Μοιάζει περισσότερο με ένα ενθουσιώδες παιδί ηλικίας 84 ετών παρά με μεγάλο και τρανό αρχιτέκτονα που έχει γεμίσει τον κόσμο με μουσεία, θέατρα, σχολεία και άλλα πολλά εξαιρετικά αρχιτεκτονήματα. «Η νέα πρόκληση είναι τα νοσοκομεία. Βρισκόμαστε ενώπιον μιας καμπής. Πρέπει να ξέρουμε πώς να συμβαδίζουμε με το πνεύμα των καιρών», ανέφερε ο ίδιος στην Ραφαέλα ντε Σάντις της La Repubblica, συνομιλώντας μαζί της στην Αθήνα, όπου βρέθηκαν αμφότεροι τις προηγούμενες ημέρες.

«Ενδέχεται να είναι αυτό το μυστικό, τα μάτια που λάμπουν. Ισως μόνο όσοι έχουν αυτό το φως μπορούν να συλλάβουν έργα με όραμα. Χαμογελάει, θυμίζει έναν Δον Κιχώτη που έχει μάθει να μετράει τα όνειρα», γράφει η ιταλίδα δημοσιογράφος στην ανταπόκρισή της από την ελληνική πρωτεύουσα.

Με τον Ρέντσο Πιάνο συναντήθηκαν στο Κέντρο Πολιτισμού Ιδρυμα Σταύρος Νιάρχος το οποίο συγκαταλέγεται μεταξύ των κορυφαίων αρχιτεκτονημάτων του. «Ας ξεκινήσουμε πάλι από εδώ, από όπου άρχισαν όλα, από την καρδιά του ευρωπαϊκού πολιτισμού», επισήμανε αρχικά ο ιταλός αρχιτέκτονας.

Η συζήτησή τους εστιάστηκε κυρίως στη νέα μανία του, τα νοσοκομεία. Στην Ελλάδα, χάρη στο Ιδρυμα Σταύρος Νιάρχος, πρόκειται να ανεγερθούν τρία: ένα στην Κομοτηνή, ένα στη Θεσσαλονίκη και ένα στη Σπάρτη. Το πρώτο του ήταν εκείνο της οργάνωσης Emergency στην Ουγκάντα. «Σχεδιάζουμε άλλο ένα στο Παλέρμο ενώ στη Μπολόνια ολοκληρώνουμε έναν παιδιατρικό ξενώνα και μετά έχει σειρά το μεγάλο νοσοκομείο του Παρισιού», είπε.

Ο Πιάνο άρχισε να σχεδιάζει νοσοκομεία πριν από την πανδημία, έχοντας αντιληφθεί πως αυτή θα είναι η νέα πρόκληση για την αρχιτεκτονική, μιας τέχνης σημείο αναφοράς της οποίας (πρέπει να) είναι ο άνθρωπος. «Βρισκόμαστε αντιμέτωποι με μια ιστορική αλλαγή, έγινε κατανοητό ότι η ανθρωπιά έπρεπε να ξαναμπεί στον πυρήνα της περίθαλψης. Τα τελευταία εβδομήντα χρόνια τα νοσοκομεία έχασαν την επαφή με τους ανθρώπους, έχουν καταστεί ψυχρές μηχανές θεραπείας, ακόμα και όταν είναι κέντρα αριστείας», εξήγησε.

Σχετικά με την απόφαση του να σχεδιάσει τρία νοσοκομεία στην Ελλάδα, ανέφερε πως «σε αυτή τη μικρή χώρα βρίσκονται οι ρίζες της δημοκρατίας, όπως ξέρουμε η πολιτική προέρχεται από την πόλιν. Σκεφτείτε την ομιλία του Περικλή προς τους Αθηναίους: “Η κυβέρνησή μας ευνοεί τους πολλούς αντί για τους λίγους. Εδώ στην Αθήνα αυτό κάνουμε…”. Στην αρχαιότητα, εξάλλου, οι πολιτικοί ορκίζονταν στους πολίτες να επιστρέψουν την πόλη της Αθήνας πιο όμορφη από όσο την είχαν παραλάβει. Κάλλος ήταν η λέξη και παρέπεμπε σε ηθική διάσταση”», σημείωσε ο σοφός αρχιτέκτονας.

Διερωτώμενη η ιταλίδα δημοσιογράφος εάν η λέξη «ομορφιά» μπορεί να είναι παραπλανητική ο Πιάνο εξήγησε πως «στην πραγματικότητα, τη χρησιμοποιώ με φειδώ, σχεδόν σεμνά, και κάνοντάς το, σίγουρα δεν αναφέρομαι σε κάτι επιπόλαιο αλλά σε μια βαθιά ομορφιά. Στην αρχαία Ελλάδα, όπως ανέφερα, η ομορφιά και το καλό ήταν στενά συνδεδεμένα. Ετσι συμβαίνει επίσης στην Αφρική, στη γλώσσα σουαχίλι. Η ομορφιά είναι μια εξερεύνηση της αλήθειας, όπως δείχνουν τα αρχαία ασκληπιεία, που ήταν θεραπευτικοί ναοί. Τα νοσοκομεία πρέπει να παραπέμπουν σε εκείνα τα μέρη αυτής της αυθεντικής ομορφιάς που προηγείται της ιατρικής επιστήμης, σεβόμενά τη».

Ειδικά για τα τρία νοσοκομεία στην ελληνική επικράτεια εξήγησε πως «είμαι Γενοβέζος, μεγάλωσα στη Μεσόγειο, η Ελλάδα είναι μια γη που μου ανήκει. Τα τρία νοσοκομεία σε Κομοτηνή, Θεσσαλονίκη και Σπάρτη θα είναι κατασκευασμένα από ξύλο, ένα όμορφο υλικό κατάλληλο για σεισμογόνες περιοχές. Το παίρνουμε από δάση της Βουλγαρίας, όπου στη συνέχεια φυτεύουμε νέα δέντρα. Η πρόκληση είναι να χτίσουμε κτίρια με μηδενικές εκπομπές ρύπων, που δεν καταναλώνουν ενέργεια και σέβονται τη γη που τα φιλοξενεί. Είμαι ενθουσιασμένος όπως πριν από πενήντα χρόνια», είπε ο Ρέντσο Πιάνο.

Ολοκληρώνοντας τη συνομιλία του με τη Ραφαέλα ντε Σάντις ο καταξιωμένος αρχιτέκτονας αναφέρθηκε σε ένα από τα πιο εμβληματικά δημιουργήματά του, το περίφημο Μπομπούρ, όπως είναι γνωστό το Κέντρο Ζορζ Πομπιντού στο Παρίσι. «Τότε ζούσα στο Λονδίνο. Ηταν τα χρόνια των Beatles, των συναυλιών στους δρόμους. Υπήρχε ένας μεταδοτικός αναβρασμός. Ημασταν ελεύθεροι, ίσως ασυναίσθητοι. Με τον Ρίτσαρντ Ρότζερς σχεδιάσαμε ένα ανοιχτό μουσείο, το αντίθετο από ένα μαυσωλείο. Τώρα αισθάνομαι όπως τότε. Μπορούμε πάλι να σπάσουμε ένα ταμπού. Ετσι αλλάζει ο κόσμος», υπενθύμισε.