Πέρα από τις δηκτικές αναφορές στο έξτρα υπνοδωμάτιο της Μέρκελ ή στο ενδεχόμενο να μπει σε ένα από τα διαστημόπλοια του Ελον Μασκ, το Politico αξιολόγησε σοβαρά, και με βάση τη γνώμη ειδικών, τις χώρες που θα μπορούσαν να προσφέρουν καταφύγιο στον Πούτιν, αν βρεθεί διωκόμενος για εγκλήματα πολέμου στην Ουκρανία. Κεντρικά κριτήρια αποτέλεσαν η ποιότητα ζωής και ο κίνδυνος έκδοσης του ρώσου προέδρου στο Διεθνές Δικαστήριο της Χάγης. 

Το βέβαιο είναι ότι μετά τη βάναυση εισβολή στην Ουκρανία, που χαρακτηρίστηκε από βομβαρδισμούς αμάχων (από παιδικές χαρές μέχρι μαιευτήρια), ακόμη και βιασμούς γυναικών από ρώσους στρατιώτες με άνωθεν παρότρυνση (όπως κατήγγειλε ο ΟΗΕ), στοιχεία υπάρχουν. Και δεν είναι αδιανόητο ακόμη και το ενδεχόμενο να καθίσει κάποια στιγμή στο σκαμνί ο Πούτιν, όπως ο Σλόμπονταν Μιλόσεβιτς, άλλοτε ηγέτης της Γιουγκοσλαβίας. 

«Καθώς η πολεμική προσπάθεια του Κρεμλίνου κάμπτεται από τις σκληρές αντεπιθέσεις της Ουκρανίας, οι πιθανότητες νίκης μειώνονται και ο κίνδυνος αλλαγής καθεστώτος αυξάνεται, ο Πούτιν και οι φίλοι του θα πρέπει σίγουρα να εξετάσουν τις στρατηγικές εξόδου τους», σχολίασε το Politico. Για να αναλύσει τις διαδικασίες του Διεθνούς Ποινικού Δικαστηρίου (ΔΠΔ) στη Χάγη, ο ιστότοπος μίλησε με την Κριστίν φαν ντεν Βένχαρτ, πρώην δικαστή σε ένα από τα τμήματα του δικαστηρίου που ερευνούν σήμερα τις καταγγελλόμενες θηριωδίες στην Ουκρανία. 

Η Βένχαρτ συνεχίζει σήμερα ως ειδική σύμβουλος του γενικού εισαγγελέα του ΔΠΔ, Καρίμ Χαν. Η άποψή της είναι ότι μια ενδεχόμενη δίκη για εγκλήματα πολέμου είναι πάντοτε μια αργή διαδικασία, που θα μπορούσε όμως να επιταχυνθεί από την ομάδα του ΔΠΔ, καθώς ήδη συλλέγει αποδεικτικά στοιχεία στην Ουκρανία. Και μόνο η εμπλοκή προσώπων στις φρικαλεότητες στην πόλη Μπούτσα –στην περιφέρεια Κιέβου της Ουκρανίας–, όπου ανακαλύφθηκαν ομαδικοί τάφοι και δεμένα πτώματα μετά την αποχώρηση των Ρώσων, θα ήταν πιθανότατα αρκετή για ισόβια κάθειρξη, σε περίπτωση που το ΔΠΔ καθίσει στο σκαμνί τους υπεύθυνους.  

Επομένως, το ενδεχόμενο ο Πούτιν και στενοί του άνθρωποι να βρεθούν διωκόμενοι και καταζητούμενοι είναι υπαρκτό – και πλέον, όχι τόσο μακρινό. Επιλογές υπάρχουν για εκείνους σε μια τέτοια περίπτωση; Αναμφίβολα, το καλύτερο σενάριο για τον Πούτιν στην περίπτωση που χάσει την εξουσία θα ήταν ένας φιλικός διάδοχος που θα του επέτρεπε να ζήσει στη Ρωσία: στο παλάτι του ή τουλάχιστον σε μια άνετη ντάτσα. Υπάρχει τέτοιο προηγούμενο, καθώς ο Πούτιν έδωσε ασυλία στον Μπόρις Γέλτσιν και στην οικογένειά του αμέσως μόλις ανέβηκε ο ίδιος στην εξουσία. 

Τα προβλήματα για τον Πούτιν θα αρχίσουν αν δεν υπάρξει διάδοχη κατάσταση στη Ρωσία που θα ευνοεί την παραμονή του στη χώρα και, ταυτόχρονα, αν κατηγορηθεί για δεκάδες χιλιάδες θανάτους στην Ουκρανία. Πού θα μπορούσε να καταφύγει τότε, ώστε να αποφύγει το Διεθνές Δικαστήριο; Οπως σημείωσε η Φαν ντεν Βένχαρτ, που γνωρίζει καλά τις διαδικασίες, οι δικηγόροι του θα τον συμβούλευαν πιθανότατα να καταφύγει σε μια χώρα που δεν έχει υπογράψει το Καταστατικό του Διεθνούς Ποινικού Δικαστηρίου. Ακόμη περισσότερο, σε μια χώρα που θα ήταν αρνητική στην έκδοσή του. 

Με βάση αυτό το καίριας σημασίας κριτήριο, αλλά και τους προβληματισμούς για την ποιότητα ζωής, τη σταθερότητα και το ενδεχόμενο να τον καλωσορίσουν ή όχι με αισθήματα φιλίας, το Politico εξέτασε τις παρακάτω (πραγματικές ή απλώς θεωρητικές) επιλογές του ρώσου προέδρου. Ξεκινούν από υπαρκτά ενδεχόμενα και καταλήγουν στην αποικία που σχεδιάζει ο Ελον Μασκ στον… Αρη.

Κίνα 

Υπέρ: Ο Πούτιν έχει αποκαλέσει τον Σι Τζινπίνγκ «στενό» φίλο του, ενώ ο κινέζος πρόεδρος φέρεται να περιέγραψε τον ρώσο ομόλογό του ως τον «καλύτερο και επιστήθιο φίλο του». Οι δυο αυταρχικοί ηγέτες συναντήθηκαν ακόμη και σε πάρτι, όπου απόλαυσαν παγωτό για να γιορτάσουν τα γενέθλια του κινέζου προέδρου τον Ιούνιο του 2019. Ο Σι εξασφάλισε πρόσφατα την τρίτη θητεία του στο τιμόνι της Κίνας, επομένως αποτελεί καλή επιλογή.

Κατά: Οι σχέσεις Κίνας – Ρωσίας έχουν περιγραφεί περισσότερο ως στρατηγικές παρά ως ειλικρινά θερμές και το Πεκίνο μπορεί να μη θέλει να ρισκάρει τις εμπορικές σχέσεις με τη Δύση φιλοξενώντας έναν κατηγορούμενο πρώην ηγέτη ως εγκληματία πολέμου.

Συμπέρασμα: Η ποιότητα ζωής στην Κίνα θα μπορούσε να είναι καλή, η σταθερότητα είναι βασικό ατού, αλλά υπάρχει πάντα ο κίνδυνος έκδοσης, αν οι κινέζοι φίλοι του τον «πουλήσουν» υπό την οικονομική πίεση της Δύσης.

Ιράν

Υπέρ: Με την πυρηνική συμφωνία του 2015 μεταξύ της Τεχεράνης και των μεγάλων δυνάμεων να πνέει τα λοίσθια, η πρώτη δεν έχει και πολλά να χάσει από τη φιλία με τον Πούτιν. Οι κυρώσεις που επιβλήθηκαν τόσο στη Ρωσία όσο και στο Ιράν τα τελευταία χρόνια ενίσχυσαν τη μεταξύ τους σχέση, ενώ η Τεχεράνη προμηθεύει ακόμη και με drones τη Ρωσία. Με δεδομένο ότι ο Πούτιν αποφεύγει το αλκοόλ, η  ισλαμική νομοθεσία και η καθολική απαγόρευση αλκοόλ δεν αναμένεται να του δημιουργήσουν προβλήματα.

Κατά: Οι συνεχιζόμενες μαζικές διαδηλώσεις κατά του αυταρχικού καθεστώτος της χώρας μπορεί να σημαίνουν ότι οι μέρες του είναι μετρημένες. Οι αγιατολάδες δεν προβλέπεται να έχουν πολλούς φίλους συμμάχους τους επόμενους μήνες και χρόνια στο διεθνές στερέωμα. «Ο Πούτιν δεν θα ήθελε να έχει την ίδια μοίρα με τον ρώσο διπλωμάτη και ποιητή του 19ου αιώνα Αλεξάντρ Γκριμπογέντοφ, ο οποίος πυροβολήθηκε στην Τεχεράνη και στη συνέχεια αποκεφαλίστηκε από έναν πωλητή κεμπάπ», σχολίασε το Politico.

Συμπέρασμα: Η ποιότητα ζωής στo Ιράν θα ήταν σαφώς κατώτερη από ό,τι στην Κίνα, αλλά ο Πούτιν θα απολάμβανε εκεί φιλικό κλίμα. Το πρόβλημα εδώ είναι η σταθερότητα. Γιατί οι αγιατολάδες μπορεί να τα έχουν σπάσει με τη Δύση, αλλά κανείς δεν γνωρίζει για πόσο θα παραμείνουν στα πράγματα.

Βόρεια Κορέα

Υπέρ: Η Βόρεια Κορέα είναι ένας ακόμη προμηθευτής όπλων για τη Ρωσία του Πούτιν και διαθέτει έναν νεαρό ηγέτη, τον Κιμ Γιονγκ Ουν, που θεωρητικώς έχει πολλά χρόνια εξουσίας μπροστά του. Βεβαίως, το περίκλειστο και απομονωμένο κράτος μπορεί να έχει αρκετά παλάτια για τον «ανώτατο ηγέτη» αλλά το μεγαλύτερο μέρος του πληθυσμού ζει βυθισμένο στη φτώχεια. Ο Πούτιν θα μπορούσε ίσως να μοιραστεί με τον Κιμ και τον πολυτελή τρόπο ζωής ή και το σούπερ γιοτ του δικτάτορα, αλλά σε κάθε περίπτωση η Πιονγκγιάνγκ δεν είναι το πιο δημοφιλές κρησφύγετο για αυταρχικούς ηγέτες που βγαίνουν στη σύνταξη. «Υπάρχει όμως η ευκαιρία για κινηματογραφική καριέρα. Αρκεί ο Πούτιν να αντιγράψει τον Τζόζεφ Ντρέσνοκ, τον αμερικανό λιποτάκτη που αυτομόλησε στη Βόρεια Κορέα το 1962 και έπαιξε σε πολλά προπαγανδιστικά φιλμ του καθεστώτος», ανέφερε υποτιμητικά το Politico. 

Κατά: Το καθεστώς της Πιονγκγιάνγκ είναι ακραία αυταρχικό, με αυστηρούς κανόνες να διέπουν την καθημερινή ζωή κάθε πολίτη – που δεν έχει σχεδόν κανένα δικαίωμα. Το κράτος ελέγχει τα πάντα, από τα ρούχα που φορούν οι πολίτες μέχρι τα χτενίσματά τους. Επιπλέον, οι πυρηνικές απειλές του Κιμ Γιονγκ Ουν μπορεί να έχουν κακό τέλος για τον ίδιο και τη χώρα.  

Συμπέρασμα: Παρά τα πλούτη και τα μεγαλεία του Κιμ και τη σιγουριά ότι δεν θα τον στείλει στη Χάγη (δεν ασχολούνται, άλλωστε, με τέτοια πράγματα στη Βόρεια Κορέα), η Πιονγκγιάνγκ μπορεί να έχει τα γιοτ του Κιμ, αλλά δεν είναι ακριβώς το αντίστοιχο της Φλόριντα σε ό,τι αφορά την ποιότητα ζωής για ηλικιωμένους. 

Ηνωμένα Αραβικά Εμιράτα 

Υπέρ: Αν ο Πούτιν αναζητήσει καταφύγιο στα Ηνωμένα Αραβικά Εμιράτα (ΗΑΕ), θα ακολουθήσει έναν δρόμο που πήραν και άλλοι. Ο πρώην πρόεδρος του Αφγανιστάν Ασράφ Γκάνι κατέφυγε στα ΗΑΕ και έζησε επί μήνες σε πεντάστερο ξενοδοχείο το 2021, όταν οι Ταλιμπάν πήραν στα χέρια τους τον έλεγχο της χώρας του. Αλλά και ο πρώην βασιλιάς της Ισπανίας Χουάν Κάρλος πέρασε δύο χρόνια αυτοεξόριστος στο Αμπού Ντάμπι, λόγω των ερευνών εις βάρος του για φοροδιαφυγή στην Ισπανία και στην Ελβετία. Το κυριότερο ατού; Τα ΗΑΕ περιέγραψαν τις ρωσικές αεροπορικές επιδρομές στη Συρία ως επιθέσεις εναντίον ενός «κοινού εχθρού».

Κατά: Οι εχθροί του Πούτιν θα μπορούσαν να τον πλησιάσουν στα Εμιράτα. Είναι μεν μια αξιόλογη επιλογή, γιατί υπάρχει πλούτος και δυνατότητες για «καλή ζωή», αλλά η Δύση στηρίζεται περισσότερο στη γειτονική Σαουδική Αραβία παρά στα ΗΑΕ. Οπερ σημαίνει ότι πιο εύκολα θα «τα έσπαγε» μαζί τους για να βάλει στο χέρι τον Πούτιν. 

Συμπέρασμα: Αν αντέχει κανείς τη ζέστη, η ποιότητα ζωής στα Εμιράτα μπορεί να είναι εξαιρετική και ο κίνδυνος έκδοσης μικρός. Αλλά, παρότι το καθεστώς δεν αντιμετωπίζει πρόβλημα σταθερότητας, δεν είναι επαρκώς ισχυρό ώστε να μη λυγίσει υπό τις πιέσεις των Δυτικών.  

Σαουδική Αραβία

Υπέρ: Ο σαουδάραβας πρίγκιπας Μοχάμεντ Μπιν Σαλμάν θεωρείται θαυμαστής του Πούτιν και μετά την εισβολή της Ρωσίας στην Ουκρανία οι σχέσεις των δύο κρατών βελτιώνονται. Και οι δύο χώρες στηρίζονται στον ορυκτό πλούτο και συντονίζουν τα βήματά τους για τις τιμές του πετρελαίου, κάνοντας ενίοτε έξω φρενών την Ουάσινγκτον. Επίσης, Πούτιν και Μπιν Σαλμάν μοιράζονται κοινές «αξίες» σε ό,τι αφορά τον τρόπο που εξουδετερώνουν όσους θεωρούν εχθρούς τους, πχ. τους δημοσιογράφους. Η Σαουδική Αραβία δεν ασχολείται ιδιαίτερα με το κεφάλαιο «ανθρώπινα δικαιώματα» και διαθέτει εμπειρία στην παροχή ασύλου σε πρόσωπα που έχουν κατηγορηθεί για μαζικές δολοφονίες. Διάσημο παράδειγμα αποτελεί o αιμοσταγής δικτάτορας της Ουγκάντας Αμίν Νταντά, που απόλαυσε την πολυτελή ζωή και το άσυλο που του προσέφερε η Σαουδική Αραβία επί δύο δεκαετίες (έως το τέλος της ζωής του, το 2003). Το καθεστώς του στην Ογκάντα μετρά τουλάχιστον 300.000 νεκρούς. Ισως το ιδανικό σενάριο για τον Πούτιν; 

Κατά: Οταν τα πράγματα στις σχέσεις της Σαουδικής Αραβίας με τις ΗΠΑ δυσκολεύουν, η Ουάσινγκτον έχει τον τρόπο να ασκήσει πίεση στο βασίλειο και να ζητήσει κάποιες χάρες. Παράλληλα, προβληματικό είναι και το γεγονός ότι στη Συρία ο Πούτιν τάχθηκε στο πλευρό του καθεστώτος Ασαντ, το οποίο υποστηρίζεται επίσης από το Ιράν – τον κατεξοχήν εχθρό της Σαουδικής Αραβίας.

Συμπέρασμα: Το καθεστώς της Σαουδικής Αραβίας ταιριάζει στο προφίλ διακυβέρνησης του Πούτιν, έχοντας φιλοξενήσει υπό πολυτελείς συνθήκες και άλλους κατηγορούμενους για σφαγές. Προσφέρει σταθερότητα και ποιότητα ζωής πέντε αστέρων, αλλά μπορούν να το στριμώξουν έως έναν βαθμό οι ΗΠΑ.  Και έχει και κακές σχέσεις με το Ιράν.

Σρέντερ, Πούτιν και Μασκ

Φεύγοντας από τις επιλογές χωρών που έχουν καλή σχέση με τη Ρωσία του Πούτιν, το Politico εξετάζει με πικρό χιούμορ και δηκτική διάθεση και τις εξής «επιλογές»: 

♦ Ο καναπές του Σρέντερ στην Τουρκία: Η Τουρκία δεν αναγνωρίζει το ΔΠΔ, επομένως δεν υπάρχει ο ενοχλητικός κίνδυνος έκδοσης. Οι σχέσεις Πούτιν – Ερντογάν έχουν βελτιωθεί ακόμη περισσότερο τους τελευταίους μήνες, ενώ ο πρώην καγκελάριος της Γερμανίας Γκέρχαρντ Σρέντερ ήταν έως πρόσφατα μέλος των διοικητικών συμβουλίων της ρωσικής εταιρείας πετρελαίου Rosneft και του γίγαντα του φυσικού αερίου Gazprom. Είναι ένας από τους στενότερους φίλους του Πούτιν και ουσιαστικά υπήρξε υπάλληλός του. Με τα λεφτά που έβγαλε στη Ρωσία, ο Σρέντερ αγόρασε μια έπαυλη στην ακτή Γκιουμουσλούκ (αρχαία Μύνδος) του Μποντρούμ (Αλικαρνασσός), με θέα στο Αιγαίο. «Δεν θα έχει χώρο στον καναπέ του για έναν παλιό του φίλο;» αναρωτήθηκε ειρωνικά το Politico. 

♦  To έξτρα δωμάτιο της Μέρκελ στο Βερολίνο. Από τους αξιωματούχους της τσαρικής Ρωσίας που διέφυγαν από τους Μπολσεβίκους κατά τη διάρκεια της επανάστασης μέχρι τους πολιτικούς που τόλμησαν να κάνουν αντιπολίτευση στον Πούτιν, το Βερολίνο έχει παράδοση στην υποδοχή Ρώσων που εγκαταλείπουν τη χώρα τους για να γλιτώσουν. Η Μέρκελ κατέστησε την Ευρώπη ενεργειακό όμηρο του Πούτιν, είχε στενές σχέσεις μαζί του ως καγκελάριος και ακόμη και σήμερα, με τις δηλώσεις της, για πολλούς δείχνει να τον «ξεπλένει». «Ο Πούτιν θα χρειαστεί απλώς να αφήσει τα σκυλιά του στο σπίτι», σχολίασε το Politico, αφού, ως γνωστόν, η Μέρκελ φοβάται τα σκυλιά. Και ο ιστότοπος προσέθεσε, στο ίδιο περιπαικτικό πνεύμα, ότι ο ρώσος πρόεδρος ίσως δυσκολευτεί με τον λιτό τρόπο ζωής της πρώην καγκελαρίου στο διαμέρισμά της στο Βερολίνο.

♦  Μήπως στην Ουγγαρία του Ορμπαν; Το σενάριο αυτό είναι ασφαλώς ανύπαρκτο στον πραγματικό κόσμο, εφόσον η Ουγγαρία είναι μέλος της ΕΕ. Υπηρετεί όμως συμβολικά την ανάδειξη της περίπλοκης ευρωπαϊκής πραγματικότητας, που απορρέει από το γεγονός ότι η Ουγγαρία, με πρωθυπουργό τον Βίκτορ Ορμπαν, αντιτάχθηκε στις δυτικές κυρώσεις προς τη Ρωσία, αρνήθηκε τη στήριξη της Ουκρανίας με πολεμικό υλικό και συνέχισε να αγοράζει ρωσικό φυσικό αέριο πολύ πιο φθηνά από την υπόλοιπη Ευρώπη. 

♦ Η αποικία του Ελον Μασκ στον Αρη. Κλείνοντας με μια ειρωνική αλληγορία το αφιέρωμα στις «επιλογές» του Πούτιν, ο ιστότοπος ανέφερε ότι ο ιδιοκτήτης του Twitter, της Tesla και της αεροδιαστημικής εταιρεία SpaceX, Ελον Μασκ, θα μπορούσε να φανεί χρήσιμος στον Πούτιν. Εχει ήδη προτείνει ένα «σχέδιο ειρήνευσης» για την Ουκρανία στα μέτρα της Ρωσίας, το οποίο αντιμετωπίστηκε με γέλια από τους ειδικούς και με οργή από το Κίεβο, ενώ σταμάτησε να παρέχει δωρεάν δορυφορικές επικοινωνίες στους Ουκρανούς. Σύμφωνα με το Politico –που προφανώς αστειεύεται–, ο Μασκ μπορεί να προσφέρει στον Πούτιν την απόλυτη λύση για να αποφύγει τη δικαιοδοσία του Διεθνούς Ποινικού Δικαστηρίου της Χάγης: ένα εισιτήριο για την αποικία που έχει προαναγγείλει ότι θα δημιουργήσει στον πλανήτη Αρη για να σώσει την ανθρωπότητα.

Ακολουθήστε το Protagon στο Google News