Θα ήθελα πολύ να σπρώξω τη φρικτά τέλεια Μαρί Κόντο στο δωμάτιο ενός μεταπανδημικού (έχει σημασία αυτό) εφήβου. Να την κλειδώσω μέσα για κάνα δυο ώρες και να διαπιστώσω αν αυτή η ιαπωνέζα ιέρεια του decluttering θα καταφέρει να βάλει σε τάξη το χάος. Αν θα βρει στην κόπρο του Αυγεία κάτι που να «πυροδοτεί χαρά».
Διότι αυτή είναι η βασική συμβουλή της όταν αποφασίζεις να συμμαζέψεις τηn ντουλάπα σου ή τον προσωπικό σου χώρο. Να κρατάς μόνο ό,τι «πυροδοτεί χαρά». Διόλου τυχαίο ότι η «βασίλισσα της οικιακής γαλήνης» (σύμφωνα με τον Guardian) επιστρέφει φέτος με τον καινούργιο της οδηγό «Kurashi (δηλ. τρόπος ζωής) στο σπίτι. Πώς να οργανώσεις τον χώρο σου και να πετύχεις την ιδανική ζωή».
Η Κόντο το έχει πιάσει το νόημα (και σπεύδει να το εξαργυρώσει). Τρεις χειμώνες τώρα, το σπίτι είναι το απόλυτο κέντρο της ζωής μας. Η πανδημία έχει αφήσει ανεξίτηλα τα σημάδια της πάνω του. Η εξώπορτα ακόμη μισάνοιχτη (όχι ακόμη ανοιχτή) για τους έξω. Αντισηπτικά τζελ σκόρπια παντού, μάσκες κρεμασμένες σε πόμολα και χερούλια, εμμονικός αερισμός των χώρων, απενοχοποιημένη χνουδωτή παντόφλα για την teleconference.
Ακόμα, self tests στο ντουλάπι του μπάνιου, νευρική κατάρρευση στην περίπτωση που χαλάσει η τηλεόραση LΕD των 85 ιντσών και άνω (ει δυνατόν μεγαλύτερη και από το ίδιο το σπίτι). Και βέβαια, υποταγή στον απόλυτο βασιλιά της οικίας, αυτόν που καταπίνει σπονδύλους, λίμπιντο και συνειδήσεις: τον καναπέ.
Πάνω από όλα, βέβαια, η πανδημία κατέστησε το σπίτι, στην αρχιτεκτονική γλώσσα, «πολυπραγματικό», αφού το ανάγκασε να αναλάβει πολλές χρήσεις που δεν είχαν προβλεφθεί: επαγγελματικές συσκέψεις στην κουζίνα ή και στο μπάνιο, γήπεδο μπάσκετ στο σαλόνι, διάβασμα για το σχολείο μέσα από τα σκεπάσματα κτλ.
Οσοι, δε, δεν έχουν αφεντικό τον Ελον Μασκ και εξακολουθούν να δουλεύουν ακόμα δύο ή τρεις μέρες από το σπίτι, μπορούν να απολαμβάνουν την πολυτέλεια της μενταλιτέ «την Τετάρτη πιζάμες, την Πέμπτη κοστούμι».
Υπάρχουν, βέβαια, και εκείνοι που «τρώνε» όλον τον «διχασμό προσωπικότητας» της καταναγκαστικής τηλεργασίας. «Πραγματικά, βρίσκομαι στα όριά μου», μου έλεγε τις προάλλες μια γνωστή που εδώ και τρία χρόνια έπαψε να έχει γραφείο και δουλεύει εξ ολοκλήρου από το σπίτι.
«Μέχρι πρότινος έλεγα ότι δεν θα ήθελα με τίποτα να επιστρέψω στη δουλειά, αλλά αυτό που ζω δεν αντέχεται. Είμαι συνέχεια δύο άνθρωποι. Δουλεύω σαν τρελή και ταυτόχρονα συμμαζεύω, μαγειρεύω ή προσπαθώ να απασχολήσω την οκτάχρονη κόρη μου. Η μικρή ζηλεύει που με βλέπει δίπλα της αλλά ποτέ ουσιαστικά “παρούσα”. Εχει φτάσει σε σημείο, όταν χτυπάει το κινητό μου να το αρπάζει και να το κλείνει!».
Hygge με ξυλόσομπα
Οι αλλαγές, όμως, δεν τελείωσαν εδώ. Ο φετινός χειμώνας (ο πρώτος, αν όλα πάνε καλά, μεταπανδημικός χειμώνας) έρχεται να επανανοηματοδοτήσει περαιτέρω την οικία. Φέτος, το «hygge» (όπως λένε οι Δανοί το δικό τους «κίνημα» οικόσιτης θαλπωρής με «παντόφλες, τζάκι, κεριά και ζεστή σοκολάτα») είναι κατά τι διαφοροποιημένο. Το hygge του χειμώνα 2022-2023 είναι «διπλό πουλόβερ, θερμάστρα χαλαζία, κεριά και ο Θεός βοηθός».
Κανέναν (άνω των 30) δεν ακούω φέτος να μιλάει για το πώς θα εκδράμει ή ποια παράσταση λαχταρά να παρακολουθήσει. Ελάχιστοι συζητούν για πράγματα που θέλουν να αποκτήσουν· ο καταναλωτικός οίστρος μοιάζει ντεμοντέ και ημιθανής (τι να σου κάνει μια Black Friday ή μια Cyber Monday;). Και αυτός ακόμη ο Τζεφ Μπέζος της Amazon μας προτρέπει να κρατήσουμε τα λεφτά μας και να μην πάρουμε καινούργιο ψυγείο ή τηλεόραση γιατί έρχονται δύσκολες μέρες.
Οι περισσότεροι κουβεντιάζουν για το ποιες είναι οι πιο ενεργοβόρες συσκευές μέσα στο σπίτι, για τους από πάνω που έβαλαν αυτόνομη θέρμανση και «τι θα κάνουμε εμείς οι υπόλοιποι στην πολυκατοικία», για θερμοπομπούς και ξυλόσομπες (θα μας φάει πάλι η αιθαλομίχλη), για τις αισθητά μικρότερες συσκευασίες τοματοπελτέ (με την ίδια ακριβώς τιμή), για το ποια streaming πλατφόρμα αξίζει να κρατήσεις.
Αυτόν τον χειμώνα το σπίτι δεν είναι φρούριο ή φυλακή, όπως στα lockdown. Είναι πάνω από όλα ένα χουχουλιάρικο μπούνκερ. Μετά το τσουνάμι των τελευταίων τριών ετών, σπεύδεις, όπως οι Iάπωνες το 2011 στη Φουκουσίμα (με τα πεντακάθαρα αυτοσχέδια «σπίτια» από χαρτόκουτα) να τακτοποιήσεις όσο μπορείς καλύτερα τη ζωή σου μέσα σε αυτό.
Αν είσαι από τους τυχερούς και έχεις μια κάπως αξιοπρεπή στέγη πάνω από το κεφάλι σου, τρέχεις να αμπαρωθείς. Μακριά από τις φρικιαστικές ιστορίες που καταφθάνουν από όλα τα μέτωπα: ιστορίες για εκείνους που τουρτουρίζουν ήδη μέσα στους τέσσερις τοίχους, για λαβωμένες από αλυσοπρίονα εξώπορτες, για τον βρετανό πατέρα που μόνωσε το σπίτι του με χαρτόνι (γιατί ο μηνιαίος λογαριασμός του ρεύματος είχε φτάσει τις 1.000 λίρες), για τα σκοτεινά, παγωμένα και χωρίς νερό σπίτια στο Κίεβο.
Kαι φέτος, ναι, #Μένουμε αρκετά στο σπίτι. Eδώ θα στολίσουμε, εδώ θα παλέψουμε, εδώ θα ζεσταθούμε ή θα χουχουλιάσουμε τα δάχτυλά μας. Από εδώ θα δούμε (ή όχι) το Μουντιάλ ή το «Maestro», από εδώ θα πάρουμε θέση (στον καναπέ) να αντιμετωπίσουμε όσα έρχονται
Ακολουθήστε το Protagon στο Google News