Η μόλυνση φρέσκων φρούτων και λαχανικών με τα πιο επικίνδυνα φυτοφάρμακα έχει αυξηθεί δραματικά στην Ευρώπη την τελευταία δεκαετία, σύμφωνα με μια μελέτη που πραγματοποίησε το Pesticide Action Network Europe τα αποτελέσματά της οποίας δημοσιεύονται στην ιστοσελίδα του δικτύου.

Στην έκθεση, η οποία συντάχθηκε μετά από αναλύσεις σχεδόν 100.000 δειγμάτων δημοφιλών ευρωπαϊκών φρούτων, αναφέρεται ότι σε διάστημα 9 ετών παρατηρήθηκε δραματική αύξηση έως και 53% στη μόλυνση από τα πιο επικίνδυνα φυτοφάρμακα τα οποία, όπως γίνεται αντιληπτό, καταλήγουν στα πιάτα των ευρωπαίων πολιτών. Τα στοιχεία που παρατίθενται και το κύριο συμπέρασμα της έκθεσης, έρχονται σε αντίθεση με τους επίσημους ισχυρισμούς, ότι η χρήση τοξικών φυτοφαρμάκων μειώνεται, και αποκαλύπτουν την πλήρη αποτυχία των κρατών μελών να εφαρμόσουν τον κανονισμό της ΕΕ και να προστατεύσουν τους καταναλωτές.

Εκτός από την έκταση της μόλυνσης των φρούτων και λαχανικών που παράγονται στην ΕΕ, η έκθεση εξετάζει επίσης, για πρώτη φορά, τα πρότυπα μόλυνσης με την πάροδο του χρόνου. Οι ερευνητές ανέλυσαν τα αποτελέσματα ενός πανευρωπαϊκού προγράμματος κρατικής δειγματοληψίας, αρκετά μεγάλο ώστε να θεωρηθεί αντιπροσωπευτικό της γενική έκθεσης του κοινού. Και αποκαλύφθηκε μια δραματική ανοδική τάση των φρούτων που έχουν μολυνθεί με την πιο επικίνδυνη κατηγορία φυτοφαρμάκων μεταξύ 2011 και 2019.

Ετσι, ενώ τα ακτινίδια, για παράδειγμα, πριν από δέκα χρόνια ήταν σχεδόν απαλλαγμένα (4%) από αυτές τις τοξικές ουσίες, σχεδόν το ένα τρίτο αυτών που πωλήθηκαν το 2019 (32%) ήταν μολυσμένα. Παρομοίως, στο ίδιο χρονικό διάστημα, η μόλυνση των κερασιών υπερδιπλασιάστηκε  με τα μισά δείγματα (πάνω από 50%) όλων των κερασιών να είναι μολυσμένα το 2019, σε σύγκριση με το 22% το 2011.

Η έρευνα διαπίστωσε ακόμη ότι το 87% των αχλαδιών στο Βέλγιο και το 85% αυτών στην Πορτογαλία είχαν μολυνθεί από τουλάχιστον ένα τοξικό φυτοφάρμακο. Σχεδόν το ένα τρίτο όλων των φρούτων που ελήφθησαν δείγματα μολύνθηκαν από επικίνδυνες ουσίες το 2019, το τελευταίο έτος για το οποίο υπήρχαν διαθέσιμα δεδομένα στους ερευνητές.

Τα πιο μολυσμένα φρούτα ήταν τα μπλάκμπερις (51%), τα ροδάκινα (45%), οι φράουλες (38%), τα κεράσια (35%) και τα βερίκοκα (35%), ενώ  τα πιο μολυσμένα λαχανικά  ήταν το σέλινο (50%), το σέλερι (45%) και το κέιλ (31%).

Σύμφωνα με την έκθεση Forbidden fruit  του δικτύου PAN-Europe, η  Ισπανία (74%), η Ελλάδα (64%), η Γαλλία (63%), η Ιταλία (53%) και η Ουγγαρία (50%) ήταν τα πέντε κράτη μέλη που παρήγαγαν το 2019 κεράσια με το υψηλότερο επίπεδο τοξικών ουσιών «υποψήφιων προς υποκατάσταση». Στα μήλα, η Ελλάδα εμφανίζεται και πάλι στην δεύτερη χειρότερη θέση με την υψηλότερη μόλυνση ουσιών «υποψήφιων προς υποκατάσταση» μετά την Ισπανία.

Η αύξηση στη συχνότητα των μολυσμένων φρούτων και λαχανικών, που πωλούνται στους καταναλωτές, συμβαδίζει με την αύξηση της έντασης των χρησιμοποιούμενων  φυτοφαρμάκων, ενώ γίνεται όλο και μεγαλύτερη χρήση συνδυασμών χημικών ουσιών, οι οποίες υποτίθεται ότι θα καταργηθούν σταδιακά στην Ευρώπη. Μέχρι το 2019, τα μισά αχλάδια, που παράγονταν στην Ευρώπη είχαν μολυνθεί με έως και πέντε τέτοιες ουσίες (πιθανές υποψήφιες προς υποκατάσταση ουσίες). Το ποσοστό αυτό αυξάνεται στο 87% στην περίπτωση του Βελγίου και στο 85% αντίστοιχα για την Πορτογαλία. Αν και οι επιστήμονες προειδοποιούν ότι η αυξημένη χρήση «χημικών κοκτέιλ» έχει μεγαλύτερες επιπτώσεις στην ανθρώπινη υγεία, οι συγκεκριμένες πρακτικές εξακολουθούν να μην αξιολογούνται από τις Αρχές, όπως απαιτεί η νομοθεσία.

Η εκπρόσωπος του PAN-Europe, Σαλομέ Ροϊνέλ κάλεσε τους καταναλωτές να προτιμούν τα βιολογικά φρούτα «ειδικά αν είναι έγκυες ή θηλάζουν»

Η έκθεση εστιάζει στα υπολείμματα μιας κατηγορίας φυτοφαρμάκων, που ορίζονται ως τα «πιο επικίνδυνα» από την Ευρωπαϊκή Επιτροπή στο πλαίσιο της στρατηγικής της ΕΕ «Farm to Fork». Στην πραγματικότητα είναι η πιο επικίνδυνη και πιο αυστηρά ελεγχόμενη κατηγορία φυτοφαρμάκων, η οποία συνδέεται με μια σειρά χρόνιων ασθενειών, συμπεριλαμβανομένων των καρκίνων, των καρδιαγγειακών προβλημάτων ή του διαβήτη, ακόμα και γενετικές παραμορφώσεις. Μπορούν επίσης να είναι εξαιρετικά τοξικά για το περιβάλλον, δηλητηριάζοντας ποτάμια και άλλα πολύτιμα οικοσυστήματα. Ο ευρωπαϊκός κανονισμός τα προσδιορίζει ως τα χειρότερα φυτοφάρμακα (δηλαδή τα πιο επικίνδυνα) που παραμένουν στην αγορά της ΕΕ.

Σύμφωνα με δημοσίευμα του Guardian, η καθηγήτρια Νικόλ Βαν Νταμ, επικεφαλής της ερευνητικής ομάδας του Γερμανικού Κέντρου Ολοκληρωτικής Ερευνας για τη Βιοποικιλότητα (iDiv), χαρακτήρισε την έκθεση «σοκαριστική». «Τι νόημα έχει να τρώμε υγιεινά αν τα υγιεινά φρούτα και λαχανικά ψεκάζονται με τοξίνες;» διερωτάται.

«Οι καταναλωτές βρίσκονται τώρα στην απαίσια θέση, να τους λένε να τρώνε φρέσκα φρούτα, πολλά από τα οποία είναι μολυσμένα με υπολείμματα των πιο τοξικών φυτοφαρμάκων, που συνδέονται με σοβαρές επιπτώσεις στην υγεία», δήλωσε η εκπρόσωπος του PAN-Europe, Σαλομέ Ροϊνέλ, και τόνισε ότι «οι κυβερνήσεις δεν έχουν καμία πρόθεση να απαγορεύσουν αυτά τα φυτοφάρμακα, ό,τι και να λέει ο νόμος. Φοβούνται πάρα πολύ το αγροτικό λόμπι, το οποίο εξαρτάται από ισχυρά χημικά και ένα αποτυχημένο αγροτικό μοντέλο».

Η Ροϊνέλ πρόσθεσε ότι δεν υπάρχουν ασφαλή όρια για τα χημικά που χρησιμοποιούνται στα φυτοφάρμακα και κάλεσε τους καταναλωτές φέτος το καλοκαίρι να αγοράζουν βιολογικά φρούτα «ειδικά αν είναι έγκυες ή θηλάζουν».

Από την άλλη πλευρά, ωστόσο, η εκπρόσωπος της εμπορικής ένωσης CropLife Europe, Ανίκα Γκατ Σερέτνι δήλωσε: «Η παρουσία ιχνών τοξικών φυτοφαρμάκων δεν σημαίνει ότι τα τρόφιμα είναι επικίνδυνα. Η Ευρωπαϊκή Αρχή για την Ασφάλεια των Τροφίμων (Efsa) διεξήγαγε εκτενή έρευνα για αυτό το θέμα, αποδεικνύοντας ότι ο κίνδυνος των καταναλωτών από τη διατροφική σωρευτική έκθεση είναι κάτω από το όριο και επομένως δεν αποτελεί παράγοντα κινδύνου».

Στο ίδιο μήκος κύματος, ο εκπρόσωπος της Ευρωπαϊκής Επιτροπής, Στέφαν Βαν Ντε Κεερσμέκερ, σχολίασε ότι «η Efsa δημοσιεύει κάθε χρόνο έκθεση για τα υπολείμματα φυτοφαρμάκων στα τρόφιμα, η οποία γενικά αναγνωρίζεται ως η πιο ολοκληρωμένη και αξιόπιστη έκθεση για αυτό το θέμα. Για πολλά χρόνια, η έκθεση δείχνει ότι το 98% των δειγμάτων που συλλέχθηκαν συμμορφώνονται με τη νομοθεσία της ΕΕ».

Η Κομισιόν ισχυρίζεται ότι η χρήση επικίνδυνων φυτοφαρμάκων μειώθηκε κατά 12% το 2019 σε σύγκριση με την περίοδο 2015-17 και προτείνει περαιτέρω μείωση κατά 50% έως το 2030, γράφει στον Guardian ο Αρθουρ Νέσλεν. Η νέα μελέτη, όμως, διαπιστώνει το αντίθετο: Σύμφωνα με την έκθεση του PAN-Europe, τα ίχνη μόλυνσης έχουν αυξηθεί «δραματικά» για φρούτα όπως τα μήλα (αύξηση 117%) και τα κεράσια (152%) από το 2011, έτος που οι κυβερνήσεις της ΕΕ υποτίθεται ότι άρχιζαν να απαγορεύουν τα σχετικά φυτοφάρμακα. Συνολικά, διαπίστωσαν ότι το ποσοστό των μολυσμένων φρούτων και λαχανικών το 2019 ήταν αυξημένο κατά 8,8% σε σχέση με τη βασική γραμμή του 2015-2017.

Σύμφωνα με τον Γκάι Πέερ, οικολόγο στο iDiv, οι ποσότητες των φυτοφαρμάκων, που χρησιμοποιήθηκαν ήταν λιγότερο σημαντικές από τις επιπτώσεις τους, επειδή «σήμερα μπορείς να σκοτώσεις πολύ περισσότερους με πολύ λιγότερο υλικό». Και πρόσθεσε ότι η νέα μελέτη είναι εξαιρετικά ανησυχητική γιατί «πιθανότατα εκθέτει μόνο την κορυφή του παγόβουνου», ως αποτέλεσμα της εστίασης σε χημικές ουσίες, που έχουν ήδη αποδειχθεί επικίνδυνες. «Η ανησυχία μας για την υπερβολική χρήση χημικών ουσιών θα πρέπει να υπερβαίνει κατά πολύ την ανησυχία μας για τα συγκεκριμένα φρούτα και λαχανικά, μιλάμε για ένα σύστημα που κυριολεκτικά αυτοκτονεί», τόνισε.

Εν τω μεταξύ, στις 22 Ιουνίου αναμένεται μια μεταρρύθμιση της νομοθεσίας της ΕΕ για τα φυτοφάρμακα, που θα μπορούσε να περιέχει νέους στόχους μείωσης, και η οποία αναβλήθηκε τον Μάρτιο εν μέσω φόβων για την επισιτιστική ασφάλεια εξαιτίας του πολέμου στην Ουκρανία.

Ακολουθήστε το Protagon στο Google News