Το Met, όπως είναι ευρύτερα γνωστό το περίφημο Μητροπολιτικό Μουσείο Τέχνης της Νέας Υόρκης, που ιδρύθηκε το 1870 και εξελίχθηκε στο μεγαλύτερο μουσείο τέχνης των ΗΠΑ και ένα από τα σημαντικότερα μουσεία του κόσμου, έχει κατανείμει τα περισσότερα από δύο εκατομμύρια πολύτιμα αντικείμενα των συλλογών του σε 17 αυτοτελή τμήματα. Μία από τις συλλογές του, που στεγάζεται στο κεντρικό παράρτημα του μουσείου στο Μανχάταν, περιλαμβάνει εξαιρετικά έργα αρχαίας ελληνικής και ρωμαϊκής τέχνης.

Εκεί, για πολλές δεκαετίες, οι επισκέπτες περνούσαν από μια μεγάλη είσοδο σε μια λευκή αίθουσα με πάλλευκα μαρμάρινα αγάλματα και κιονοστοιχίες που θύμιζε αρχαιοελληνικό ναό. Είναι το είδος του σκηνικού μέσα στο οποίο θα περίμενε κανείς να συναντήσει τον Σωκράτη με χιτώνα, κρατώντας  στο χέρι του μια περγαμηνή, γράφει ο Γουίλ Παβία στους βρετανικούς The Times στην ανταπόκρισή του από τη Νέα Υόρκη.

Ωστόσο, αυτό το όραμα της αρχαιότητας, καθαρό, άχρωμο και γυμνό, έχει πλέον ανατραπεί. Στην έκθεση «Chroma: Ancient Sculpture in Color», που εγκαινιάστηκε στο Met στις 5 Ιουλίου 2022 και θα διαρκέσει μέχρι τις 26 Μαρτίου 2023, στις αίθουσες με τις ελληνικές και ρωμαϊκές αρχαιότητες είναι διάσπαρτες μια σειρά από ζωγραφισμένες φιγούρες με κόκκινα χείλη και μάγουλα βαμμένα με ρουζ, και ρούχα με τόσο έντονα χρώματα, που μόνο στο περίφημο Met Gala μπορεί κανείς να δει.

Τα πολύχρωμα γλυπτά είναι πειραματικά αντίγραφα, που κατασκευάστηκαν από δύο γερμανούς αρχαιολόγους η έρευνα των οποίων δείχνει σταθερά ότι τα ελληνικά αγάλματα ήταν κάποτε τόσο πολύχρωμα όσο και οι θεοί σε έναν βουδιστικό ναό: «Τα αρχαία μαρμάρινα γλυπτά ήταν πλήρως επιχρωματισμένα, αλλά το χρώμα είναι εύθραυστο, σβήνει εύκολα», εξηγεί ο Βίντσεντζ  Μπρίνκμαν, επικεφαλής του τμήματος Αρχαιοτήτων στο μουσείο της Φρανκφούρτης Συλλογή Γλυπτών Liebieghaus, σε ένα βίντεο, που δημιουργήθηκε ειδικά για την έκθεση του Met.(Δείτε το βίντεο του μουσείου)

Η σύζυγός του Ουλρίκε Κοχ-Μπρίνκμαν, αρχαιολόγος επίσης, προσθέτει ότι αυτό ήταν ξεκάθαρο κατά τις ανασκαφές στην Ακρόπολη της Αθήνας. Ο Εντουαρντ Ρόμπινσον, επιμελητής και ειδικός αρχαιοτήτων, που υπηρέτησε ως διευθυντής του Met από το 1910 έως το 1931, είχε δει «πολύχρωμα γλυπτά να βγαίνουν από τη γη», λέει η γερμανίδα αρχαιολόγος. «Είδε, επίσης, ότι λίγες ημέρες μετά την ανασκαφή το χρώμα χάθηκε από τα γλυπτά», προφανώς μόλις ήρθε σε επαφή με το φως και τον αέρα.

Η υπόθεση ότι οι Ελληνες προτιμούσαν τα αγάλματά τους χωρίς χρώματα, πάει πίσω στην Αναγέννηση, όταν η ανακάλυψη αρχαίων γλυπτών ενέπνευσε τον Μιχαήλ Αγγελο και μια γενιά καλλιτεχνών να δουλέψουν σε καθαρό μάρμαρο. Ωστόσο, υπήρχαν ήδη υπαινιγμοί ότι η ιδέα ήταν άστοχη, γράφει ο Γουίλ Παβία στους βρετανικούς Times.

Στην τραγωδία «Ελένη» του Ευριπίδη (στ. 296-303), για παράδειγμα, η ηρωίδα θρηνεί: «Αλλόκοτη (Τέρας στο πρωτότυπο) κι ολάκερη η ζωή μου· /δυο οι φταίχτες, η Ήρα κι η ομορφιά μου», και εύχεται να εξαφανιζόταν η οµορφιά της, όπως το χρώµα από ένα άγαλµα: «Αχ! να σβηνόμουν πάλι σαν εικόνα (άγαλμα στο πρωτότυπο) /κι αντί για την ωραία θωριά μου ετούτη/ μεγάλη ασκήμια να ‘χα, να ξεχνούσαν/την τωρινή μου οι Έλληνες τη φήμη/κι ό,τι καλό δικό μου να κρατούσαν,/όπως θυμούνται τώρα το κακό».

Ο ισχυρισμός του Βίντσεντζ Μπρίνκμαν ήταν ότι τα ίχνη του χρώματος μπορούσαν να βρεθούν στην πέτρα. Πράγματι, οι ακτινογραφίες και άλλες μη επεμβατικές εξετάσεις αποκάλυψαν το «αποτύπωμα» των χρωμάτων, που υπήρχαν κάποτε, είπε. Στη συνέχεια, η Ουλρίκε Κοχ-Μπρίνκμαν έφτιαξε χρώματα, αποκλειστικά από φυσικά υλικά που ήταν διαθέσιμα στους αρχαίους, και ζωγράφισε τρισδιάστατα αντίγραφα κλασικών έργων, προσπαθώντας «να γεφυρώσει το χάσμα της ιστορίας».

Ενα από αυτά είναι το αντίγραφο μιας μαρμάρινης σφίγγας από τη συλλογή του Met. Η εξέταση του πρωτότυπου αγάλματος αποκάλυψε ίχνη σχεδίων στο στήθος και τα φτερά της. Στην ανακατασκευή, η σφίγγα εμφανίζεται ντυμένη με ένα τοπ με μπλε και κόκκινα μοτίβα και το πρόσωπό της δεν είναι, πλέον, ανεξιχνίαστο αλλά εντυπωσιακό, με κόκκινα χείλη και σκούρα καστανά μάτια.

«Για κάποιους θα είναι σοκ», παραδέχτηκε ο διευθυντής του Met Μαξ Χόλεν, σε συνέντευξή του στον ραδιοφωνικό σταθμό NPR. «Αλλά θα πρέπει να καταλάβει κανείς ότι η σημερινή, “ασβεστωμένη” ιδέα μας για την ελληνική και τη ρωμαϊκή αρχαιότητα είναι λανθασμένη. Είναι ψευδής», τόνισε.

Ακολουθήστε το Protagon στο Google News