Με ένα κείμενο εμπνευσμένο από τον Τσόρτσιλ του «Σιδηρού Παραπετάσματος» και ενθουσιασμένο με τη διάλυση της κατά τον Ρίγκαν «Αυτοκρατορίας του Κακού», ο Πάολο Γκαριμπέρτι της Repubblica ανέτρεξε στην πρόσφατη Ιστορία και θυμήθηκε ότι ο μακαρίτης πια Μιχαήλ Γκορμπατσόφ είχε πει «μία μεγάλη κουβέντα» στον ηγέτη της Λαϊκής Δημοκρατίας της Γερμανίας (ΛΔΓ) Εριχ Χόνεκερ τον Οκτώβριο του 1989.

«Η ζωή τιμωρεί όσους είναι καθυστερημένοι» είχε πει ο «Γκόρμπι» στον Γερμανό, «με σκοπό να τον πείσει να ακολουθήσει τον δρόμο των μεταρρυθμίσεων στο πρότυπο της Μόσχας». Σημαδιακά πράματα: «Ηταν 7 Οκτωβρίου 1989, και έναν μήνα αργότερα η πτώση του Τείχους του Βερολίνου όριζε το τέλος της κομμουνιστικής Γερμανίας». Ωστόσο, πίσω από το ιστορικό λούστρο του κειμένου του Γκαριμπέρτι διακρίνεται μάλλον ξεκάθαρα ο πραγματικός λόγος του δημοσιεύματος: ο ρώσος πρόεδρος Βλαντίμιρ Πούτιν.

Ο Γκορμπατσόφ ήθελε να ωθήσει τον Χόνεκερ στον δρόμο της «περεστρόικα» και της «γκλασνόστ» όταν έφθασε στο Ανατολικό Βερολίνο για τους εορτασμούς της 40ής επετείου της ΛΔΓ. «Η φωτογραφία του ασπασμού μεταξύ Γκορμπατσόφ και Χόνεκερ στο αεροδρόμιο, εκείνο το τριπλό φιλί που σφράγιζε συμμαχίες αλλά όχι και φιλίες μεταξύ των κομμουνιστών ηγετών της ‘‘Αυτοκρατορίας του Κακού’’, κατέστη εμβληματική» σχολίασε ο Ιταλός.

Ο Γκαριμπέρτι θυμήθηκε ότι όλη η Ανατολική Γερμανία εκείνες τις ημέρες «είχε κατακλυστεί από λαϊκές διαδηλώσεις, στη Δρέσδη, στη Λειψία, ενώ επί εβδομάδες δεκάδες χιλιάδες νέοι προσπαθούσαν να εγκαταλείψουν τη χώρα μέσω Τσεχοσλοβακίας και Ουγγαρίας». Ο Γκαριμπέρτι έγραψε ότι θυμήθηκε και τον «αντισυνταγματάρχη Πούτιν» που «σαν επικεφαλής της KGB στη Δρέσδη ζητούσε όλο και πιο μανιωδώς οδηγίες από τη Μόσχα».

Φυσικά, μνημόνευσε και την Πολωνία της «Αλληλεγγύης» όπου είχε επικρατήσει και σε κυβερνητικό επίπεδο ο αντικομμουνισμός, αλλά και την Πράγα των «250.000 ανθρώπων που συγκεντρώθηκαν στην κεντρική πλατεία για να επευφημήσουν τον Αλεξάντερ Ντούμπτσεκ, τον ηγέτη της ‘‘Ανοιξης’’ που συνετρίβη από τα τανκς του Μπρέζνιεφ».

«Η αυτοκρατορία κατέρρεε», συνέχισε ο Ιταλός, «και ο Γκορμπατσόφ ήταν ο μεγάλος καταλύτης αυτού του κύματος εξέγερσης εναντίον των κομμουνιστικών καθεστώτων, όμως ο Χόνεκερ δεν ήθελε να αποδεχτεί την πραγματικότητα». Για τον Γκαριμπέρτι «ο Χόνεκερ πίστευε ότι τα σοβιετικά τανκς θα έρχονταν να τον σώσουν, όπως είχε συμβεί στη Βουδαπέστη το 1956 ή στην Πράγα το 1968 και όπως ήλπιζε ο επικεφαλής της KGB Δρέσδης, ο Βλαντίμιρ Πούτιν».

Για τον Γκορμπατσόφ το «δόγμα Μπρέζνιεφ είχε πεθάνει» και είχε γεννηθεί το «δόγμα Σινάτρα», έγραψε ο δημοσιογράφος της Repubblica, εννοώντας βέβαια ο «Γκόρμπι» το τραγούδι «Μy way». Που πάει να πει ότι καλύτερα κάθε χώρα του σοβιετικού μπλοκ να πορευτεί μόνη της για όπου νομίζει. Αλλά ο Χόνεκερ δεν καταλάβαινε τίποτε, είχε μείνει κολλημένος στον «ορθόδοξο κομμουνισμό», ήταν «άκαμπτος» μέσα στην Ανατολική Γερμνία «που ήταν όλη μία φυλακή». Ετσι απάντησε στον Γκορμπατσόφ ως εξής: «Ξέρεις, αν κάποιος αποφάσισε να βάψει το σπίτι του, αυτό δεν σημαίνει ότι πρέπει να τον ακολουθήσουν όλοι οι άλλοι». Ο Ιταλός έγραψε ότι τα ίδια είπε στον Γκορμπατσόφ και ο Φιντέλ Κάστρο τον Απρίλιο του 1989.

«Πάντως η προφητεία του Γκορμπατσόφ για ισόβια τιμωρία όσων καθυστερούν εκπληρώθηκε πολύ νωρίτερα από ό,τι θα μπορούσε να φανταστεί ο Χόνεκερ, ίσως και ο ίδιος ο Γκορμπατσόφ. Εναν μήνα και δύο μέρες έπειτα από εκείνον τον ασπασμό, στις 9 Νοεμβρίου 1989, το Τείχος γκρεμίστηκε από ένα πλήθος που ζητωκραύγαζε, σε μία από τις πιο δραματικές και συναρπαστικές στιγμές στη μεταπολεμική Ιστορία. Ο Χόνεκερ πέθανε το 1994 στη Χιλή όπου βρήκε άσυλο χάρη στον στρατηγό Πινοσέτ.

»Την επόμενη μέρα παραιτήθηκε στη Σόφια ο Τοντόρ Ζίβκοφ και τον Δεκέμβριο έπεσε και ο Νικολάε Τσαουσέσκου, ο πιο μισητός από τους δικτάτορες της Ανατολικής Ευρώπης, ο οποίος ωστόσο ήταν ο λιγότερο υπάκουος στη Μόσχα. Η ‘‘Αυτοκρατορία του Κακού’’ δεν υπήρχε πια, το ‘‘Σιδηρούν Παραπέτασμα’’ είχε γκρεμιστεί. Και ο Γκορμπατσόφ ήταν η αξίνα. Ίσως ακριβώς γι’ αυτόν τον λόγο ο πρώην αντισυνταγματάρχης της KGB που έγινε πρόεδρος της Ρωσίας δεν τον αγάπησε ποτέ: για τον ίδιο, όπως έχει πει πολλές φορές, το τέλος της ΕΣΣΔ ήταν η μεγαλύτερη τραγωδία στην Ιστορία».

Η κατακλείδα του κειμένου του Γκαριμπέρτι αφορά το Ουκρανικό: «Η αντίθεση του Γκορμπατσόφ με τον πόλεμο στην Ουκρανία δεν επισημοποιήθηκε ποτέ, όμως ταιριάζει στο ‘‘δόγμα Σινάτρα’’ και έχει οξύνει τη δυσαρέσκεια του Πούτιν. Αυτή αντικατοπτρίζεται στην ψυχρή επίσημη αντίδραση στην είδηση ​​του θανάτου του Γκορμπατσόφ. Οπως ο Νικήτα Χρουστσόφ, ένας άλλος μεταρρυθμιστής που εκδιώχθηκε από το Κρεμλίνο, ο Γκορμπατσόφ μπορεί να μην έχει κρατική κηδεία. Και όπως ο Χρουστσόφ θα ταφεί στο νεκροταφείο ‘‘Νοβοντιέβιτσι’’ που προορίζεται για τους μεγάλους Ρώσους που μισούν το καθεστώς. Κλασικό σοβιετικό στυλ».

Ακολουθήστε το Protagon στο Google News