να αρνείτο να δεχτεί ότι αδυνατούσε να συσπειρώσει την απαραίτητη πλειοψηφία για ν’ ανατρέψει τον Ερντογάν. Ακόμα και αν ο Κιλιντσάρογλου επιμείνει στην υποψηφιότητά του, η ροή των πραγμάτων είναι τέτοια, που οποιαδήποτε άλλη επιλογή πλην του Ιμάμογλου θα μοιάζει με αυτοκτονία.

Μπορεί, όμως, ο Ιμάμογλου να κερδίσει τον Ερντογάν και να ηγηθεί της Τουρκίας στον δύσβατο δρόμο της διεθνούς συγκυρίας; Πρώτα απ’ όλα μένει να δούμε πώς θα εξελιχθεί η δικαστική υπόθεση και αν τελικά ο νυν δήμαρχος Κωνσταντινούπολης, υποστηριζόμενος από τους κεμαλιστές και το CHP, θα διατηρήσει τα πολιτικά δικαιώματά του. Αν δεν του επιτραπεί η κάθοδος στις εκλογές, τότε είναι βέβαιο ότι το διάστημα που θα μεσολαβήσει έως ότου η Τουρκία πάει στις κάλπες θα είναι γεμάτο ένταση, η οποία δεν είναι καθόλου απίθανο να οδηγήσει την τουρκική κοινωνία σε ολοκληρωτικό, διχαστικό και ενδεχομένως συγκρουσιακό εκτροχιασμό.

Αλλά ας υποθέσουμε ότι ο Ιμάμογλου όχι μόνο κατεβαίνει κανονικά στις εκλογές, αλλά κερδίζει τον Ερντογάν με το πολυπόθητο 50%+1. Ποια Τουρκία θα παραλάβει ο δήμαρχος; Θα παραλάβει μια πληθωριστική, αλλά με ισχυρές παραγωγικές δυνατότητες, οικονομία. Μια ταυτοτικά διχασμένη κοινωνία, που δεν μπορεί να συμφωνήσει ούτε στα βασικά θέματα, όπως είναι τα ανθρώπινα δικαιώματα, οι πολιτικές ελευθερίες, ακόμα και η υποχρεωτικότητα ή μη της μαντίλας. Και που τελευταία τραντάζεται και πάλι από τρομοκρατικά χτυπήματα, με τους Κούρδους να τίθενται ξανά στο στόχαστρο. Μια αναθεωρητική εξωτερική πολιτική με ανοιχτά μέτωπα, που ξεκινούν από την Ελλάδα και την Κύπρο, συνεχίζουν στο Ισραήλ, την Αίγυπτο και τη Λιβύη, περνούν από τον Καύκασο και τις Βρυξέλλες και φτάνουν έως την Ουάσινγκτον. Εναν στρατό, ο οποίος κατέχει τμήμα της βόρειας Συρίας και πιέζει προς όλες τις κατευθύνσεις για να εισβάλει σε μεγαλύτερο βάθος της πολύπαθης χώρας. Μια διπλωματία που έχει επιλέξει τη γνώριμη οδό του επιτήδειου ουδέτερου, στηρίζοντας επί της ουσίας τη Ρωσία, καθώς λειτουργεί ως παράκαμψη των αμερικανικών και των ευρωπαϊκών οικονομικών κυρώσεων.

Είναι ικανός ο Ιμάμογλου να διαχειριστεί αυτή την κατάσταση, που περισσότερο προσομοιάζει με χάος και σίγουρα δεν συνάδει με χώρα-μέλος της Δυτικής Συμμαχίας; Πόσο και κυρίως σε ποιους τομείς θα στηριχθεί η πολιτική του νυν δημάρχου από τις αντιφατικές προσωπικότητες του εκλογικού συνασπισμού; Και πάνω απ’ όλα, θα μπορέσει ο Ιμάμογλου να διαχειριστεί το μετεκλογικό μέλλον ενός ηττημένου Ερντογάν, εν μέσω της προαποφασισμένης επιχείρησης για αλλαγή του πολιτειακού συστήματος της Τουρκίας στην οποία θα προχωρήσουν τα έξι κόμματα; Αν κανείς τα βάλει όλα αυτά μαζί, αντιλαμβάνεται ότι σε περίπτωση νίκης της αντιπολίτευσης, ένα ολισθηρό υπόστρωμα εκτροπής απλώνεται σιγά-σιγά στο τουρκικό έδαφος. Οταν οι περίοδοι τέτοιων κρίσεων επενδύονται και με πολιτειακό μανδύα, τότε μάλλον μιλάμε για αυτοεκπληρούμενη προφητεία εκτροπής.

Από την άλλη πλευρά, αν ο Ερντογάν κερδίσει τον Ιμάμογλου, θα έχουμε να κάνουμε με τον ισχυρότερο ηγέτη της σύγχρονης τουρκικής Ιστορίας, καθώς ουσιαστικά θα δικαιωθεί εν συνόλω η αλλοπρόσαλλη προεδρική πολιτική που περιεγράφηκε άνωθεν. Μια πιθανή νίκη, πολύ περισσότερο αν αυτή έρθει χωρίς σκιές, θα οδηγήσει τους πολιτικούς αντιπάλους του Ερντογάν σε αποσύνθεση και θα δώσει στον τούρκο πρόεδρο κάθε δικαίωμα να εντείνει την πίεση προς κάθε κατεύθυνση. Ο τουρκικός αναθεωρητισμός έναντι της Ελλάδας σε Αιγαίο και Ανατολική Μεσόγειο θα συνεχιστεί, σίγουρα σε διπλωματικό επίπεδο, χωρίς να αποκλείεται προσπάθεια δημιουργίας νέων τετελεσμένων στο πεδίο, με τις περισσότερες πιθανότητες να κλίνουν σε νέα επιχείρηση αμφισβήτησης των κυριαρχικών δικαιωμάτων, είτε νοτίως της Κρήτης, είτε στην περιοχή πέριξ του Καστελλόριζου. Για να τοποθετηθεί στο συλλογικό υποσυνείδητο των Τούρκων στο πλάι του Κεμάλ, είναι βέβαιο ότι ο Ερντογάν στην τελευταία – όπως ο ίδιος είπε– θητεία του θα κάνει ό,τι περνά απ’ το χέρι του για ν’ αποτινάξει τα «δεσμά της Λωζάννης» και να μεγαλώσει την επικράτεια της χώρας του.

Οπως συνέβαινε κατά τη διάρκεια του 18ου και του 19ου αιώνα με την Οθωμανική Αυτοκρατορία, η Τουρκία του σήμερα θυμίζει ξανά τον Μεγάλο Ασθενή. Η Δύση την έχει μεν ανάγκη, αλλά αυτή βρίσκεται σ’ ένα κρίσιμο σταυροδρόμι, με κάθε μία από τις πιθανές κατευθύνσεις να είναι ομιχλώδεις και γεμάτες εμπόδια. Φυσικά, δεν είναι η πρώτη φορά που οι Τούρκοι βρίσκονται σε αυτή τη θέση, έχοντας και στο παρελθόν επιδείξει αξιοσημείωτη διάθεση αυτοσυντήρησης, ειδικά για ένα έθνος το οποίο θα μπορούσε να χαρακτηριστεί έως και τριχοτομημένο, σε ισλαμιστές, κοσμικούς εθνικιστικές και Κούρδους.

Ακόμα κι αν στην Ουάσινγκτον και στις Βρυξέλλες ο Ιμάμογλου, ως –τουλάχιστον φαινομενικά– ο πλέον φιλοδυτικός εκ των τούρκων πολιτικών, φαντάζει ως η καλύτερη περίπτωση για τον προεδρικό θώκο, κανείς δεν μπορεί να εγγυηθεί στις μεγάλες πρωτεύουσες ότι η επόμενη μέρα στην Τουρκία θα είναι μια μέρα ηρεμίας, ειρήνης και σταθερότητας. Ακριβώς το ίδιο ισχύει και για την Αθήνα, η οποία ξέρει καλά ότι με τους κεμαλιστές στην ηγεσία της γείτονος οι κίνδυνοι που ελλοχεύουν μπορεί να αποδειχθούν μεγαλύτεροι από τους σημερινούς. Ετσι, λοιπόν, η Ελλάδα δεν έχει να περιμένει κάτι συγκεκριμένο από τις τουρκικές κάλπες. Αυτό που πρέπει να κάνει είναι να συνεχίσει να θωρακίζεται σε όλα τα επίπεδα κατά του τουρκικού επεκτατισμού.

Ακολουθήστε το Protagon στο Google News