Είναι οι τρανσέξουαλ αθλήτριες απειλή για τον γυναικείο αθλητισμό; Ο πρόεδρος της παγκόσμιας ομοσπονδίας στίβου, Σεμπάστιαν Κόου, πιστεύει πως ναι. «Δεν υπάρχει αμφιβολία ότι το επίπεδο τεστοστερόνης είναι ο καθοριστικός παράγοντας της απόδοσης», τόνισε την περασμένη εβδομάδα στους Times, εκφράζοντας την ανησυχία του για πιθανή αλλοίωση του ανταγωνισμού. «Πρέπει να εμπιστευτούμε την επιστήμη, και να πάρουμε την κατάσταση στα χέρια μας».

Το τάιμινγκ της συνέντευξης του θρυλικού άγγλου δρομέα δεν ήταν τυχαίο. Πριν από λίγο καιρό η Λία Τόμας, μια 22χρονη Αμερικανίδα κολυμβήτρια που στα τρία πρώτα χρόνια του κολλεγίου αγωνιζόταν ως άνδρας, αλλά ολοκλήρωσε την καριέρα της στις πισίνες ως γυναίκα, θριάμβευσε στο πανεπιστημιακό πρωτάθλημα των ΗΠΑ, καταρρίπτοντας μια σειρά από ρεκόρ. Οι χρόνοι της στα 1.500 και τα 400 μέτρα ελεύθερης κολύμβησης την τοποθετούσαν στο top-10 του αντίστοιχου πρωταθλήματος των ανδρών. Αλλά υπήρχε ακόμη ένας λόγος για τον οποίο οι επιτυχίες της ξεσήκωναν θύελλα αντιδράσεων: οι διαμαρτυρίες των συναθλητριών της, που ήταν υποχρεωμένες να μοιράζονται μαζί της τα ίδια αποδυτήρια. Σύμφωνα με τις αφηγήσεις τους, κάποια ανδρικά στοιχεία που υπάρχουν, ακόμη, στο σώμα της, τις έκανε να αισθάνονται άβολα. Ακόμη περισσότερο, το γεγονός ότι δεν έχει πάψει να ελκύεται από γυναίκες.

Στη συντηρητική αμερικανική κοινωνία, όπου καμιά δεκαριά πολιτείες απαγορεύουν δια νόμου σε νεαρές τρανσέξουαλ να συμμετέχουν σε γυναικεία σπορ στα σχολεία, το θέμα πήρε τεράστιες διαστάσεις. Τέτοιες, ώστε αναφέρθηκαν σε αυτό, ο πρώην και ο σημερινός Πρόεδρος των ΗΠΑ. «Θα υποχρεώσουμε όλους τους μαθητές να συμμετέχουν σε αθλητικές ομάδες του ίδιου φύλου με αυτό που είχαν όταν γεννήθηκαν», τόνισε ο Ντόναλντ Τραμπ στα μέσα του περασμένου Ιανουαρίου, στη διάρκεια επίσκεψής του στην Αριζόνα. Ο Τζο Μπάιντεν, αντιθέτως, αμέσως μετά την ορκωμοσία του, υπέγραψε εκτελεστικό διάταγμα που επιτρέπει σε διεμφυλικά άτομα να λαμβάνουν μέρος σε αθλητικές διοργανώσεις με βάση τον σεξουαλικό τους προσανατολισμό.

Από τη Ναβρατίλοβα στη ΜακΚίνον

Το «ντιμπέιτ» δεν άργησε να γίνει διεθνές. Κάθε τόσο επανέρχεται στο προσκήνιο. Οπως τον Οκτώβριο του 2019, που η Καναδή Ρέιτσελ Μακ Κίνον έγινε η πρώτη τρανς γυναίκα που κατέκτησε παγκόσμιο τίτλο στην ποδηλασία, ή τότε που η θρυλική τενίστρια, Μαρτίνα Ναβρατιλόβα, εναντιώθηκε στη συμμετοχή φυλομεταβατικών ατόμων σε αθλητικά events γυναικών. Από τη μια, ο αθλητισμός πρέπει να ενώνει τους ανθρώπους. Από την άλλη, ένα σπορ δεν μπορεί να συναρπάσει το κοινό χωρίς να υπάρχει ανταγωνισμός επί ίσοις όροις. Η ισορροπία είναι λεπτή, και η Διεθνής Ολυμπιακή Επιτροπή την αναζητά εδώ και δύο δεκαετίες.

Το 2004, στους Ολυμπιακούς Αγώνες της Αθήνας, ήταν η πρώτη φορά που άνοιξε την πόρτα σε αθλήτριες που γεννήθηκαν άνδρες, με την προϋπόθεση ότι είχαν πραγματοποιήσει επέμβαση αλλαγής φύλου (οι γυναίκες που έγιναν άνδρες, μπορούσαν να αγωνιστούν χωρίς περιορισμούς). Από το 2015 οι transgender αθλήτριες είχαν το δικαίωμα να συμμετέχουν και χωρίς να έχουν υποβληθεί σε εγχείρηση επαναπροσδιορισμού φύλου, αρκεί η τεστοστερόνη τους να μην ξεπερνά τα 10 νανογραμμάρια ανά λίτρο αίματος για χρονικό διάστημα ενός έτους πριν από τους αγώνες. Επειδή η τεστοστερόνη αυξάνει τη μυϊκή μάζα, τη δύναμη και την ικανότητα του αίματος να μεταφέρει οξυγόνο. Η ΔΟΕ πίστεψε ότι η εξίσωση είχε λυθεί, όμως νεώτερες επιστημονικές έρευνες ανέτρεψαν τα δεδομένα. Εδειξαν πως όσες αθλήτριες είχαν περάσει από τη φάση της ανδρικής εφηβείας, παρέμεναν σε πλεονεκτική θέση (από άποψη μυϊκής δύναμης), ακόμη κι αν η τεστοστερόνη τους ήταν «γυναικεία».

Η διαμάχη συνεχίζεται. Οσοι αντιτίθενται στην ενσωμάτωση των τρανς, ισχυρίζονται πως οι γυναίκες που γεννήθηκαν γυναίκες θα αδικηθούν. Κάποιες από αυτές, προκειμένου να εξουδετερώσουν το βιολογικό τους «χάντικαπ», θα στραφούν στη χρήση απαγορευμένων ουσιών. Και εκατομμύρια κορίτσια θα διστάσουν να ακολουθήσουν αθλητική καριέρα, με τον φόβο ότι, κάποτε, μπορεί ένας άνδρας που έγινε γυναίκα να βρεθεί στο δρόμο τους και να τους «αρπάξει» το έπαθλο.

Η άλλη άποψη

Οσοι υποστηρίζουν τις διεμφυλικές αθλήτριες, έχουν τα αντεπιχειρήματά τους. Οτι οι διακρίσεις και οι αποκλεισμοί δεν βοηθούν, ούτε την κοινωνία, ούτε τα σπορ να πάνε μπροστά. Οτι η διαδικασία μετάβασης από φύλο σε φύλο αποδυναμώνει σημαντικά το όποιο βιολογικό πλεονέκτημα. Οτι από το 2004 μέχρι σήμερα δεν έχει καταγραφεί κάποια εξαιρετική διάκριση τρανς αθλήτριας σε μεγάλη διοργάνωση. Οτι ακόμη στέκει εκείνο το απίθανο ρεκόρ που η Φλόρενς Γκρίφιθ – Τζόινερ πέτυχε το 1988 (10′.49″ στα 100 μέτρα), και καμία τρανς δρομέας δεν έχει καταφέρει να το καταρρίψει. Και, τέλος, ότι βιολογικές διαφορές μεταξύ των ανθρώπων υπάρχουν, έτσι κι αλλιώς: τα τεράστια χέρια του Μάικλ Φέλπς τον ανέδειξαν ως τον κορυφαίο κολυμβητή όλων των εποχών.

Επειτα από 18 χρόνια μελετών και διαβουλεύσεων, η ΔΟΕ και οι διεθνείς αθλητικές ομοσπονδίες δεν έχουν καταλήξει, ακόμη, σε μια κοινώς αποδεκτή λύση. Το ερώτημα, αν ένας διεμφυλικός αθλητής έχει πλεονέκτημα στον αγώνα -και σε ποια σπορ- παραμένει, εν πολλοίς, αναπάντητο.

Ακολουθήστε το Protagon στο Google News