Είναι σαφές ότι έχουμε μπει για τα καλά στην προεκλογική περίοδο: οι διπλές εκλογές, εκτός συνταρακτικού και απρόβλεπτου γεγονότος, θα γίνουν το πολύ σε εννιά μήνες, άνοιξη-καλοκαίρι του 2023, όταν ολοκληρωθεί και η τετραετής θητεία της κυβέρνησης, όπως επανειλημμένα έχει δηλώσει ο Κυριάκος Μητσοτάκης. Στη ΔΕΘ, το κυβερνών κόμμα, όπως και αυτά τις αντιπολίτευσης, προσδιόρισαν τους εκλογικούς στόχους τους και πλέον διαμορφώνουν τη στρατηγική τους για να τους πετύχουν.

Στον δρόμο προς τις κάλπες, όμως, η χώρα καλείται να αντιμετωπίσει 4+1 μείζονες προκλήσεις για τις οποίες όλα τα κόμματα οφείλουν να ανοίξουν τα χαρτιά τους και να τοποθετηθούν ουσιαστικά και όχι επιφανειακά ή με συνθήματα και φωνές, ώστε να επικρατήσει ένα μίνιμουμ πλαίσιο συναίνεσης και συνεννόησης –στοιχεία απαραίτητα, όχι μόνο για την πολιτική σταθερότητα αλλά και για την πορεία της Ελλάδας προς το μέσον του 21ου αιώνα:

1. Στην οικονομία, παρά τις επιτυχίες και την υψηλή ανάπτυξη, η δημοσιονομική προοπτική της χώρας είναι μάλλον αβέβαιη, αν όχι προβληματική. Ο βασικός λόγος είναι ότι δεν υπάρχει εξήγηση του πώς θα «μαζευτούν» τα σχεδόν 55 δισ. που δόθηκαν υποχρεωτικά για να αντιμετωπιστεί η κρίση της πανδημίας και τώρα η ενεργειακή κρίση. Αυτά ανεβάζουν το έλλειμμα και δεν πρέπει να μετατραπούν σε νέο δημόσιο χρέος. Εάν επιπλέον ληφθεί υπ’ όψιν η άνοδος των επιτοκίων δανεισμού που πλήττει όλη την ΕΕ, οι προβληματισμοί και οι ανησυχίες γίνονται εντονότεροι. Μπορεί η ελληνική οικονομία, που έχει το βάρος του μεγάλου χρέους από την οικονομική κρίση του 2010-19, να το αντέξει μολονότι οι πρόνοιες του PSI το έχουν ρυθμίσει μέχρι το 2030-31; Και με ποιες συνέπειες στην κοινωνία; Τα ερωτήματα αυτά και άλλα συμπληρωματικά απασχολούν αρκετά ήδη οικονομικούς παράγοντες, δυστυχώς πολύ λιγότερο τα κόμματα.

Την ίδια ώρα, η αλλαγή του παραγωγικού μοντέλου καθυστερεί. Η ανάπτυξη εκτινάχτηκε μεν κοντά στην περιοχή του 6% και οι εξαγωγές είναι γεγονός ότι έχουν αυξηθεί σημαντικά, αλλά το εμπορικό ισοζύγιο παραμένει αρνητικό, αφού οι εισαγωγές είναι περισσότερες, σύμφωνα με τα στοιχεία της ΕΛΣΤΑΤ.

Ο τουρισμός είναι μεν ένα εντυπωσιακό θαύμα, όμως είναι μια βιομηχανία ευάλωτη στις διεθνείς συγκυρίες. Υπάρχουν σημαντικές επενδύσεις στον τεχνολογικό τομέα (βλέπε Google) αλλά στους υπόλοιπους κλάδους δεν φαίνεται ουσιαστική πρόοδος. Πώς θα έχουν την καλύτερη απόδοση τα χρήματα του Ταμείου Ανάκαμψης; Τι γίνεται με τον «μεγάλο ασθενή» πρωτογενή τομέα; Και ποιες είναι οι θέσεις των κομμάτων; Τι μοντέλο παραγωγής προτείνουν; Αναζητούνται απαντήσεις.

2. Παράλληλα προκύπτει η ανάγκη να ενισχυθεί η κοινωνική συνοχή και να περιοριστούν οι εμφανείς ανισότητες, καθώς αυτές είναι το προσάναμμα για κάθε είδους λαϊκισμό, όπως έδειξαν τα πρόσφατα εκλογικά αποτελέσματα στην Ιταλία. Ποιο είναι το σύγχρονο κοινωνικό κράτος; Τι Παιδεία θέλουμε; Πώς αναδιοργανώνουμε το ΕΣΥ; Τι εργασιακές σχέσεις χρειάζονται για να υπηρετήσουν ένα νέο παραγωγικό μοντέλο; Θα υπάρχουν σταθεροί κανόνες αξιοπρεπούς εργασίας ή η ελαστικότητα και η περιοδική απασχόληση θα είναι πια το κυρίαρχο μοντέλο; Σημαντικά ζητήματα που και πάλι απαιτούν απαντήσεις από τα κόμματα.

3. Ενα ακόμη δύσκολο αλλά σημαντικό θέμα που πρέπει να αντιμετωπιστεί είναι η δυσλειτουργία βασικών θεσμών με άξονα τη διαφάνεια στη λειτουργία της Δικαιοσύνης. Οι περιπτώσεις της Νovartis, της Siemens και η υπόθεση των παρακολουθήσεων της ΕΥΠ δείχνουν πως βασικοί τομείς στο κράτος λειτουργούν στρεβλά και απαιτείται να μεταρρυθμιστούν.

4. Στα εθνικά θέματα, η διεθνής περιδίνηση ενισχύει τη συνεχώς αυξανόμενη ένταση που προκαλεί η Αγκυρα με την καθημερινή προκλητική ρητορική της και θέτει ενώπιόν μας νέα δεδομένα. Με ποια εθνική στρατηγική αντιμετωπίζεται; Φτάνει κάθε φορά η απάντηση του Κυριάκου Μητσοτάκη όπως έκανε στον ΟΗΕ και στο Κογκρέσο; Τι επιθυμεί η Ελλάδα από την Τουρκία, πέραν της υποχρέωσής της να σέβεται το Διεθνές Δίκαιο; Ποιες αποτελεσματικές πρωτοβουλίες μπορεί να πάρει για να οριοθετηθούν και οι θαλάσσιες ζώνες στη Νοτιοανατολική Μεσόγειο; Με το Κυπριακό τι θα γίνει; Αποδεχόμαστε το τέλμα, με ρίσκο την παγίωση της διχοτόμησης; Πέραν των ρητορικών αναφορών και του τρέχοντος σχολιασμού, η σχετική συζήτηση λείπει εμφανώς.

Συνακόλουθα, καμία αναφορά δεν γίνεται στο τι κάνουμε ως μέλος της ΕΕ υπό τα νέα δεδομένα που προκύπτουν από την επικράτηση της λαϊκιστικής Ακροδεξιάς στην Ιταλία, τη Σουηδία, την Ουγγαρία εδώ και χρόνια, την Πολωνία. Ποιον ρόλο επιφυλάσσουμε για τον εαυτό μας και ποιον ρόλο θέλουμε για την Ευρώπη; Ακόμα και αν δεν θέλουμε να τα συζητήσουμε εμείς, η συζήτηση περί κατάργησης της αρχής της ομοφωνίας που έχει ήδη ανοίξει θα μας τα φέρει μπροστά μας.

5. Η σημαντικότερη ωστόσο πρόκληση είναι η ελάχιστη συναίνεση και συνεννόηση ανάμεσα στα κόμματα, για όλα τα παραπάνω προτάγματα, προφανώς στους γενικούς στόχους που καθορίζουν την ταυτότητα και την πορεία της χώρας. Αυτό θα της δώσει νέα δυναμική και θα συμβάλει σε σταθερή πορεία. Από εκεί και πέρα, το κάθε κόμμα θα υπηρετήσει αυτούς τους στόχους από όπου το κατατάξει η ψήφος των πολιτών, με τη δική του πολιτική και τον δικό του τρόπο.

Ακολουθήστε το Protagon στο Google News