Πάντα αυτοί κατακρίνουν, οι πολεμοχαρείς εκπρόσωποι του αποκαλούμενου «Κόμματος του Πολέμου». Πρώτη φορά αντέδρασαν οργισμένα με την οπισθοχώρηση – «ανασύνταξη» σύμφωνα με το ρωσικό υπουργείο Αμυνας – των ρωσικών στρατευμάτων που κατείχαν το Χάρκοβο και το Ιζιούμ. Αλλά την επομένη της αποχώρησης των δυνάμεων της Μόσχας από την πόλη Λιμάν, στην αυτοανακηρυχθείσα Λαϊκή Δημοκρατία του Ντονέτσκ που προσαρτήθηκε μονομερώς (μαζί με ακόμη τρεις ουκρανικές περιφέρειες) από τη Ρωσία, η απογοήτευση και η οργή είναι ακόμη πιο έντονες και οι τόνοι ολοένα υψηλότεροι.

Αυτή τη φορά ούτε το υπουργείο Αμυνας κατάφερε να αμβλύνει την πραγματικότητα. Παρότι κατέφυγε στις συνήθεις, πλέον, υπεκφυγές, αναγκάστηκε να παραδεχτεί πως υπήρχε κίνδυνος περικύκλωσης των ρωσικών δυνάμεων με αποτέλεσμα να οπισθοχωρήσουν σε πιο «πλεονεκτικές» θέσεις, την ημέρα, μάλιστα, που το Συνταγματικό Δικαστήριο της Ρωσίας επικύρωνε την προσάρτηση του Ντονέτσκ στη χώρα.  

«Οι εθνικιστές κάνουν λόγο για την πρώτη απώλεια “ρωσικής” πόλης από εχθρική δύναμη μετά τον Β’ Παγκόσμιο Πόλεμο. Ζητούν τα κεφάλια των στρατηγών επί πινάκι, επικαλούνται τον στρατιωτικό νόμο ή ακόμα και τη χρήση πυρηνικών όπλων. Αυτές οι επιθέσεις σηματοδοτούν μια ολοένα βαθύτερη ρήξη μεταξύ του τακτικού στρατού υπό τη διοίκηση του υπουργού Αμυνας Σεργκέι Σοϊγκού και του αρχηγού του γενικού επιτελείου Βαλέρι Γκερασίμοφ και των πολιτοφυλακών, όπως οι τσετσένοι μαχητές του Καντίροφ και οι μισθοφόροι της Wagner. Μπροστά σε αυτές τις ρωγμές, υπάρχουν αναλυτές που προβλέπουν εκκαθαρίσεις στην ηγεσία του στρατού ή φοβούνται ακόμη και ένα πραξικόπημα», γράφει στην ανταπόκρισή της από τη Μόσχα η Ροζάλμπα Καστελέτι της La Repubblica.

Οι επικρίσεις του Καντίροφ και του Πριγκόζιν

Αυτοί που τολμούν να επικρίνουν τη Μόσχα για τους χειρισμούς της στην Ουκρανία είναι κυρίως όσοι διαθέτουν ιδιωτικούς στρατούς με πρώτο και καλύτερο τον Ραμζάν Καντίροφ, τον ηγέτη της Τσετσενίας. Το «μαστίφ του Πούτιν», γράφει η ιταλίδα ανταποκρίτρια, που με τους άνδρες του ισοπέδωσαν τη Μαριούπολη, ψέγει τους στρατιωτικούς ηγέτες, κατηγορώντας τους ότι δεν έχουν επαφή με την πραγματικότητα και δεν ενημερώνουν σωστά τον ρώσο πρόεδρο για την κατάσταση που επικρατεί στην Ουκρανία.

Καταγγέλλει ότι τα ρωσικά στρατεύματα έχουν μείνει χωρίς επαρκή μέσα επικοινωνίας. Χαρακτηρίζει τον στρατηγό Αλεξάντρ Λάπιν ως άτομο «μέτριων δυνατοτήτων» που, ωστόσο, χαίρει της «υποστήριξης των ηγετών του Γενικού Επιτελείου» και κάνει λόγο για «νεποτισμό». «Πώς μπορείς να διοικήσεις σωστά μονάδες όταν είσαι 150 χιλιόμετρα μακριά; Εγκαταλείψαμε πολλές πόλεις και μια μεγάλη περιοχή επειδή δεν είχαμε βασική στρατιωτική επιμελητεία», υποστήριξε στο κανάλι του στο Telegram.

Και, την ίδια μέρα που, κατά τη διάρκεια επίσκεψής του στη Μόσχα, συνάντησε τον προσωπάρχη του Κρεμλίνου Αντον Βάινο, τον αναπληρωτή του Σεργκέι Κιριένκο και τον δήμαρχο της ρωσικής πρωτεύουσας Σεργκέι Σομπιάνιν, κάλεσε τον Πούτιν να απαντήσει με περαιτέρω κλιμάκωση: «Πρέπει να λάβουμε πιο αποφασιστικά μέτρα, περιλαμβανομένων της επιβολής στρατιωτικού νόμου στις παραμεθόριες περιοχές και της χρήσης πυρηνικών όπλων μικρής ισχύος», δήλωσε ο Καντίροφ με τον εκπρόσωπο του Πούτιν, Ντμίτρι Πεσκόφ, να του απαντά τη Δευτέρα ότι το Κρεμλίνο δεν λειτουργεί με «το συναίσθημα», αλλά τάσσεται υπέρ μιας «ισορροπημένης προσέγγισης» όσον αφορά τα πυρηνικά όπλα.

Πάντως τις απόψεις του τσετσένου ηγέτη έσπευσε να επικροτήσει ο Εβγκένι Πριγκόζιν, ο επονομαζόμενος «σεφ του Πούτιν», ο οποίος παραδέχτηκε πρόσφατα ότι είναι αυτός ο ιδρυτής και διοικητής της Ομάδας Βάγκνερ που τους τελευταίους μήνες στρατολόγησε χιλιάδες εγκλείστους των ρωσικών φυλακών για να πολεμήσουν στην Ουκρανία. «Ραμζάν είσαι μεγάλος. Αποστείλετε όλα αυτά τα σκουπίδια ξυπόλυτα και οπλισμένα κατευθείαν στο μέτωπο», είπε.

Την ίδια ώρα ο επονομαζόμενος «Στρέλκοφ», πρώην αξιωματούχος της Υπηρεσίας Ασφαλείας της Ρωσίας (FSB) και πρώην υπουργός Αμυνας του Ντονέτσκ Ιγκόρ Γκίρκιν, έβαλε κατά του Βαλέρι Γκερασίμοφ. «Αυτός ο σύντροφος πρέπει να δοξαστεί για όλες τις νίκες μας, αρχίζοντας με την “αποκλιμάκωση” στο Κίεβο, το Σούμι, το Τσερνίγκοφ, συνεχίζοντας με την “επιτυχή ανασυγκρότηση” σε Μπαλακλέγια, Ιζιούμ, Κουπιάνσκ, Βολσάνσκ και τελειώνοντας με την οπισθοχώρηση, προς πιο πλεονεκτικές θέσεις, από τη Λιμάν», υποστήριξε, ειρωνευόμενος, φυσικά, τον αρχηγό του γενικού επιτελείου των ρωσικών ενόπλων δυνάμεων.  

Οι υπόλοιπες φωνές κατά του στρατού

«Λιμάν. Η πόλη μας. Η ρωσική μας πόλη… Κάθε απώλεια είναι μια προσωπική απώλεια του αρχιστράτηγου», έγραψε ο εθνικιστής συγγραφέας, πρώην βουλευτής και πρώην διοικητής ενός τάγματος εθελοντών στο Ντονμπάς την περίοδο 2017-2018, Ζαχάρ Πριλέπιν, ζητώντας «επιτάχυνση, ορμή και κινητοποίηση σε όλα τα επίπεδα».

Ο Αντρέι Γκουρούλιοφ, απόστρατος στρατηγός, πρώην αναπληρωτής διοικητής της Νότιας Στρατιωτικής Περιφέρειας και, σήμερα, βουλευτής, κατηγορεί απροκάλυπτα τους στρατιωτικούς διοικητές ότι δεν ενημέρωσαν τον Πούτιν για την κατάσταση στην πρώτη γραμμή. «Δεν μπορώ να εξηγήσω την πτώση της Λιμάν. Δεν καταλαβαίνω γιατί δεν έχουν αξιολογήσει την κατάσταση όλο αυτό το διάστημα και δεν ενίσχυσαν τις θέσεις», είπε, στο πλαίσιο παρέμβασής του σε τηλεοπτική εκπομπή, προλαβαίνοντας – πριν κοπεί ξαφνικά η γραμμή – να καταγγείλει τα «ψεύδη» πίσω από υπερβολικά αισιόδοξες αναφορές για την κατάσταση στο πεδίο.

Η Αναστασία Κασεβάροβα, πρώην σύμβουλος του προέδρου της Δούμας Βιάτσεσλαβ Βολόντιν, απευθύνθηκε απευθείας στον Βλαντιμίρ Πούτιν: «Διαπιστώνεται ότι είμαστε απροετοίμαστοι και ότι χάνουμε τα εδάφη και τους ανθρώπους που απελευθερώσαμε και πολεμικό υλικό. Είστε ο αρχηγός μας. Λάβετε δραστικά μέτρα ακόμη και εάν πλήττουν φίλους».

 Ο προπαγανδιστής μπλόγκερ Γιούρι Κοτένοκ θύμισε ότι οι σοβιετικοί στρατηγοί εκτελέστηκαν από τον Στάλιν μετά τις ήττες που υπέστησαν από τις δυνάμεις του Χίτλερ κατά τον Β’ Παγκόσμιο Πόλεμο.

«Πρόκειται για φωνές την ένταση των οποίων αυξάνουν τα ιδιαίτερα δημοφιλή “κανάλια Ζ” (από το σύμβολο της αποκαλούμενης ειδικής στρατιωτικής επιχείρησης στην Ουκρανία) στο Telegram. Την ίδια ώρα κανάλια που πρόσκεινται στο Κρεμλίνο, όπως το Readovka, κατηγορούν, αντιθέτως, τον Καντίροφ και τους συντρόφους του ότι είναι χειρότεροι από τον εχθρό ή και ακόμη πως εργάζονται για τους “προδότες”», εξηγεί η δημοσιογράφος της La Repubblica.

Οι προβλέψεις για εκκαθαρίσεις και οι ανησυχίες για πραξικόπημα

«Χρειάζεστε αποδείξεις για τις ρωγμές στους κόλπους της ελίτ, που συχνά αποτελεί σημάδι του τέλους ενός καθεστώτος;», διερωτήθηκε ο οικονομολόγος Κονσταντίν Σόνιν από το Πανεπιστήμιο του Σικάγου. Οι ρωγμές είναι τέτοιες που το αμερικανικό Ινστιτούτο για τη Μελέτη του Πολέμου υποστηρίζει ότι το ίδιο το Κρεμλίνο θα μπορούσε να «εντείνει αυτή την κριτική για να δημιουργήσει τις προϋποθέσεις για αλλαγές προσώπων στην ανώτερη στρατιωτική διοίκηση τις επόμενες εβδομάδες».

Ο Κρίστο Γκρόζεφ, επικεφαλής της ερευνητικού ιστοτόπου Bellingcat, σχολίασε πως «υφίσταται ένα ολοκληρωτικό σχίσμα στο λόμπι του πολέμου που δεν είναι προορισμένο να κλείσει ειρηνικά». Ο Λεονίντ Μπερσίντσκι, πρώην διευθυντής της ρωσικής εφημερίδας Vedomosti που ζει εδώ και χρόνια στο Βερολίνο και αρθρογραφεί στο Bloomberg, ήταν ακόμη πιο κατατοπιστικός. Αναφερθείς στους Καντίροφ, Πριγκόζιν, Στρέλκοφ και Γκουρούλιοφ σημείωσε πως «η δημόσια κριτική τους δεν στοχεύει υψηλότερα από τον υπουργό Αμυνας Σοϊγκού και τον αρχηγό του επιτελείου των ενόπλων δυνάμεων Γκερασίμοφ. Αλλά δεν έχω καμία αμφιβολία ότι αυτή είναι μόνον η δημόσια πλευρά του ζητήματος. Θα ήταν σοφό να προετοιμαστούμε για ένα πραξικόπημα από την ακροδεξιά», υποστηρίζει.