Ο τυνήσιος πρόεδρος Κάις Σάγεντ γιορτάζει τη νίκη του στο δημοψήφισμα για το νέο Σύνταγμα, που του δίνει διευρυμένες εξουσίες και αυξάνει τον κίνδυνο η χώρα, όπου ξεκίνησε η Αραβική Ανοιξη, να ολισθήσει ξανά σε αυταρχικό καθεστώς.

Από ό,τι φαίνεται από τα πρώτα αποτελέσματα του δημοψηφίσματος, το οποίο μποϊκοτάρισε η αντιπολίτευση, το «ναι» υπέρ του Σάγεντ φτάνει το 92-93%, ενώ η συμμετοχή ήταν μόλις στο 28% των εγγεγραμμένων ψηφοφόρων, σύμφωνα με τον Guardian.

Συγκριτικά, στις πιο πρόσφατες βουλευτικές εκλογές, το 2019, είχε ψηφίσει το 32% των εκλογέων.

Τα τελικά αποτελέσματα αναμένεται να ανακοινωθούν τον Αύγουστο.

Γύρω στις 2 το πρωί της Τρίτης (τοπική ώρα), ο Σάγεντ βγήκε στους δρόμους της Τύνιδας να χαιρετήσει τους υποστηρικτές του που πανηγύριζαν το αποτέλεσμα.

«Η Τυνησία έχει μπει σε μία νέα φάση», είπε, ισχυριζόμενος ότι η συμμετοχή ήταν μεγάλη και θα ήταν ακόμα μεγαλύτερη αν η ψηφοφορία διαρκούσε δύο ημέρες.

Ο τυνήσιος πρόεδρος, που διέλυσε το κοινοβούλιο και έδιωξε την εκλεγμένη κυβέρνηση πριν ένα χρόνο, πρόσθεσε ότι «όσοι έχουν διαπράξει έγκλημα κατά της χώρας, θα τιμωρηθούν».

Ετσι, το Σύνταγμα που ήθελε ο Σάγεντ, το οποίο ενισχύει δραματικά τις εξουσίες του αρχηγού του κράτους, οδεύει να υιοθετηθεί μετά την πρακτικά βέβαιη νίκη του «ναι».

Με δεδομένο ότι τα κυριότερα κόμματα της αντιπολίτευσης κάλεσαν σε αποχή από τη χθεσινή διαδικασία, το μεγάλο διακύβευμα ήταν η συμμετοχή, που έφθασε τουλάχιστον το 27,54% των 9,3 εκατ. εγγεγραμμένων ψηφοφόρων, κατά την εθνική εφορευτική επιτροπή.

Το αμφιλεγόμενο νέο Σύνταγμα καθιερώνει πολιτικό σύστημα άκρως προεδρικό, με απεριόριστες εξουσίες στα χέρια του αρχηγού του κράτους· σηματοδοτεί ρήξη με το μάλλον κοινοβουλευτικό σύστημα που εφαρμοζόταν από το 2014.

Δυνάμει του νέου θεμελιώδους νόμου, ο πρόεδρος, αρχηγός των ενόπλων δυνάμεων, ασκεί την εκτελεστική εξουσία με τη βοήθεια του επικεφαλής της κυβέρνησής του και των υπουργών του, που μπορεί να διορίζει και να αποπέμπει κατά βούληση, χωρίς να χρειάζεται ψήφο εμπιστοσύνης από το κοινοβούλιο. Επικυρώνει τους νόμους και μπορεί επίσης να υποβάλει στο κοινοβούλιο νομοσχέδια «προτεραιότητας».

Ένα δεύτερο σώμα του κοινοβουλίου, που θα εκπροσωπεί τις περιφέρειες, θα εγκαθιδρυθεί για να εξισορροπεί τη σημερινή εθνική αντιπροσωπεία.

Η αντιπολίτευση και μη κυβερνητικές οργανώσεις κατήγγειλαν ένα κείμενο «κομμένο και ραμμένο» για τον Σάγεντ, διαβλέποντας αυταρχική παρέκκλιση, υπέρμετρη συγκέντρωση εξουσιών στα χέρια του προέδρου που δεν θα δίνει λογαριασμό σε κανέναν.

Ο Σάντοκ Μπελαΐντ, πρώην καθηγητής Συνταγματικού Δικαίου στον οποίο ανατέθηκε από τον Σάγεντ να ηγηθεί της επιτροπής που κατήρτισε το νέο θεμελιώδη νόμο, καταφέρθηκε με σφοδρότητα εναντίον του τελικού κειμένου, κρίνοντας πως μπορεί να «ανοίξει τον δρόμο για να επιβληθεί δικτατορικό καθεστώς».

Αντιμέτωπη με οικονομική κρίση την οποία επιδείνωσαν η πανδημία και ο πόλεμος στην Ουκρανία, από όπου εισάγει μεγάλες ποσότητες σιτηρών, η Τυνησία είναι εξαιρετικά πολωμένη αφότου ο Σάγεντ, που εξελέγη δημοκρατικά το 2019, πήρε στα χέρια του πρακτικά όλη την εκτελεστική εξουσία στις 25 Ιουλίου 2021.

«Κανένας» μηχανισμός ελέγχου της εξουσίας

Ο 64χρονος Σάγεντ θεωρεί το νέο Σύνταγμα παράταση της «διόρθωσης πορείας» της χώρας που άρχισε πριν ένα χρόνο, όταν, επικαλούμενος τα πολιτικά και οικονομικά αδιέξοδα, απέπεμψε τον πρωθυπουργό του και ανέστειλε τη λειτουργία της τυνησιακής εθνικής αντιπροσωπείας και κατόπιν τη διέλυσε, θέτοντας, κατά τους αντιπάλους του, σε κίνδυνο τη δημοκρατία με το θεσμικό του «πραξικόπημα».

Το κείμενο του νέου θεμελιώδους νόμου «δίνει σχεδόν όλες τις εξουσίες στον πρόεδρο και κατεδαφίζει όλα τα συστήματα και τους θεσμούς που μπορούσαν να τον ελέγχουν», είπε στο Γαλλικό Πρακτορείο ο Σαΐντ Μπενάρμπια, περιφερειακός διευθυντής της Διεθνούς Επιτροπής Νομικών.

«Δεν υπάρχει κανένας μηχανισμός ελέγχου της εξουσίας που θα μπορούσε να προστατεύσει τους Τυνήσιους από παραβιάσεις παρόμοιες με εκείνες του (καθεστώτος) Μπιν Αλί», σύμφωνα με τον Μπενάρμπια, που δηλώνει πεπεισμένος ότι το νέο Σύνταγμα «κωδικοποιεί ένα αυταρχικό καθεστώς».

Για τον αναλυτή Γιούσεφ Σερίφ, οι ελευθερίες παραμένουν εγγυημένες, όμως το ζήτημα της επανόδου σε δικτατορικό καθεστώς παρόμοιο με του Μπιν Αλί ενδέχεται να τεθεί την εποχή «μετά τον Κάις Σάγεντ».

Για μεγάλο μέρος του πληθυσμού, η προτεραιότητα είναι άλλη: η οικονομία, καθώς η ανάπτυξη έχει επιβραδυνθεί (γύρω στο 3%), η ανεργία είναι ολοένα και πιο υψηλή (40% στους νέους), ο πληθωρισμός αυξάνεται αλματωδώς και οι πολίτες σε κατάσταση φτώχειας έφθασαν τα τέσσερα εκατομμύρια.

Η Τυνησία, σε βαθιά οικονομική κρίση, με το εξωτερικό της χρέος πάνω από το 100% του ΑΕΠ της, διαπραγματεύεται εδώ και μήνες νέο δάνειο με το ΔΝΤ, που έκανε λόγο, πριν από το δημοψήφισμα, για «ικανοποιητικές προόδους» ενόψει της συμφωνίας, αλλά ζήτησε περισσότερες θυσίες —που είναι πολύ πιθανό να πυροδοτήσουν διαδηλώσεις.

Ακολουθήστε το Protagon στο Google News