Δεν πέρασε μήνας αφ’ ότου το λεξικό Collins Dictionary ανακήρυξε την αλάλητη ψευδολέξη «permacrisis» λέξη της χρονιάς, ως εκφράζουσα, υποτίθεται, «την αίσθηση της πολιτικο-οικονομικής αστάθειας», και τώρα ένα άλλο λεξικό, το Merriam-Webster κάνει τη ρελάνς: όχι, κύριοι, απεφάνθη, λέξη της χρονιάς είναι η «gaslighting» – αυτή, πάντως, καταχωρίζεται στα αγγλικά λεξικά και σημαίνει «παλαβώνω» (κάποιον), «μουρλαίνω», ενώ ετυμολογείται από το ουσιαστικό «gaslight» που σημαίνει «φως γκαζόλαμπας».

Πηγή έμπνευσης για τους λεξικογράφους της αγγλικής γλώσσας υπήρξαν ένα αγγλόφωνο θεατρικό έργο του 1938, το «Gaslight», και η ομότιτλη ταινία του 1944. Θέμα των έργων εκείνων ήταν ο τρόπος με τον οποίο ο σύζυγος τρέλανε τη σύζυγό του πείθοντάς τη πως ό,τι βλέπει δεν είναι αληθινό. Απώτερος στόχος του εριτίμου εκείνου ανδρός (και στις δύο εκδοχές, και στη θεατρική και στη φιλμική) ήταν η καταλήστευση της συμβίας του. Γιατί η «gaslighting» είναι η εφετινή λέξη της χρονιάς κατά το Merriam-Webster; Επειδή, πέρα από τον γάμο και γενικεύοντας, περιγράφει «την εποχή της άρνησης και των ψεύτικων ειδήσεων».

Οι γκαζόλαμπες πού κολλάνε στην όλη ιστορία; Αυτές υπήρξαν το πρώτο μέσο που χρησιμοποίησε ο ηθοποιός Τσαρλς Μπόγιερ στο φιλμ του ’44 για να χειριστεί με απάτη τη γυναίκα του, την Ινγκριντ Μπέργκμαν. Σβήνουν ή δεν σβήνουν οι γκαζόλαμπες, αγάπη μου, κ.λπ. Η Corriere della Sera εξήγησε τα καθέκαστα και έδωσε την πληροφορία ότι το 2022 στον ιστότοπο του Merriam-Webster η λέξη αναζητήθηκε από ενδιαφερομένους περισσότερες φορές από ποτέ, δηλαδή «σε ποσοστό 1.740%».

Ιδού και ο ορισμός της λέξης από το ίδιο το λεξικό που την αποθέωσε εφέτος: «Ψυχολογική χειραγώγηση ενός ατόμου, συχνά για παρατεταμένες χρονικές περιόδους, ο οποίος οδηγεί το θύμα να αμφισβητεί την εγκυρότητα των δικών του σκέψεων, την αντίληψή του για την πραγματικότητα ή τις αναμνήσεις του. Συνήθως φέρνει σύγχυση, απώλεια αυτοπεποίθησης και αυτοεκτίμησης, αβεβαιότητα για την ψυχική του σταθερότητα και εξάρτηση από τον χειριστή».

Και η Corriere έκλεισε πολιτικά την αναφορά της στο θέμα: «Θυμηθείτε τον Ντόναλντ Τραμπ, το 2020, όταν άρχισε να αρνείται πως έχασε τις εκλογές, αλλά και πιο νωρίς, όταν κατηγορούσε τα «αριστερά» Μέσα για κάθε αποτυχία του, όπως το CNN που το χαρακτήρισε  ‘‘αρχηγό του γκαζιού’’, δηλαδή βασιλιά της χειραγώγησης».

Ακολουθήστε το Protagon στο Google News