Τσουνάμι με κύματα που θα ξεπερνούν το ένα μέτρο σε ύψος –η πιθανότητα αυτή αγγίζει το 100%– θα μπορούσε να πλήξει μεγάλες πόλεις της Μεσογείου, ή οικισμούς κοντά σε αυτές, μεταξύ των οποίων η Μασσαλία, η Αλεξάνδρεια και η Κωνσταντινούπολη, μέσα στα επόμενα 30 χρόνια, προέβλεψε η Unesco.

Οι ειδικοί εκτιμούν πως ο κίνδυνος εμφάνισης του φαινομένου στη Μεσόγειο εκτοξεύεται λόγω της αύξησης της στάθμης της θάλασσας. Και ενώ οι κάτοικοι παράκτιων οικισμών στον Ειρηνικό και τον Ινδικό Ωκεανό, όπου συμβαίνουν τα περισσότερα τσουνάμι, συχνά γνώριζαν τους κινδύνους, η επικινδυνότητα τους υποτιμήθηκε σε άλλες παράκτιες περιοχές, συμπεριλαμβανομένης της θάλασσας που βρέχει και την Ελλάδα, ανέφερε ο διεθνής Οργανισμός του ΟΗΕ για την επιστήμη και τον πολιτισμό.

Σύμφωνα με την Unesco, πάντως, πέντε ευρωπαϊκές κοινότητες πρόκειται να περιληφθούν στον κατάλογο με 40 ακόμη πόλεις –οι οποίες βρίσκονται σε 21 διαφορετικές χώρες– που κινδυνεύουν από τσουνάμι, μέχρι το 2023. Η πεντάδα αυτή, μέρος της οποίας αποτελούν η Μασσαλία, η Αλεξάνδρεια και η Κωνσταντινούπολη, συμπληρώνεται με τις Κάννες και την Τσιπιόνα, μια πόλη στις ισπανικές ακτές του Ατλαντικού, κοντά στο Κάδιθ, σύμφωνα με τον Guardian.

Το πρόγραμμα ετοιμότητας για τσουνάμι του Οργανισμού αποτελεί μέρος της ευρύτερης προσπάθειας της Unesco, που ξεκίνησε ενόψει της  Διάσκεψης του ΟΗΕ για τους Ωκεανούς στη Λισαβόνα, για να διασφαλίσει ότι όλες οι κοινότητες που βρίσκονται σε κίνδυνο θα γνωρίζουν τι πρέπει να κάνουν σε περίπτωση τσουνάμι έως το 2030.

Επιτακτική ανάγκη η ετοιμότητα Αρχών και κατοίκων

«Τα τσουνάμι του 2004 και του 2011 ήταν ένα κάλεσμα για αφύπνιση», δήλωσε ο εμπειρογνώμονας της Unesco για τα τσουνάμι Μπερνάρντο Αλιάγκα. «Εχουμε διανύσει πολύ δρόμο από το 2004. Σήμερα είμαστε πιο ασφαλείς. Υπάρχουν όμως “κενά” στην ετοιμότητα (μας) και πρέπει να βελτιωθούμε. Πρέπει να βεβαιωθούμε ότι οι προειδοποιήσεις θα γίνονται κατανοητές από τις κοινότητες (σε κίνδυνο) και από τους επισκέπτες τους».

Υπενθυμίζεται πως το τσουνάμι του 2004 στον Ινδικό Ωκεανό, το πιο θανατηφόρο στην Ιστορία, σκότωσε περίπου 230.000 ανθρώπους σε 14 χώρες, ενώ ο σεισμός 9,1 βαθμών και το τσουνάμι του 2011, το οποίο έφτασε τα 40 μέτρα σε ύψος, σκότωσε 18.000 ανθρώπους στην Ιαπωνία. Από το τσουνάμι του Ινδικού Ωκεανού το 2004 και ύστερα, το Κέντρο Προειδοποίησης για Τσουνάμι της Unesco στον Ειρηνικό, έχει ανταποκριθεί σε 125 συμβάντα τσουνάμι, κατά μέσο όρο επτά το χρόνο.

Εκτοτε, «έχουν γίνει εργασίες για τη δημιουργία 12 κέντρων προειδοποίησης για τσουνάμι που καλύπτουν το μεγαλύτερο μέρος των ωκεανών, περιλαμβανομένης της Μεσογείου», σύμφωνα με τον Αλιάγκα. Πέντε από αυτά «καλύπτουν» τη Μεσόγειο και τον βορειοανατολικό Ατλαντικό, ευρισκόμενα σε Ελλάδα, Τουρκία, Ιταλία, Γαλλία και Πορτογαλία.

Από την άλλη, «ο κίνδυνος εκδήλωσης τσουνάμι υποτιμάται στις περισσότερες περιοχές, συμπεριλαμβανομένης της Μεσογείου», σύμφωνα με τον ίδιο. «Τα γεγονότα δεν είναι πολύ συχνά και ο κίνδυνος δεν επικοινωνείται από τη μια γενιά στην άλλη».

Είναι ίσως χαρακτηριστικό το παράδειγμα της Πορτογαλίας, ο πληθυσμός της οποίας ενδεχομένως δεν γνωρίζει ότι η χώρα έχει πληγεί από το θαλάσσιο φαινόμενο. Ενας από τους πιο θανατηφόρους σεισμούς στην Ιστορία έπληξε την Πορτογαλία την Ημέρα των Αγίων Πάντων το 1755, προκαλώντας τσουνάμι ύψους 6 μέτρων στη Λισαβόνα και στο Κάντιθ. Εως και 50.000 άνθρωποι έχασαν τη ζωή τους από τον σεισμό, αλλά πολλοί άλλοι έχασαν τη ζωή τους στις πυρκαγιές και το τσουνάμι που ακολούθησαν, κατά τη βρετανική εφημερίδα.

«Πρέπει», λοιπόν, «να στείλουμε το μήνυμα», πρόσθεσε ο Αλιάγκα. «Στη Μεσόγειο Θάλασσα δεν τίθεται το ερώτημα “αν”. Το θέμα είναι το “πότε”».

Σημειώνεται πως τα τσουνάμι ύψους μόλις 1,5-2 μέτρων μπορούν να σηκώσουν τα αυτοκίνητα από το έδαφος, ενώ ακόμη και μικρότερα κύματα μπορούν να αναπτύξουν ταχύτητα 65 χλμ/ώρα. Και κατά τον εμπειρογνώμονα της Unesco, τα συστήματα προειδοποίησης είναι η «μισή ιστορία». «Το δεύτερο μέρος είναι η ετοιμότητα της κοινότητας – πώς συμπεριφέρονται και αντιδρούν οι άνθρωποι», όταν βρεθούν αντιμέτωποι με τα κύματα αυτά.

Ο ίδιος παρέπεμψε στην περίπτωση της Τίλι Σμιθ, μιας 10χρονης Βρετανίδας που οδήγησε 100 ανθρώπους, συμπεριλαμβανομένης της οικογένειάς της, στην ασφάλεια όταν «χτύπησε» το τσουνάμι του 2004. Το μικρό κορίτσι είχε θυμηθεί την οδηγία του δασκάλου γεωγραφίας στο σχολείο να απομακρυνθεί αμέσως από τις ακτές, αν δει το νερό να υποχωρεί.

«Εχετε 20 λεπτά μετά την προειδοποίηση»

Η άνοδος της στάθμης της θάλασσας, που αυξάνει τον αντίκτυπο των τσουνάμι στις παράκτιες κοινότητες, είναι «ένας ακόμη λόγος για να αυξήσουμε τον ρυθμό της δουλειάς μας», συνέχισε ο ειδικός.

Αξίζει να αναφερθεί πως μία μελέτη του 2018 που μοντελοποίησε τα τσουνάμι στο Μακάο της Κίνας, διαπίστωσε ότι η άνοδος της στάθμης της θάλασσας αυξάνει τον κίνδυνο των τσουνάμι, καθώς τους επιτρέπει να φτάσουν μακρύτερα στην ενδοχώρα. Η συχνότητα των πλημμυρών που προκαλούνται από το τσουνάμι αυξήθηκε κατά 1,2 έως 2,4 φορές για 45 εκατοστά αύξησης της στάθμης της θάλασσας και έως και 4,7 φορές για αύξηση 90 εκατοστών, συμπέραναν οι ερευνητές.

Οι Αρχές στην Αλεξάνδρεια, την Κωνσταντινούπολη, τη Μασσαλία, τις Κάννες και την Τσιπιόνα εργάζονται ήδη στο κομμάτι της ετοιμότητας, καταρτίζοντας πρωτόκολλα εκκένωσης περιοχών, αναρτώντας πινακίδες και καταστρώνοντας σχέδια για την ενημέρωση των τουριστών, προσέθεσε ο Guardian στο ρεπορτάζ του.

«Θέλουμε για όλες τις πόλεις για τις οποίες ο κίνδυνος είναι βέβαιος να είναι έτοιμες να ανταποκριθούν σε ένα τέτοιο φαινόμενο έως το 2030», είπε ο Μπερνάρντο Αλιάγκα. «Θα έχουν χάρτες εκκένωσης, θα έχουν πραγματοποιήσει ανάλογες ασκήσεις, θα έχουν θέσει σε λειτουργία τα συστήματα προειδοποίησης, επί 24ωρου βάσεως».

Οι προειδοποιήσεις έρχονται περίπου 10 λεπτά μετά τον σεισμό, εξήγησε, συμπληρώνοντας πως θα μπορούσαν να λάβουν οποιαδήποτε μορφή, από μηνύματα μέσω μεγαφώνων μέχρι μηνύματα στην εφαρμογή WhatsApp. «Εφόσον υπάρξει τσουνάμι στην περιοχή σας, έχετε 20 λεπτά το πολύ πριν χτυπήσει το πρώτο κύμα. Το δεύτερο κύμα είναι μεγαλύτερο και έρχεται 40 λεπτά μετά το πρώτο. Εχετε ακόμα τη δυνατότητα να διαφύγετε», συμπλήρωσε.

«Περισσότερες από 40 κοινότητες σε 21 χώρες είναι ήδη πιο ασφαλείς τώρα που έχουν εφαρμόσει το πρόγραμμά μας για την αντιμετώπιση των  τσουνάμι. Αν θέλουμε να αντιμετωπίσουμε αυτήν την παγκόσμια πρόκληση έως το 2030, πρέπει να επεκτείνουμε το πρόγραμμά μας πολύ γρήγορα», τόνισε από την πλευρά του ο εκτελεστικός γραμματέας της Διακυβερνητικής Ωκεανογραφικής Επιτροπής της Unesco Βλαντίμιρ Ριαμπινίν.

Ακολουθήστε το Protagon στο Google News