Πέρασαν περισσότερα από τέσσερα χρόνια από την τελευταία τυφλή τρομοκρατική ενέργεια επί τουρκικού εδάφους. Την περίοδο 2015-2017 περισσότεροι από 500 άνθρωποι έπεσαν νεκροί από τις βόμβες και τα όπλα του Ισλαμικού κράτους, του ΡΚΚ και των παραφυάδων του. Μεσολάβησε στις 15 Ιουλίου 2016 το αποτυχημένο πραξικόπημα κατά του Ερντογάν. Τότε, σε μια κομβική περίοδο, με τη χώρα να βρίσκεται σε πολιτειακή μετάβαση διά δημοψηφίσματος και ενόψει των προεδρικών εκλογών που θα καθόριζαν το μέλλον της Τουρκίας τουλάχιστον έως το 2023, επεβλήθη κατάσταση έκτακτης ανάγκης, με τον στενό πυρήνα πέριξ του Ερντογάν να αναλαμβάνει με σιδηρά πυγμή την εξουσία, περιορίζοντας ακόμα περισσότερο τις πολιτικές και τις κοινωνικές ελευθερίες στη γείτονα. 

Σήμερα, μόλις λίγες ώρες μετά τη φονική έκρηξη και με την Τουρκία να βρίσκεται και πάλι σε ένα πολυεπίπεδο μεταίχμιο, η κυβέρνηση Ερντογάν επιλέγει να εργαλειοποιήσει την τρομοκρατία, προκειμένου να ενισχύσει ένα από τα βασικά αφηγήματά της, ενόψει των εκλογών του 2023: «Η Δύση, με προεξάρχουσες τις Ηνωμένες Πολιτείες και ενεργούμενο την Ελλάδα, απεργάζονται σενάρια για το κακό της Τουρκίας». 

Τα λόγια του «κλειδοκράτορα» του τουρκικού κράτους, υπουργού Εσωτερικών Σουλεϊμάν Σοϊλού, δεν χωρούν παρερμηνείες. Αν δεν συλλαμβάναμε τη φερόμενη ως δράστιδα, λέει, αυτή θα διέφευγε στην Ελλάδα. Ανά τακτά χρονικά διαστήματα ο Σοϊλού κατηγορεί ευθέως την Αθήνα αφενός για υπόθαλψη τρομοκρατών του ΡΚΚ στο «στρατόπεδο» του Λαυρίου, αφετέρου για διευκόλυνση υποστηρικτών της FETO του Γκιουλέν να διαφύγουν από τη χώρα μέσω ελληνικού εδάφους. Προμετωπίδα για την Αγκυρα ήταν επί χρόνια η υπόθεση των οκτώ τούρκων αξιωματικών, οι οποίοι μετά το πραξικόπημα προσγειώθηκαν με στρατιωτικό ελικόπτερο στην Αλεξανδρούπολη και αργότερα έλαβαν από την ελληνική Δικαιοσύνη καθεστώς ασύλου. Δεύτερος στόχος του τουρκικού διμέτωπου είναι η Ουάσινγκτον. Η μόνιμη αιτία αμερικανο-τουρκικής τριβής, η οικονομική και υλική υποστήριξη των Κούρδων –κυρίως και προσφάτως προς αντιμετώπιση του Ισλαμικού κράτους– έλαβε άλλη τροπή, με τον Σοϊλού να τραβά το σχοινί στα άκρα, μη αποδεχόμενος τα συλλυπητήρια της αμερικανικής πρεσβείας για τα θύματα της Ιστικλάλ και καλώντας σε αναπλαισίωση των διπλωματικών σχέσεων με την Αμερική. 

Είναι γεγονός ότι η τουρκική κοινή γνώμη, ανεξαρτήτως κομματικής προέλευσης, συγκινείται από το αντιδυτικό αφήγημα. Εκατό χρόνια μετά τη Μικρασιατική Καταστροφή, κορυφαίοι τούρκοι αξιωματούχοι χρησιμοποιούν κατά το δοκούν την ιστορική μνήμη, προχωρώντας σε αβάσιμους παραλληλισμούς: Οπως το 1922, όταν οι Μεγάλες Δυνάμεις έβαλαν τον Βενιζέλο να καταλάβει τη γη της Ιωνίας, έτσι και σήμερα οι ΗΠΑ, με «όχημα» την Ελλάδα, πολιορκούν την Τουρκία. Είναι οι αμυντικές συμφωνίες, συμπεριλαμβανομένης αυτής με τη Γαλλία, είναι η αναβάθμιση της ελληνο-αμερικανικής συμμαχίας, είναι η χρήση των λιμανιών της Σούδας και ειδικά της Αλεξανδρούπολης, είναι η άρνηση της αμερικανικής Γερουσίας να συναινέσει στην άνευ όρων επανεκκίνηση του εξοπλιστικού προγράμματος των F-16, είναι η σαφής καταδίκη του τουρκικού αναθεωρητισμού από τους ισχυρούς διεθνείς παίκτες. Ολα αυτά ενοχλούν κατά κόρον τους Τούρκους. Και έρχεται τώρα το τρομοκρατικό χτύπημα και η απόδοση έμμεσων ή άμεσων ευθυνών στην Ελλάδα και τις Ηνωμένες Πολιτείες, ως ένα βολικότατο επιστέγασμα της προεκλογικής στρατηγικής του Ερντογάν: Ψηφίστε εμένα για να συνεχίσω να καταπολεμάω αυτούς που θέλουν το κακό της χώρας. 

Ο αντιδυτικισμός της Αγκυρας, συνειδητός ή κατ’ επίφαση, θα οξυνθεί τους επόμενους μήνες. Παραλλήλως, όμως, δεν χρειάζεται καν δεύτερη ανάγνωση για να αντιληφθεί κανείς ότι η ηγεσία Ερντογάν θα κάνει χρήση του τραγικού γεγονότος και στο εσωτερικό, προς πολλαπλές μάλιστα κατευθύνσεις. Η αντικουρδική ρητορική εντείνεται, καθώς οι τουρκικές αρχές κατηγορούν ευθέως την «τρομοκρατική οργάνωση» PKK/PYD/YPG, ως αυτή που διέταξε την τρομοκρατική ενέργεια στην πολυσύχναστη πλατεία Ταξίμ. Δι’ αυτής της οδού η κυβέρνηση θα ασκήσει ασφυκτική πίεση προς το φιλοκουρδικό αριστερό κόμμα HDP, ο αρχηγός του οποίου παραμένει στη φυλακή. Ακόμα και αν η κατάσταση δεν φτάσει στα άκρα με μια πιθανή απαγόρευση καθόδου των Κούρδων στις επερχόμενες εκλογές –κάτι που δεν φαίνεται να είναι εύκολα εφικτό– ο Ερντογάν θέλει να φέρει στη δική του κάλπη όσο το δυνατόν περισσότερους Κούρδους, ώστε να φτάσει εγγύτερα στο πολυπόθητο 50%+1. Είναι άλλωστε γνωστό ότι ο τούρκος πρόεδρος είχε πραγματοποιήσει και στο παρελθόν προεκλογικά ανοίγματα στο κουρδικό στοιχείο, μάλιστα με μεγάλα ποσοστά επιτυχίας, καθώς άντλησε ψήφους από το συντηρητικό και πολυπληθές τμήμα της μειονότητας των 10 εκατομμυρίων. Ταυτοχρόνως, με την επίκληση του κινδύνου των Κούρδων, συσπειρώνεται το ισλαμικό ακροατήριο, καθώς οι δύο πλευρές διακρίνονται από αχανείς διαφορές στη θρησκευτική τους ταυτότητα. 

Σε ένα ακόμα πιο ακραίο σενάριο –και αν προκύψουν νέα αντίστοιχα χτυπήματα– ο Ερντογάν θα μπορούσε να προχωρήσει σε αναβολή των εκλογών (θεωρητικά είναι προγραμματισμένες για τον Ιούνιο του 2023) επικαλούμενος ότι η χώρα δέχεται επίθεση. Σε παράλληλο επίπεδο, η κυβέρνηση θα μπορούσε να απαιτήσει ακόμα πιο επιτακτικά την «άδεια» που επιζητεί εδώ και μήνες από Ρωσία και Ηνωμένες Πολιτείες για να εισβάλει ξανά στη Συρία, με στόχο είτε την εγκαθίδρυση μιας no man’s land στα σύνορα με τη Συρία, είτε την προσάρτηση των ήδη κατεχόμενων εδαφών στην Τουρκία. Αυτομάτως, ο Ερντογάν νομιμοποιείται σε μια ακόμα πιο σκληρή διαχείριση του Προσφυγικού. Εκτός από οικονομικός κίνδυνος, οι κατατρεγμένοι από τη Συρία θα μπορούσαν να μετατραπούν σε δεξαμενή τρομοκρατίας. Την ίδια ώρα, το τουρκικό-ισλαμικό βαθύ κράτος διαθέτει ακόμα μια αφορμή για να ασκήσει καταναγκαστική πολιτική στο εσωτερικό, περιορίζοντας προεκλογικά έτι περαιτέρω την ελευθερία έκφρασης στον Τύπο και τα social media. Ετσι, λοιπόν, όσο κι αν κάποιος προσπαθεί να το αποφύγει, ο πειρασμός του ερωτήματος είναι μεγάλος: Ποιος ωφελείται από την έκρηξη της βόμβας στην Κωνσταντινούπολη; 

Ακολουθήστε το Protagon στο Google News