Οι εργασίες στην Παναγία των Παρισίων προχωρούν με ταχείς ρυθμούς και όλα δείχνουν ότι θα ξαναλειτουργήσει μέχρι τα Χριστούγεννα του 2024 | Aurelien Meunier/Getty Images
Παναγία των Παρισίων: 460 τόνοι σκόνης έφυγαν από πάνω της
Η πυρκαγιά του 2019 έδωσε την ευκαιρία να καθαρίσει το κτίσμα για πρώτη φορά μετά από ενάμιση αιώνα. Ηταν τόση η βρωμιά και η μαυρίλα που κάποιοι έφτασαν στο σημείο να αποκαλούν τη φωτιά «ευλογία» για τον εμβληματικό καθεδρικό ναό...
Παναγία των Παρισίων: 460 τόνοι σκόνης έφυγαν από πάνω της
Η πυρκαγιά του 2019 έδωσε την ευκαιρία να καθαρίσει το κτίσμα για πρώτη φορά μετά από ενάμιση αιώνα. Ηταν τόση η βρωμιά και η μαυρίλα που κάποιοι έφτασαν στο σημείο να αποκαλούν τη φωτιά «ευλογία» για τον εμβληματικό καθεδρικό ναό...
Την πρώτη φορά που ο Ζαν Μισέλ Γκιλμάν είδε ένα από τα αγάλματα που κοσμούν τον καθεδρικό ναό της Παναγίας των Παρισίων να καθαρίζεται από το ειδικό συνεργείο του υπουργείου Πολιτισμού έμεινε έκπληκτος. «Η λευκότητα που κρυβόταν κάτω από τη βρωμιά ήταν απίστευτη», είπε στους Times ο άνθρωπος που συμμετείχε, εκ μέρους του γαλλικού υπουργείου Πολιτισμού στην ανακαίνιση του καθεδρικού ναού των 900 ετών. «Στην πραγματικότητα αφαιρούμε 150 χρόνια σκόνης», πρόσθεσε ο Γκιλμάν.
— Ministère de la Culture ?? (@MinistereCC) March 1, 2020
Η βρωμιά, η μαυρίλα και όλα τα κακώς κείμενα στην κατάσταση της «Παναγίας των Παρισίων» μπήκαν στην ημερησία διάταξη του υπουργείου Πολιτισμού μετά τις καταστροφικές ζημιές που υπέστη ο ναός στην πυρκαγιά που ξέσπασε στην οροφή του, το 2019. Αν δεν είχε συμβεί αυτό, ίσως το θέμα της καθαριότητας να μην υπήρχε ούτε καν σαν ιδέα.
Τώρα, όμως, μεταξύ των 1.000 περίπου ανθρώπων που εργάζονται για την αποκατάστασή του υπάρχει μια αίσθηση αισιοδοξίας ότι μέχρι τα Χριστούγεννα του 2024, όχι μόνο θα έχει ξαναλειτουργήσει αλλά θα βρίσκεται σε πολύ καλύτερη κατάσταση από ό,τι ήταν, αφού η τελευταία φορά που είχε καθαριστεί καλά ήταν στα μέσα του 19ου αιώνα.
«Οταν ο καθεδρικός ναός ξανανοίξει, θα τον δείτε όπως δεν τον έχετε ξαναδεί», υποσχέθηκε ο Ζαν Λουί Ζορζελίν, ο επικεφαλής του έργου που έχει οριστεί από τον πρόεδρο Εμανουέλ Μακρόν.
Ακριβώς την ίδια άποψη έχει και ο Φιλίπ Βιλνέβ, ο αρχιτέκτονας που είναι υπεύθυνος για όλα τα γαλλικά ιστορικά μνημεία. «Ο καθεδρικός ναός θα βγάζει από παντού φως γιατί θα είναι πεντακάθαρος με την ολοκλήρωση της αποκατάστασης.
»Αν και η φωτιά ήταν ένα τρομερό δράμα, μπορεί τελικά να αποδειχτεί ότι ήταν συγχρόνως και μια μεγάλη ευλογία», είπε ο Βιλνέβ στους Times. Οπως πολλοί Παριζιάνοι, έτσι και εκείνος παραδέχεται ότι ο καθεδρικός ναός είχε αφεθεί στο έλεος του χρόνου.
Το γαλλικό κράτος, στο οποίο ανήκει η Παναγία των Παρισίων, από το 1905 δεν κατάφερε να διασφαλίσει τη συντήρησή της. Το εσωτερικό ήταν σκοτεινό και βρώμικο, τα εξωτερικά στηρίγματα είχαν καταρρεύσει και τα μολύβδινα κεραμίδια της στέγης είχαν γίνει σκόνη.
Η αιτία της καταστροφής
Η πυρκαγιά είχε ξεσπάσει κατά τη διάρκεια εργασιών για την επισκευή της στέγης τον Απρίλιο του 2019. Οι αστυνομικοί ερευνητές λένε ότι η φωτιά ξεκίνησε τυχαία, αλλά μέχρι στιγμής δεν έχουν καταφέρει να προσδιορίσουν την ακριβή αιτία -ένα αποτσίγαρο ή μια ηλεκτρική βλάβη είναι μεταξύ των εικασιών. Τα γαλλικά μέσα ενημέρωσης αναφέρουν ότι η έρευνα θα ολοκληρωθεί αυτό το φθινόπωρο -αν και δεν μπορούν να καταλήξουν στο τι την προκάλεσε. Οι εισαγγελείς, πάντως επιμένουν ότι δεν έχει χαθεί ακόμη η ελπίδα να βρεθούν τα πραγματικά αίτια.
Η οροφή και οι επάνω τοίχοι του καθεδρικού ναού καταστράφηκαν από τη φωτιά, μαζί με το κωδωνοστάσιο που χτίστηκε στα μέσα του 19ου αιώνα από τον αρχιτέκτονα Γιουτζίν Βιολέ-Λε-Ντικ. Ηταν μέρος μιας 20ετούς ανακαίνισης που ξεκίνησε μετά την κυκλοφορία τού μυθιστορήματος του Βίκτορος Ουγκό «The Hunchback of Notre Dame» (Η Παναγία των Παρισίων). Ο συγγραφέας είχε «ξυπνήσει» τις Αρχές παραπονούμενος ότι άφηναν τον καθεδρικό ναό να καταστρέφεται – όπως τελικά συνέβη ξανά τον 20ο αιώνα.
«Οπως ήταν πριν»
Σχεδόν μόλις τέθηκε υπό έλεγχο η φωτιά, ο Μακρόν είχε υποσχεθεί δημοσίως ότι ο καθεδρικός ναός θα ανοικοδομηθεί, θα είναι πιο όμορφος από πριν και ότι «θέλω να τελειώσει μέσα σε πέντε χρόνια». Αργότερα διευκρίνισε ότι ήθελε να μοιάζει ακριβώς όπως ήταν πριν, απορρίπτοντας τις προτάσεις κατασκευής ενός σύγχρονου κωδωνοστασίου στη θέση του άλλου που μετράει αιώνες ζωής.
Ο Zορζελίν αναφέρθηκε και στους αστάθμητους παράγοντες που κράτησαν το έργο «πίσω»: «Χρειάστηκε να αντιμετωπίσουμε πολλά απροσδόκητα γεγονότα, όπως η Covid-19, πολύ έντονες καταιγίδες και ανέμους που δεν μας επέτρεπαν να χρησιμοποιήσουμε τους γερανούς. Αλλά παρόλα αυτά παραμείναμε σε καλό δρόμο για την ολοκλήρωση του έργου».
Τα αγάλματα της Παναγίας των Παρισίων καθαρίζονται για πρώτη φορά έπειτα από 150 χρόνια | Paul Morigi/Getty Images
Η πρώτη φάση της αποκατάστασης, η οποία περιελάμβανε την ασφάλεια του καθεδρικού ναού -κατά τη διάρκεια της σταθεροποίησης της δομής του κτιρίου αφαιρούσαν και 460 τόνους σκόνης μολύβδου- κόστισε 150 εκατομμύρια ευρώ. Η ίδια η ανοικοδόμηση θα κοστίσει 550 εκατομμύρια ευρώ, επιπλέον.
Εχοντας λάβει 846 εκατομμύρια ευρώ σε δωρεές, οι οποίες, όπως είπε ο Ζορζελίν «δεν ήταν απλώς υποσχέσεις αλλά καταθέσεις στην τράπεζα» δεν υπάρχει ανησυχία για τη χρηματοδότηση.
Ημέρες Κληρονομιάς
Την ώρα που ο Ζορζελίν μιλούσε στον Ανταμ Σαζ, ανταποκριτή των Times στη Γαλλία, οι τεχνίτες που παίρνουν μέρος στην αποκατάσταση -ξυλουργοί, λιθοξόοι και αναστηλωτές- παρουσίαζαν τις δεξιότητές τους στο κοινό, στο προαύλιο της Παναγίας των Παρισίων στο πλαίσιο του 26ου εορτασμού για τις Ευρωπαϊκές Ημέρες Κληρονομιάς.
Ο 33χρονος Φλοριάν Ρουτιέ, ένας γλύπτης που πέρασε δύο μήνες καθαρίζοντας τη σκόνη μολύβδου από την λιθοδομή του καθεδρικού ναού, χρησιμοποιώντας τεράστιες ηλεκτρικές σκούπες με ειδικά φίλτρα και ρούχα που τον έκαναν «να μοιάζει με αστροναύτη», είπε: «Φαινόταν σαν να δουλεύαμε για τη NASA. Φοβερή εμπειρία».
Ο καθαρισμός, που αποτέλεσε την πρώτη φάση της αποκατάστασης τελείωσε την άνοιξη, ανοίγοντας τον δρόμο για την δεύτερη, που περιελάμβανε τον ψεκασμό με λάτεξ 44.000 τετραγωνικών μέτρων στο εσωτερικό του ναού. Το λάτεξ αφέθηκε εκεί για να στεγνώσει πριν το τρίψουν, για να βγει τελικά μαζί και η σκόνη που είχε καλύψει τα πάντα.
Ο Γκιλμάν είπε ότι τα αποτελέσματα ήταν εκθαμβωτικά. «Θεωρητικά θα μπορούσαμε να το φτιάχνουμε κομμάτι-κομμάτι, όσο ο ναός θα ήταν ανοιχτός και θα λειτουργούσε, αλλά αυτό θα μάς έπαιρνε 15 χρόνια για να τελειώσει».
H σύγχρονη τεχνολογία βοηθάει αλλά η Παναγία των Παρισίων θα κατασκευαστεί ακριβώς όπως ήταν και πριν. Με σκελετό από βελανιδιά που θα λαξευτεί στο χέρι από έμπειρους τεχνίτες | Kiran Ridley/Getty Images
Ο ξύλινος σκελετός
Αυτή την εβδομάδα ξεκίνησε η ανακατασκευή των θόλων, του πλαισίου της οροφής και του κωδωνοστασίου. Περίπου 30.000 τεμάχια σκαλωσιάς, βάρους 600 τόνων, έχουν τοποθετηθεί για εργασίες στο κωδωνοστάσιο.
Η «Le Bras Frères» από την ανατολική Γαλλία, είναι μεταξύ των έξι εξειδικευμένων ξυλουργικών εταιρειών που έχουν αρχίσει ήδη να παραλαμβάνουν μερικές από τις 1.300 βελανιδιές, το ξύλο των οποίων θα χρησιμοποιηθεί για τα έργα. Ο Λορέν Μπιέ που εργάζεται στην εταιρεία είπε ότι η ανοικοδόμηση του πλαισίου του κώνου είναι σαν να φτιάχνεις ένα μοντέλο Lego, μόνο που τα 1800 κομμάτια ξύλου ζυγίζουν έως και 4 τόνους. Αφού μεταφερθούν σε ένα εργαστήριο για να δουν πώς θα ταιριάξουν μεταξύ τους, θα αποσυναρμολογηθούν και θα μεταφερθούν στην Παναγία των Παρισίων για να τοποθετηθούν στον καθεδρικό ναό, πιθανότατα τον επόμενο χρόνο.
«Οταν σκέφτεσαι ότι τον 19ο αιώνα υπήρχαν 12 αρχιμάστορες και περίπου 40 άλλοι κάτω από αυτούς, που κατασκεύασαν το κωδωνοστάσιο σε έξι έως οκτώ μήνες, σε κάνει να νιώθεις πολύ ταπεινός», είπε ο Μπιέ.
