«Μην ξεγελιέστε από την αλληλουχία των καλών ειδήσεων στην Ευρώπη τις τελευταίες εβδομάδες. Οι τιμές της ενέργειας μειώνονται από το καλοκαίρι και χάρη στον καλό καιρό τα αποθέματα φυσικού αερίου είναι σχεδόν πλήρη. Ομως η ενεργειακή κρίση εξακολουθεί να εγκυμονεί κινδύνους». Αυτό επισημαίνει σε πρωτοσέλιδο δημοσίευμά του ο Economist, που εικονογραφήθηκε με έναν «παγωμένο» χάρτη της Ευρώπης, για να αναδείξει τους πολυδιάστατους κινδύνους και τα προβλήματα που αντιμετωπίζει- εννέα μήνες μετά την εισβολή του Πούτιν στην Ουκρανία. 

Παράλληλα, όπως σημείωσε το Politico, αξιωματούχοι της ΕΕ επιτέθηκαν στις ΗΠΑ κατηγορώντας την κυβέρνηση Μπάιντεν ότι κερδίζει από τις υψηλές τιμές του φυσικού αερίου και από τις αυξημένες πωλήσεις όπλων, ενώ ταυτόχρονα εφαρμόζει ένα πλαίσιο προστατευτισμού με επιδοτήσεις στις αμερικανικές εταιρείες στην εσωτερική αγορά σε βάρος των ευρωπαϊκών βιομηχανιών. Παρά τις αντιρρήσεις που έχουν διατυπωθεί και επισήμως από την Ευρώπη, η Ουάσιγκτον μέχρι στιγμής δεν έχει δείξει σημάδια υποχώρησης. Κάπως έτσι, ο πόλεμος του Βλαντίμιρ Πούτιν απειλεί την ενότητα της Δύσης.  

Στο email που έστειλε στους συνδρομητές για το νέο εξώφυλλο του περιοδικού με τίτλο «Πώς ο υπόλοιπος κόσμος αφήνει πίσω την Ευρώπη», η διευθύντρια του Economist Ζάνι Μίντον Μπέντοουζ εξήγησε ότι οι συντάκτες και οι αναλυτές δεδομένων του δημοσιογραφικού οργανισμού εξέτασαν το εξής ερώτημα: Ο Βλαντίμιρ Πούτιν χρησιμοποιεί την ενέργεια ως όπλο. Πόσους ανθρώπους μπορεί ακόμη να σκοτώσει με αυτό το όπλο εκτός της Ουκρανίας; Η απάντηση που έδωσαν ήταν ανησυχητική. Με βάση το στατιστικό μοντέλο που χρησιμοποίησαν κατέληξαν στην εκτίμηση ότι μια αύξηση 10% στις τιμές του ηλεκτρικού ρεύματος συνεπάγεται αύξηση 0,6% στους θανάτους, κυρίως μεταξύ των ηλικιωμένων και των αναπήρων που παλεύουν να ζεσταθούν τον χειμώνα. Ως εκ τούτου, η ενεργειακή κρίση θα μπορούσε να προκαλέσει εφέτος περισσότερους από 100.000 επιπλέον θανάτους ηλικιωμένων σε όλη την Ευρώπη.

Επίσης, το συμπέρασμα του περιοδικού είναι ότι η οικονομική πίεση στην Ευρώπη θα δοκιμάσει την ανθεκτικότητά της και το 2023, αλλά και αργότερα, καθώς πληθαίνουν οι φόβοι ότι η αναδιαμόρφωση του παγκόσμιου ενεργειακού συστήματος, ο «αμερικανικός οικονομικός λαϊκισμός» και τα γεωπολιτικά ρήγματα απειλούν τη μακροπρόθεσμη ανταγωνιστικότητα όλων των χωρών της Ευρώπης, συμπεριλαμβανομένης και της Βρετανίας. Και παράλληλα, όπως σημείωσε και το Politico, η ανησυχία δεν αφορά μόνο την ευημερία της Γηραιάς Ηπείρου αλλά και την ίδια τη διατλαντική εταιρική σχέση που τίθεται αίφνης σε κίνδυνο με άξονα την ενέργεια και τον εμπόριο. 

Ας δούμε ορισμένες όψεις των προβλημάτων που απασχολούν τους αναλυτές:

–Πώς θα «ξαναγεμίσουμε» χωρίς αγωγούς. Το κόστος της ενέργειας στην Ευρώπη μειώθηκε τελευταία χάρη στις έγκαιρες προμήθειες αερίου και στον καλό καιρό. Ωστόσο, στις 22 Νοεμβρίου η Ρωσία απείλησε ότι θα κόψει τη ροή και στον τελευταίο αγωγό που λειτουργεί, ενώ οι πυραυλικές επιθέσεις της προκάλεσαν έκτακτες διακοπές ρεύματος σε ολόκληρη την Ουκρανία. Το πρόβλημα είναι ότι οι δεξαμενές φυσικού αερίου της Ευρώπης θα χρειαστεί να ξαναγεμίσουν το 2023, αυτή τη φορά χωρίς να ρέει καθόλου ρωσικό αέριο από τους αγωγούς του Πούτιν. Παράλληλα τα πλοία με υγροποιημένο φυσικό αέριο (LNG) από τις ΗΠΑ κάνουν ουρές στον Ατλαντικό, αλλά το προϊόν είναι πολύ ακριβό.  

–Το ντόμινο της ακρίβειας. Ο πληθωρισμός στον τομέα της ενέργειας διαχέεται σε ολόκληρη την οικονομία της Ευρώπης. Η ΕΚΤ πρέπει να αυξήσει τα επιτόκια για να ελέγξει τις τιμές, αλλά αν περάσει ένα όριο θα μπορούσε να αποσταθεροποιήσει τα ασθενέστερα μέλη της ευρωζώνης, όπως η υπερχρεωμένη Ιταλία.

–Ο «οικονομικός εθνικισμός» της Αμερικής. Ο νόμος Μπάιντεν για την καταπολέμηση του πληθωρισμού προβλέπει επιδοτήσεις 400 δισ. δολαρίων στην ενέργεια, τη μεταποίηση και τις μεταφορές και ευνοεί τα προϊόντα «Made in the USA». H Ευρώπη από την άλλη, με την επιμονή της στην τήρηση των κανόνων του Παγκόσμιου Οργανισμού Εμπορίου «μοιάζει με κορόιδο», σχολίασε ο Economist. Και ορισμένοι αναλυτές κρούουν τον κώδωνα για τον κίνδυνο αποβιομηχάνισης στην ΕΕ από τον συνδυασμό των αμερικανικών επιδοτήσεων και της ακριβής ενέργειας. Ο πρόεδρος της Γαλλίας Εμανουέλ Μακρόν ζήτησε την «ευρωπαϊκή αφύπνιση» για το θέμα καθώς η απώλεια επενδύσεων κάνει την Ευρώπη φτωχότερη και τροφοδοτεί την αίσθηση μιας φθίνουσας οικονομικής πορείας.

Σε γεωπολιτικό επίπεδο, η διαμάχη για τις επιδοτήσεις τροφοδοτεί και τις εντάσεις μεταξύ Αμερικής και Ευρώπης. Η οικονομική και στρατιωτική υποστήριξη των ΗΠΑ προς την Ουκρανία υπερβαίνει κατά πολύ αυτή της Ευρώπης. Η Αμερική καυτηριάζει την αποτυχία της ΕΕ να πληρώσει για τη δική της ασφάλεια καθώς και τα περισσότερα μέλη του ΝΑΤΟ (με εξαίρεση την Ελλάδα) απέτυχαν να πιάσουν τον στόχο των δαπανών ύψους 2% του ΑΕΠ για την άμυνα. 

Και αντίστροφα: Η Ευρώπη είναι εξοργισμένη από τον «οικονομικό λαϊκισμό» της Αμερικής μέσω τον επιδοτήσεων. Επομένως οι σύμμαχοι έχουν διχαστεί. Και σύμφωνα με τον Economist, «αποτελεί πλέον ζήτημα ζωτικής σημασίας η πιο ισχυρή δημοκρατική συμμαχία στην ιστορία να προσαρμοστεί και να αντέξει στις νέες συνθήκες».  

Ακολουθήστε το Protagon στο Google News