Πάμε πίσω στο 1965. Αποστασία! Εντάξει, ήμουν μικρός για να θυμάμαι τις μέρες που κάλεσε ο Μποστ την 27χρονη τότε Ντίνα Κώνστα για να ενσαρκώσει, πρώτη και καλύτερη (και με μεγάλη επιτυχία), την «Φαύστα» του, στην Ελευθέρα Σκηνή. Το κορίτσι που βγαίνει, είκοσι χρόνια αφότου το κατάπιε, από την κοιλιά ενός κήτους και σαρκάζει… ανορθόγραφα την νεοελληνική κοινωνία.

Εκεί την εντόπισε ο αείμνηστος Μάριος Πλωρίτης, που έγραφε, το Μάιο του 1965, ότι «αποκάλυψε αξιοπρόσεχτα χαρίσματα σκηνικής παρουσίας, φωνής, ευστροφίας και κωμικού χαρακτηρισμού. Ήταν σατιρικά διασκεδαστική, χωρίς να πέσει σε διογκώσεις».

Όχι, λοιπόν, δεν την είδα στη σκηνή αυτή την Ντίνα Κώνστα. Αλλά θυμάμαι ότι κάπου είκοσι χρόνια μετά, στη δεκαετία του ’80, ακόμη την συζητούσαν εκείνοι που έσπευσαν τότε να την υποδεχθούν, στα παρασκήνια, ως ένα νέο, σπάνιο ταλέντο: Ο Γιάννης Τσαρούχης, ο Μάνος Χατζιδάκις, ο Μάνος Κατράκης, ο Μίκης Θεοδωράκης…

Ο Γιάννης Τσαρούχης, μάλιστα, έκανε και λογοπαίγνιο με το ονοματεπώνυμό της, που αν αντιστραφεί είναι απλά η… Κώνστα-ντίνα!

Από τότε – και αργότερα – μιλούσαν για τη χαρακτηριστική φωνή της. Για την παρουσία της. Για τον παλμό της που συντονιζόταν θαυμαστά με το ρυθμό κάθε έργου. Είτε θεατρικά, είτε τηλεοπτικά.

Με έναν τρόπο το κατέγραψε, γλαφυρά, στο διαδίκτυο ένας ηθοποιός και σκηνοθέτης από τη νεότερη γενιά, ο Γιάννος Περλέγκας: «Στο ‘Μινόρε της Αυγής’, το οποίο από 3 χρόνων παρακολουθούσα (σ.σ.: στην ιστορική τηλεοπτική σειρά του Φώτη Μεσθεναίου έπαιζε και πατέρας του, ο αξέχαστος Τίμος Περλέγκας), έβλεπα και ξανάβλεπα στο βίντεο  – χωρίς να ξεχωρίζω τι με τραβούσε από τον τρόπο της – τις σκηνές που έπαιζε. Τώρα συνειδητοποιώ, ότι ήταν η πρώτη αληθινά σπουδαία, χωρίς να το βροντοφωνάζει, ελληνίδα ηθοποιός που είδα. Στεκόταν με μια μεταξωτή ευθύτητα, ενώ ταυτοχρόνως τσαλακωνόταν αφ’ εαυτού της».

Εκείνη η φωνή της, λοιπόν. Εκείνη η τόσο ιδιαίτερη φωνή της. Η παράξενα ένρινη, αλλά και βροντερή. Εκείνη θυμάμαι και εκείνην, την Ντίνα Κώνστα, θυμάμαι από την παράσταση του 1996 (άλλη μεγάλη επιτυχία) «Βγάλ ‘τον υπουργό απ’ την πρίζα» των Θανάση Παπαθανασίου και Μιχάλη Ρέππα. Στην νεόκοπη, τότε, θεατρικά οδό Πειραιώς. Τόσοι πρωταγωνιστές, εκείνης η φωνή και παρουσία μού έμεινε…

Α, ναι. Και ένας ξεκαρδιστικός ρόλος, της γυναίκας του υπουργού (με τις λαμογιές στο φόντο), που και η εκφορά της και η στάση της πάνω στη σκηνή θα μπορούσε να ήταν… πρόβα για τον επικείμενο τηλεοπτικό ρόλο της Ντένης Μαρκορά στους «Δύο ξένους».

Έτσι για την ιστορία: οι Ρέππας – Παπαθανασίου, αφού έκαναν το «Βγάλ’ τον υπουργό» το 1996, «μια σάτιρα με θέμα την αυθαιρεσία, την ανευθυνότητα, την επιπολαιότητα και την απληστία, των ανθρώπων της εξουσίας», κάπου 15 χρόνια μετά επανήλθαν, πάλι στην Πειραιώς, με το «Βάλ’ τον υπουργό στην πρίζα». Δίχως πια την εμβληματική και εξαιρετικά επιτυχημένη στο αρχικό έργο Κώνστα.

Η Χούντα είχε απαγορεύσει ή λογοκρίνει πολλές από τις παραστάσεις της αριστερής («δεν το έκρυβε ποτέ», όπως μού είπε χαρακτηριστικά ο επανεκλεγείς πρόεδρος του Σωματείου Ελλήνων Ηθοποιών, Σπύρος Μπιμπίλας). Η ίδια υπήρξε υποψήφια για ευρωβουλευτής με τον Συνασπισμό και για βουλευτής με τον ΣΥΡΙΖΑ.

Δεν ήταν τυχαίο, άλλωστε, ότι υποστήριζε, αν όχι εφεύρισκε η ίδια, ατάκες στο μεγάλο της τηλεοπτικό σουξέ των Αλέξανδρου Ρήγα και Δημήτρη Αποστόλου «Δύο ξένοι», όπως «Νόμος, Φλωράνς, είναι το δίκιο του εργάτη»!

Όμως, ο Σπύρος Μπιμπίλας, που ανακοίνωσε στο διαδίκτυο την είδηση του θανάτου της («Η πολυαγαπημένη μας, η σπουδαία ηθοποιός, η αγωνίστρια δημοκράτισσα, η πολυτάλαντη συνάδελφος και ταυτόχρονα χαμηλών τόνων κι αθόρυβη φίλη μας έφυγε από κοντά μας») θυμάται τους αγώνες της για τα δικαιώματα των ηθοποιών. Όπως και ότι «πάντα έβγαινε μπροστά».

Ο ίδιος μού θύμισε τον επόμενο σταθμό σε τούτη την ιστορία. Λέγοντας ότι την θαύμαζε διότι ενώ ήταν νεότερη έπαιζε εξαιρετικά ρόλους μεγαλύτερης γυναίκας. Όπως και ο ίδιος διακρίθηκε σε ρόλους… μεγαλύτερων.

Και μάλιστα μεγαλύτερης (από την ηλικία της) γυναίκα και δη καθηλωμένη σε αναπηρικό αμαξίδιο. Είμαστε στο 2008-2009 και στην άλλη μεγάλη και εμβληματική θεατρική επιτυχία της, στο Θέατρο Βεάκη, με συνεχή sold-out και ενθουσιώδες χειροκρότημα: «Μάνα, μητέρα, μαμά» του Γιώργου Διαλεγμένου, ο οποίος στη δεύτερη σεζόν αντικατέστησε τον Πάνο Σκουρολιάκο στον ρόλο του ψευτόμαγκα Σωτηράκη.

«Θυμάμαι με ευγνωμοσύνη πως μια μικρότερη από το ρόλο γυναίκα, χωρίς εξωτερικά φτιασίδια, μπορούσε να μεγαλώνει με την εσωτερική μεταμόρφωσή της», θυμάται ο σκηνοθέτης εκείνου του πολυθρύλητου «Μάνα, μητέρα, μαμά», Σωτήρης Χατζάκης.

«Είχε μια ενέργεια απίστευτη από το καροτσάκι και την εξέπεμπε. Σαν τον μαέστρο που ενορχηστρώνει και διευθύνει όλο το έργο. Κι ένα χιούμορ υποδόριο και βιτριολικό…

» Η διαφορά της Ντίνας από τους άλλους είναι ότι ήξερε πολύ καλά το ρόλο, σαν γιατρός. Όπως στον Τσέχωφ. Ήξερε να επιχειρηματολογεί μέσω του σώματός της για τις αντιδράσεις αυτής της καθηλωμένης γυναίκας. Εκείνο που πολύ αργότερα λανσάρανε όσοι έκαναν σωματικό θέατρο ή χορό. Και οι σιωπές της. Αχ, οι σιωπές της ήταν γεμάτες και ακριβές».

Όπως και το 2011 έως το 2014, που την είδα στο Θέατρο Ήβη να μεταμορφώνεται εσωτερικά, ακινητοποιημένη σε ένα κρεβάτι νοσοκομείου, πριν την εγχείρηση που θα τής στερούσε, τελικά, τη φωνή. Με κείνη την τόσο ιδιαίτερη φωνή.

«Σωτηρία Μπέλλου – Η περιπλανώμενη ζωή μιας ρεμπέτισσας». Από την αξέχαστη συνάδελφο και θεατρική συγγραφέα Σοφία Αδαμίδου. Για την Ντίνα Κώνστα – Σωτηρία. Που τη χειροκροτούσε, δακρυσμένο και όρθιο, το κοινό σχεδόν κάθε βράδυ. Για αμέτρητα βράδια. Αποθέωση.

Πριν και από την άλλη μονολογική μεγάλη επιτυχία, της Νένας Μεντή και του Πέτρου Ζούλια, με την «Ευτυχία» (Παπαγιαννοπούλου), στο Θέατρο Χώρα.

Κάπου εδώ φτάνει στον τέλος του τούτο το ταξίδι. Το θεατρικό ταξίδι της Κυρίας του σανιδιού, Ντίνας Κώνστα. Της Κώνστα-ντίνας του Γιάννη Τσαρούχη και του Μάνου Χατζιδάκι.

Και καθώς πένθος (βαρύ, για το ελληνικό θέατρο) δεν γίνεται δίχως γέλιο, αφού έχουμε γευθεί όλα αυτά, μπορούμε να ξεκαρδιζόμαστε και με τις ατάκες της, ως Ντένης Μαρκορά. Όπως εκείνη, η αμίμητη: «Της δούλας μου ο χαλβάς, είναι δυο φορές χαλβάς μου».

Ακολουθήστε το Protagon στο Google News