Καθώς η πανδημία του κορονοϊού εξελισσόταν τα δύο τελευταία χρόνια, βλέπαμε κατά περιόδους την άφιξη νέων μεταλλάξεων, οι οποίες επικρατούσαν των προηγούμενων στελεχών και δημιουργούσαν νέα κύματα, που συνήθως διαρκούσαν δύο με τρεις μήνες.

Οι παραλλαγές ανησυχίας, όπως τις ονομάζει ο Παγκόσμιος Οργανισμός Υγείας (ΠΟΥ), όπως η Δέλτα και η Ομικρον, είναι μεταλλάξεις του αρχικού στελέχους του κορονοϊού, που είχε εμφανιστεί στη Γουχάν της Κίνας.

Η καθεμία από αυτές τις μεταλλάξεις, που επιβιώνουν χρησιμοποιώντας ως ξενιστή τον άνθρωπο, έχει τα δικά της γενετικά χαρακτηριστικά, που προσδίδουν στο ιό ένα συγκεκριμένο πλεονέκτημα. Ετσι, για παράδειγμα, η Δέλτα προκαλούσε πιο βαριά νόσηση από το στέλεχος της Γουχάν και η Ομικρον είναι πολύ πιο μεταδοτική.

Τώρα, οι ειδικοί έχουν αρχίσει να καταγράφουν και ανασυνδυασμένες παραλλαγές, όπως είναι η Ομικρον ΧΕ. Οι ανασυνδυασμένες παραλλαγές δεν είναι απλές μεταλλάξεις, αλλά είναι νέοι ιοί, οι οποίοι περιλαμβάνουν γενετικό υλικό από διάφορες μεταλλάξεις του κορονοϊού. Με τον τρόπο αυτό δημιουργείται ένας νέος τύπος του Sars-Cov-2.

Μέχρι τις 8 Απριλίου, στη Βρετανία είχαν καταγραφεί 1.179 περιστατικά με την ανασυνδυασμένη μετάλλαξη Ομικρον ΧΕ, ενώ ελάχιστα κρούσματα, πιθανότατα λόγω ταξιδιών, καταγράφηκαν και σε άλλες χώρες του κόσμου.

Αν και οι επιστήμονες δεν γνωρίζουν αρκετά για τη νέα ανασυνδυασμένη μετάλλαξη, όπως υπογραμμίζει το The Conversation, δεν φαίνεται να υπάρχει λόγος ανησυχίας.

Ανασυνδυασμένες μεταλλάξεις

Η υποπαραλλαγή ΧΕ αποτελεί ένα υβριδικό στέλεχος που συνδυάζει γονίδια των παραλλαγών BA.2 και BA.1. Δηλαδή της Ομικρον και της Ομικρον 2. Μάλιστα, η δεύτερη είναι η παραλλαγή που επικρατεί σήμερα σε όλο τον κόσμο (και στην Ελλάδα), ενώ η Ομικρον είναι η αρχική, λιγότερο μεταδοτική έκδοση.

Οταν οι ιοί αναπαράγονται, επειδή ακριβώς αντιγράφουν τον εαυτό τους, μερικές φορές κάνουν λάθη, σε ό,τι αφορά την αντιγραφή του γενετικού τους κώδικα και έτσι οδηγούνται στη δημιουργία μεταλλάξεων. Συχνά, οι μεταλλάξεις αυτές δεν προκαλούν κάποια μεταβολή στη δομή του ιού και ως εκ τούτου ονομάζονται «σιωπηλές μεταλλάξεις».

Κάποιες άλλες, όμως, μπορούν να αποτελέσουν πλεονέκτημα για τον ιό. Για παράδειγμα, οι μεταλλάξεις που γίνονται στην πρωτεΐνη-ακίδα (το μέρος του ιού που μπορεί να μολύνει τα κύτταρά μας) μπορούν να καταστήσουν τον ιό πιο μεταδοτικό συγκριτικά με προηγούμενες παραλλαγές. Εχουμε δει επανειλημμένα παραλλαγές στην πρωτεΐνη-ακίδα να δημιουργούν νέες μεταλλάξεις ανησυχίας.

Ο ανασυνδυασμός είναι μια διαφορετική διαδικασία, κατά την οποία δύο διαφορετικές παραλλαγές του ιού μολύνουν, την ίδια στιγμή, το ίδιο κύτταρο στον ίδιο οργανισμό. Στη συνέχεια, έχουν τη δυνατότητα να συνδυάσουν το γενετικό τους υλικό, με αποτέλεσμα τη δημιουργία ενός ιού ο οποίος διαθέτει ένα μείγμα από τα γονίδια των δύο αρχικών ιών. Αυτή η ανασυνδυασμένη παραλλαγή μπορεί στη συνέχεια να μεταδοθεί σε άλλους ανθρώπους – όπως και στην περίπτωση της Ομικρον ΧΕ.

Μέχρι σήμερα, όπως αναφέρει το The Conversation, έχουν ταυτοποιηθεί πολλές ανασυνδυασμένες παραλλαγές σε όλο τον κόσμο, στο πλαίσιο της PANGOLIN, δηλαδή της έρευνας για τη γενεαλογία του κορονοϊού, την οποία διεξάγει ομάδα βρετανών επιστημόνων. Τουλάχιστον τρεις από αυτές, η XE, η XD και η XF, έχουν εντοπιστεί στη Βρετανία.

Κάποιες ανασυνδυασμένες παραλλαγές, όπως η XD και η XF, είναι στην ουσία συνδυασμοί της Δέλτα με γενεαλογίες της Oμικρον, γι’ αυτό και έχουν ονομαστεί Deltacron.

Γιατί συνδυάζονται οι παραλλαγές;

Ο γενετικός ανασυνδυασμός ιών δεν είναι καινούργιο φαινόμενο. Γίνεται συχνά και στην περίπτωση των ιών της γρίπης και του HIV. Μάλιστα, ένα από τα πιθανά σενάρια προέλευσης του κορονοϊού αναφέρει ότι προήλθε από ανασυνδυασμό ιών σε νυχτερίδες.

Από μια εξελικτική οπτική γωνία, ο ανασυνδυασμός προσφέρει στους ιούς ένα πλεονέκτημα, καθώς επιτρέπει πιο γρήγορες και σημαντικές μεταβολές σε αυτούς, συγκριτικά με την πιο αργή διαδικασία της εμφάνισης μεταλλάξεων μέσω λαθών που γίνονται κατά τη διαδικασία της αναπαραγωγής τους.

Οι ανασυνδυασμένοι ιοί μπορούν να παρουσιάσουν αλλαγές στις ιδιότητές τους, δηλαδή στη συμπεριφορά τους, όπως είναι η αυξημένη μολυσματικότητα, η παράκαμψη της υπάρχουσας ανοσίας και η ανθεκτικότητα στα φάρμακα. Ωστόσο, όπως συμβαίνει σε μεγάλο βαθμό και με τις μεταλλάξεις που προέρχονται από τα λάθη στην αναπαραγωγή του ιού, κάποιοι ανασυνδυασμένοι ιοί δεν παρουσιάζουν εμφανείς διαφοροποιήσεις με εκείνους από τους οποίους προήλθαν.

Είναι γνωστό ότι η πλειοψηφία των γενετικών πληροφοριών της Ομικρον ΧΕ, συμπεριλαμβανομένης της πρωτεΐνης-ακίδας, προέρχεται από την υποπαραλλαγή Ομικρον 2. Είναι, λοιπόν, πιθανόν, τα χαρακτηριστικά της ΧΕ (όπως η μεταδοτικότητα, η σοβαρότητα της νόσησης και η αποτελεσματικότητα των εμβολίων) να είναι παρόμοια με εκείνα της Ομικρον. Παρ’ όλα αυτά, το σωστό είναι να συνεχίσουν οι επιστήμονες την παρακολούθηση και τη μελέτη της ΧΕ, καθώς είναι ένα νέο στέλεχος του ιού, γενετικά διαφορετικό από εκείνους που τον δημιούργησαν.

Μεγαλύτερη η ανάγκη για νέα εμβόλια

Τα αρχικά στοιχεία για τη μετάλλαξη Ομικρον ΧΕ δείχνουν ότι ο ρυθμός ανάπτυξης (δηλαδή, η αναλογία νέων μολύνσεων στον πληθυσμό) είναι ελαφρώς υψηλότερος από εκείνον της Ομικρον 2.

Ωστόσο, καθώς ο αριθμός των μολύνσεων από ΧΕ είναι προς το παρόν μικρός, τα δεδομένα είναι περιορισμένα και, συνεπώς, είναι δύσκολο να εξαχθούν αυτή τη στιγμή ασφαλή συμπεράσματα.

Καθησυχαστικό είναι, πάντως, το γεγονός ότι γνωρίζουμε πως η Ομικρον 2 δεν είναι πιο σοβαρή από τη Ομικρον και πως οι υποπαραλλαγές της Ομικρον, γενικά, τείνουν να προκαλούν λιγότερο σοβαρή νόσηση σε σχέση με προηγούμενες παραλλαγές του ιού. Παραμένουν, όμως, εξαιρετικά μεταδοτικές.

Η ανάγκη για εμβόλια ενημερωμένα με νέα στελέχη του κορονοϊού γίνεται όλο και πιο επιτακτική, καθώς όλα τα υπάρχοντα σκευάσματα βασίζονται στο αρχικό στέλεχος της Γουχάν.

Τα μέχρι στιγμής δεδομένα έχουν δείξει ότι όσο περισσότερες αλλαγές στην πρωτεΐνη-ακίδα παρουσιάζουν οι νέες παραλλαγές, τόσο μειώνεται η αποτελεσματικότητα των υπαρχόντων εμβολίων στο να αποτρέπουν τη μόλυνση. Τα εμβόλια παραμένουν, ωστόσο, πολύ αποτελεσματικά στο να αποτρέπουν τη σοβαρή νόσηση και τον θάνατο από τη λοίμωξη Covid.

Φυσικά, όπως σημειώνει το The Conversation, θα πρέπει να γίνουν περισσότερες έρευνες για την κατανόηση των χαρακτηριστικών της Ομικρον ΧΕ. Προς το παρόν, δείχνει να είναι σε μεγάλο βαθμό παρόμοια με τα στελέχη του ιού που κυκλοφορούν ήδη. Επιπλέον, δεν είναι η πρώτη παραλλαγή του κορονοϊού που αντιμετωπίζουμε και είναι εξαιρετικά απίθανο να είναι και η τελευταία.

Ακολουθήστε το Protagon στο Google News