Από τα πολλά φαντάσματα που περιφέρονται στο Κρεμλίνο, την τιμητική του έχει από τις αρχές του τρέχοντος έτους η αποκαλούμενη «συλλογική Δύση». Διατάσσοντας πριν από πέντε μήνες τα στρατεύματά του να εισβάλουν στην Ουκρανία ο ρώσος πρόεδρος επανάφερε στο προσκήνιο το δίπολο Δύση-Ανατολή, καθιστώντας το εκ νέου απειλητικό, μετά το τέλος του Ψυχρού Πολέμου και την περίοδο ειρήνης που ακολούθησε, η οποία, ωστόσο, αποδεικνύεται πως ήταν μόνο μια εκεχειρία.

Ο επικεφαλής του Κρεμλίνου θεωρεί πως η «συλλογική Δύση» βασίζει τη στάση και τη δράση της στην πεποίθηση ότι το δικό της μοντέλο της φιλελεύθερης παγκοσμιοποίησης κατέστη καθολικό μετά την πτώση του Τείχους του Βερολίνου και την κατάρρευση της σοβιετικής αυτοκρατορίας. Φυσικά ο Βλαντίμιρ Πούτιν διαφωνεί ριζικά, υποστηρίζοντας πως «αυτό το μοντέλο δεν είναι τίποτα άλλο παρά μια αναθεωρημένη εκδοχή της νεοαποικιοκρατίας, ένας κόσμος αμερικανικού τύπου, ένας κόσμος για λίγους εκλεκτούς στον οποίο τα δικαιώματα όλων των άλλων απλώς καταπατούνται. Και ξεκάθαρη απόδειξη αποτελεί η μοίρα πολλών χωρών της Μέσης Ανατολής και άλλων περιοχών και τώρα εκατομμυρίων ανθρώπων στην Ουκρανία που η Δύση χρησιμοποιεί απλώς κυνικά ως αναλώσιμα για γεωπολιτικά παιχνίδια σε μια προσπάθεια να περιορίσει τη Ρωσία».

Οπότε ο πραγματικός εχθρός της Ρωσίας δεν είναι το ΝΑΤΟ αλλά κάτι άλλο, κάτι που προηγείται και ξεπερνά τη στρατιωτική συμμαχία, είναι «μια πολιτιστική ταυτότητα, μια συνταγματική σκέψη, μια θεσμική αρχιτεκτονική, δηλαδή μια μεταπολιτική διάσταση που προσομοιάζει με πολιτισμό και, ως τέτοια, ασκεί ηγεμονία, με την πεποίθηση ότι οι αξίες της δημοκρατίας είναι αιώνιες και γενικές», εξηγεί ο Ετσιο Μάουρο, πρώην διευθυντής και νυν αρθρογράφος της La Repubblica σε κεντρικό άρθρο της ιταλικής εφημερίδας.

Αυτή την «αξίωση απολυτότητας της Δύσης» η «βαθιά και συντηρητική» Ρωσία του Βλαντίμιρ Πούτιν δεν μπορεί να την αποδεχτεί, καθώς είναι πεπεισμένη ότι δικαιούται να καθορίζει τον ρου της Ιστορίας, ότι αυτή είναι η αποστολή της, ότι τα πεπρωμένα του ρωσικού πνεύματος και της ρωσικής ψυχής είναι ξεχωριστά και αμετάκλητα λόγω της ιδιαιτερότητας και της υπεροχής τους.

Αυτό που επιδιώκει ο Πούτιν είναι ακριβώς η δημιουργία ενός «ηγεμονικού αντιμοντέλου» σε σχέση με το δυτικό, το οποίο θα είναι εξίσου «συλλογικό», καθότι ικανό «να ενσαρκώνει την ψυχή των λαών πριν και περισσότερο από μια πολιτική και στρατιωτική συμμαχία μεταξύ των κρατών».

Ο ρώσος πρόεδρος επικαλείται τα βαθύτερα συναισθήματα των εθνών, την Ιστορία, τα ήθη και τα έθιμα, τους θρύλους, τις δεισιδαιμονίες και την πίστη, επιθυμώντας να μετατρέψει όλα αυτά «σε μια εναλλακτική επιλογή πολιτισμού, από την οποία προέρχεται μια πολιτική μορφή και μια θεσμικό μοντέλο που αρνούνται την αξίωση της φιλελεύθερης δημοκρατίας να ρυθμίζει τον κόσμο με τις αρχές και τους περιορισμούς της», γράφει ο Μάουρο

Οπότε ο πόλεμος που μαίνεται στην Ουκρανία από τον περασμένο Φεβρουάριο είναι απόρροια μιας ευρύτερης σύγκρουσης, «η οποία έχει ανασταλεί προς το παρόν αλλά είναι ολική, μεταξύ δύο ανταγωνιστικών πολιτισμών που μάχονται για την υπεροχή του μοντέλου τους, με τη δημοκρατία ως το κύριο πεδίο της σύγκρουσης».

Στη φράση που επέλεξε ο Πούτιν για να περιγράψει τον άσπονδο εχθρό της Ρωσίας, ο όρος «συλλογική» που αναφέρεται στη Δύση, αναδεικνύει ακριβώς αυτό το «πολιτισμικό, ακόμη και πνευματικό στοιχείο» της διαμάχης, γιατί καθιστά σαφή την τεράστια απήχηση της δημοκρατίας στον δυτικό κόσμο, η οποία δημοκρατία στη συνείδηση των πολιτών αποτελεί «φυσική έκφραση της ελευθερίας, ένα σύστημα έμμεσων εγγυήσεων και αμοιβαίας αναγνώρισης στην κοινωνία, έναν τρόπο ζωής που πολιτικά διαμορφώνεται αυτόνομα και φυσικά, χωρίς να υποβάλλεται σε ιδεολογικούς περιορισμούς».

«Αυτό θέλει να οικοδομήσει ο Πούτιν: ένα αντίθετο πεδίο υπό την ηγεσία της Ρωσίας στο πλαίσιο του οποίου οι παραδόσεις καθίστανται άρρητοι κανόνες, οι μνήμες και οι πεποιθήσεις ανανεώνουν αυτόματα τις αιώνιες υποσχέσεις τους και ένας αντιδημοκρατικός πολιτισμός εμφανίζεται εκ νέου στον κόσμο με μια νέα αυτοκρατορική μορφή και μια άμεσα εναλλακτική πολιτική συνείδηση», εξηγεί ο διακεκριμένος ιταλός αρθρογράφος.

Για αυτό η Μόσχα παρακολουθεί με ιδιαίτερη προσοχή τις πολιτικές κρίσεις στις χώρες τις Δύσης. Το Κρεμλίνο επέλεξε να εισβάλει στην Ουκρανία τον περασμένο Φεβρουάριο, λαμβάνοντας υπόψη κυρίως τις αδυναμίες της Δύσης: αφότου ο Εμανουέλ Μακρόν είχε διακηρύξει τον «εγκεφαλικό θάνατο» του ΝΑΤΟ, μετά τη διαίρεση των αμερικανών ψηφοφόρων από τον Ντόναλντ Τραμπ, ύστερα από την καταστροφική αποχώρηση των ΗΠΑ και των συμμάχων τους από το Αφγανιστάν, δηλαδή την περίοδο που οι ΗΠΑ και η Ευρώπη έδειχναν να είναι πιο μακριά από κάθε άλλη φορά και η ΕΕ να βρίσκεται σε αδιέξοδο, δίχως ηγεσία και σταθερή κατεύθυνση.

Ωστόσο η Μόσχα έπεσε έξω στις προβλέψεις της καθώς το ΝΑΤΟ ενισχύθηκε, η Ευρωπαϊκή Ενωση συσπειρώθηκε και οι σχέσεις ΗΠΑ-Ευρώπης αναθερμάνθηκαν. Αλλά ο ρώσος πρόεδρος θα μπορούσε να υποστηρίξει πως πρόκειται περί μιας προσωρινής κατάστασης και ότι σύντομα τα πράγματα θα αλλάξουν.

Γιατί βλέπει καθημερινά να αυξάνεται η δυσφορία στις χώρες της Δύσης για έναν πόλεμο δίχως προφανή λύση που ξεπερνά τον δυτικό ορθολογισμό και έχει άκρως αρνητικό αντίκτυπο. Βλέπει επίσης την καταδίκη του πολέμου να ξεθωριάζει, όπως και η άβολη διάκριση μεταξύ του επιτιθέμενου και του αμυνόμενου που καθιστά υποχρεωτική την επιλογή στρατοπέδου. «Η δυτική ηθική, που θεωρητικά εδράζεται σε απόλυτους όρους, στην πραγματικότητα αποκαλύπτεται ότι έχει ημερομηνία λήξης», γράφει ο Μάουρο.

Η πολιτική κρίση στην Ιταλία

Για αυτό η πτώση του Μάριο Ντράγκι αποτελεί μια πολύ σημαντική εξέλιξη για το Κρεμλίνο. Ο απερχόμενος ιταλός πρωθυπουργός εκπροσωπούσε ρητώς την Ευρωπαϊκή Ενωση, τη Βορειοατλαντική Συμμαχία και τη Δύση στο σύνολό της, παρά τις όποιες χαρακτηριστικές αμφισημίες της ιταλικής εξωτερικής πολιτικής. Πλέον, όμως, αναδεικνύονται πολιτικές δυνάμεις που είτε είναι ανοιχτά φιλορωσικές, όπως η Λέγκα του Ματέο Σαλβίνι, είτε ουδέτερες αλλά επιφυλακτικές με τη δυτική δημοκρατία, όπως το Κίνημα Πέντε Αστέρων.

«Είναι η Ιταλία, σε μια ταραγμένη από τον πόλεμο Ευρώπη, η πρώτη που εκφράζει ρητά τη δυτική αμφιβολία. Και αυτή η αμφιβολία είναι αρκετή για να δημιουργήσει στη Ρώμη την πρώτη επίσημη ρωγμή στο πολιτικό αίσθημα της Δύσης όσον αφορά τη σύρραξη και την άρνηση της δημοκρατίας και του δικαίου», επισημαίνει ο ιταλός δημοσιογράφος.

Πόσο βαθιά θα είναι και μέχρι πού θα φτάσει αυτή η ρωγμή θα φανεί τις επόμενες εβδομάδες και μήνες. Στις δημοσκοπήσεις στην Ιταλία προηγείται το προερχόμενο από την ακροδεξιά κόμμα Fratelli d’Italia με την ηγέτιδά του Τζόρτζια Μελόνι να δηλώνει έτοιμη να κυβερνήσει την Ιταλία. Η 45χρονη πολιτικός έχει ταχθεί ξεκάθαρα κατά της ρωσικής εισβολής και υπέρ της Ουκρανίας.

Παρότι, ωστόσο, τους χωρίζει ο πόλεμος, ο Πούτιν και η Μελόνι, θα μπορούσαν εύκολα να καταστούν εκ νέου σύμμαχοι στο πλαίσιο «της αυταρχικής ερμηνείας της δημοκρατίας, του υπερσυντηρητικού και εθνικιστικού μοντέλου εξουσίας, της δυσανεξίας για τους περιορισμούς του κράτους δικαίου, που ήδη εκφράζονται πεισματικά από τον Βίκτορ Ορμπαν. Η ρωγμή είναι μόνο η αρχή, η Ιταλία τίθεται και πάλι υπό παρακολούθηση. Πλέον ο Πούτιν ξέρει ότι χάρη στη χώρα μας η Δύση είναι πλέον λίγο λιγότερο “συλλογική”», καταλήγει ο Μάουρο.

Ακολουθήστε το Protagon στο Google News