Για αρχή, το πείραμα του διεθνούς γερμανικού καναλιού της Deutsche Welle ήταν απλό. Ενας δημοσιογράφος στήθηκε σε έναν κεντρικό δρόμο της αλβανικής πρωτεύουσας. Εκεί όπου διαμένουν περίπου μισό εκατομμύρια «συμπέθεροι από τα Τίρανα» – κατά τον τίτλο της συμπαθούς τηλεοπτικής σειράς. Μετά, πάτησε το χρονόμετρο στο κινητό του και μέσα σε δέκα λεπτά, σε μία και μόνη διασταύρωση, μέτρησε 103 Mercedes να περνούν από μπροστά του.

Αντί προλόγου, δεν χρειάζονται και πολλές αποδείξεις για το ότι οι Αλβανοί έχουν ψύχωση με τις Mercedes. Είναι το όνειρο; Το στάτους-κβο που κοίταζαν, σαν απωθημένο, με τα κυάλια στα χρόνια του κομμουνισμού; Το διαβατήριο ότι κατέκτησαν κάτι στο νεότερο και, αν μου επιτρέπετε, μίζερο ιστορικό παρελθόν; Οποια και αν είναι η εξήγηση, η ουσία είναι πως, τόσο στα Τίρανα όσο και σε άλλες πόλεις της γείτονος, βλέπεις περισσότερες W124 και από διαδήλωση ταξιτζήδων της περασμένης δεκαετίας. Η W124 ήταν εκείνη από τα μέσα της δεκαετίας του ’80, η «ντούρασελ», από τη στόφα που, όπως λεγόταν, επιβίωνε και από παγκόσμιο πόλεμο. Τρία τέτοια κλαμπ ιδιοκτητών υπάρχουν στην Αλβανία. Μαζεύονται, ταξιδεύουν μαζί, και γράφουν χιλιόμετρα, σαν σε κλαρινογαμπριάτικη τουρνέ. Προφανώς, κάνουν το κομμάτι τους.

Αν, ωστόσο, κυκλοφορήσεις στους κεντρικούς δρόμους, δεν βλέπεις μόνο τις W124 αλλά και νεότερα μοντέλα. Μέχρι και μία Maybach πέρασε από μπροστά – ως γνωστόν, το πιο ακριβό παρακλάδι της γερμανικής εταιρείας στα υπέρ-πρίμιουμ σεντάν.

Μετά το επιτόπιο χρονόμετρο, η συνέχεια γράφτηκε πιο επίσημα. Ακολούθησε επίσκεψη στο αντίστοιχο τμήμα του υπουργείου Συγκοινωνιών, εκεί όπου τα στοιχεία μαρτυρούν για την «μερτσεντική» εμμονή των Αλβανών. Οι υπολογιστές άνοιξαν και πιστοποίησαν ότι, συνολικά, στην Αλβανία κυκλοφορούν περίπου 740.000 αυτοκίνητα. Θέλετε να ακούσετε πόσα είναι Mercedes; Η επίσημη απάντηση αναφέρεται σε 212.000, περίπου το 29% όλων των αυτοκινήτων. Σχεδόν ένα στα τρία. Φυσικά, η συντριπτική πλειοψηφία είναι μεταχειρισμένες – από δεκαετία και πάμε προς τα πίσω. Οι εισαγωγές από το εξωτερικό ακμάζουν. Παρόλα αυτά σχετικά πρόσφατα απαγορεύτηκαν τα αυτοκίνητα που είναι γηραιότερα της δεκαετίας και δεν καλύπτουν τις προδιαγραφές Euro4.

Σύμφωνα με το ρεπορτάζ, η ιστορική σύνδεση ξεκινά από τα χρόνια του Χότζα. Μπορεί οι Αλβανοί να είχαν ελάχιστη πρόσβαση στη διασκέδαση ή την ιδιωτική ιδιοκτησία, όμως ο δικτάτορας, όπως και η συμμορία με τα λευκά κολάρα πέριξ αυτού, ήξεραν τι ήθελαν. Και τουλάχιστον για τον Χότζα, αυτό δεν θα μπορούσε να είναι τίποτα λιγότερο από την άκρως επιβλητική και υπερπολυτελή Mercedes-Benz 600 κατασκευής 1966. Πληροφοριακά, στην έκδοση Pullman, είχε φαραωνικές διαστάσεις, με έξι πόρτες. Ενα σύμβολο ισχύος, μηχανολογικής εξτραβαγκάντσα και τεράστιων χώρων. Μάλιστα, πίσω από τον οδηγό υπήρχαν δύο αντικρυστές σειρές καθισμάτων, σα να κάθεσαι σε κανονικό σαλόνι.

Η «600άρα» ήταν ΤΟ τετράτροχο χλιδής της εποχής. Δεν ήταν μόνο ο Χότζα που είχε σαγηνευτεί από τα κάλλη και την παροιμιώδη άνεσή της. Υπήρξαν και άλλοι, μακράν πιο εκλεπτυσμένοι και διάσημοι -για θετικούς λόγους- σελέμπριτις, όπως ο Ωνάσης, ο Ντέιβιντ Μπόουι, η Ελίζαμπεθ Τέιλορ, η Κοκό Σανέλ ή και ο Πιτ Τάουνσεντ, ο ιδρυτής και κιθαρίστας των ‘’Τhe Who’’.

Ο Χότζα, πάντως, ήξερε τουλάχιστον πως δεν θα ήταν και τόσο έξυπνο να κυκλοφορεί και πολύ μέσα στην εκθαμβωτική, για την εποχή, Mercedes του. Το βέβαιο είναι πως κάτι τέτοιο θα μεγέθυνε ακόμα περισσότερο το ταξικό χάος που τον χώριζε από τον απλό κόσμο και θα προκαλούσε το λαό. Ετσι, η προσωπική του Mercedes 600 πρόλαβε να κάνει περίπου μόλις επτά χιλιάδες χιλιόμετρα, σε δεκαεπτά χρόνια. Οχι ότι είχε μόνο τη συγκεκριμένη. Αλλες επτά είχε παραγγείλει εν μέσω φτώχειας και μιζέριας στην αλβανική επικράτεια. Ολες κρατήθηκαν σαν επτασφράγιστο μυστικό, τουλάχιστον μέχρι το ’90.

Oμως βαθιά μέσα στη μέση αλβανική συνείδηση είχε ήδη συνδεθεί η μάρκα ως ο ορισμός της ασφάλειας. Oπως επίσης, του κύρους, της καταξίωσης και της πίστης ότι οι Mercedes είχαν -και έχουν- την καλύτερη εκδοχή γερμανικής ποιότητας. Βάλτε μέσα στην εξίσωση και το ότι οι δρόμοι ήταν άθλιοι και ότι οι άρτια φτιαγμένες Mercedes τους έκαναν να φαίνονται λιγότερο άθλιοι, και έχετε ένα μέρος της εξήγησης. Το υπόλοιπο είναι καθαρά οικονομικό: δεν στοιχίζει και πολύ να συντηρείς μία παλιά Mercedes. Τα ανταλλακτικά υπάρχουν παντού σε παλιοκαιρισμένες μάντρες και η μηχανολογία ήταν προ ψηφιακής επανάστασης. Βάζεις χέρι, δεν χρειάζεται λάπτοπ.

Tέλος, όπως λέει, ένας παλαίμαχος αλβανός μηχανικός στο προσεγμένο βίντεο που συναντήσατε πιο πάνω, «Το σήμα της Mercedes, το αστέρι μέσα στον κύκλο, έχει το μήνυμα της αξιοπιστίας: μπορείς να κάνεις τρεις φορές το γύρο του κόσμου και αυτή θα παραμένει Mercedes».

Ακολουθήστε το Protagon στο Google News