Το συνέδριο του ΣΥΡΙΖΑ, που θα διεξαχθεί το τριήμερο 14-17 Απριλίου, είναι το πρώτο βήμα για τη νίκη του Αλέξη Τσίπρα επί των εσωκομματικών αντιπάλων του, η οποία θα ολοκληρωθεί λίγες εβδομάδες αργότερα, πιθανόν την Κυριακή 8 Μαΐου, με την εκλογή του αρχηγού και της Κεντρικής Επιτροπής από τη βάση των μελών του κόμματος.

Ο πρώην πρωθυπουργός θα είναι ο μόνος υποψήφιος αρχηγός. Μέσα από τη διαδικασία αυτή, με την οποία διαφώνησαν ιστορικά στελέχη του ΣΥΡΙΖΑ (οι λεγόμενοι «βαρόνοι» – αν και ο τίτλος δεν ταιριάζει σε κόμμα της Αριστεράς), ο Αλέξης Τσίπρας θα έχει τη δυνατότητα μιας «αναβάπτισης».

Τη χρειάζεται για πολλούς λόγους: Αν και νέος ακόμη στην ηλικία (47 ετών) είναι ο μακροβιότερος αρχηγός (ανέλαβε προεδρος του Συνασπισμού το 2008 και πρόεδρος του ΣΥΡΙΖΑ το 2012). Υπέστη το 2019 τρεις εκλογικές ήττες (ευρωεκλογές, αυτοδιοικητικές και εθνικές εκλογές) και διεκδικεί ξανά την εξουσία προτείνοντας τον σχηματισμό μιας «προοδευτικής» κυβέρνησης, σε συνεργασία με δυνάμεις της ευρύτερης Κεντροαριστεράς με τον ίδιον στη θέση του πρωθυπουργού. Συνεργασία που απαιτεί έναν πολιτικό προσανατολισμό με τον οποίο δεν συμφωνούν όλοι εντός του ΣΥΡΙΖΑ και πάντως όχι οι «βαρόνοι» που θεωρούν ότι το κόμμα πρέπει να παραμείνει πιστό στην αριστερή του ταυτότητα. Υπάρχουν, λοιπόν, όλοι οι πολιτικοί λόγοι για να επιδιώκει ο Τσίπρας μια πολιτική επανεκκίνηση, μέσω της προσφυγής στη βάση. Λόγοι που εξηγούν επίσης σε μεγάλο βαθμό γιατί οι εσωκομματικοί του αντίπαλοι δεν συμφωνούν με αυτή τη στρατηγική. Διότι, πολύ απλά, ό,τι μπορεί να ενισχύσει τον Τσίπρα, θα αποδυναμώσει πολιτικά τους ίδιους.

Ας δούμε, όμως, αν η νίκη που με βεβαιότητα θα επιτύχει ο πρόεδρος του ΣΥΡΙΖΑ έναντι των εσωκομματικών του αντιπάλων, έτσι όπως έχουν διαμορφωθεί οι συνθήκες, θα είναι τελικά μια πραγματική ή μια πύρρειος νίκη!

Οταν ο Τσίπρας αποφάσισε την εκλογή από τη βάση, το μυαλό των περισσότερων πήγε σε μια πιθανή αντιγραφή εκ μέρους του ΣΥΡΙΖΑ αυτού που κάνουν εδώ και πολλά χρόνια το ΠΑΣΟΚ και η ΝΔ. Με σχετικά πρόσφατη την εκλογή Μητσοτάκη στη ΝΔ από 420.000 ψηφοφόρους και την εκλογή Ανδρουλάκη στο ΚΙΝΑΛ/ΠΑΣΟΚ από 270.000, θα ήταν λογικό να περιμένει κανείς την επανεκλογή Τσίπρα από ένα εκλογικό σώμα που θα υπερέβαινε τουλάχιστον τις 300.000.

Αυτό θα μπορούσε σχετικά εύκολα να συμβεί, εάν ο ΣΥΡΙΖΑ αποφάσιζε να ακολουθήσει το μοντέλο των λεγόμενων «αστικών» κομμάτων και να επιτρέψει την εκλογή αρχηγού όχι μόνο από κομματικά μέλη αλλά και από φίλους. Να ακολουθήσει, δηλαδή, το μοντέλο που στον ΣΥΡΙΖΑ αποκαλούν απαξιωτικά «είδα φως και μπήκα». Η κουλτούρα ενός αριστερού κόμματος δεν το επέτρεψε αυτό και ο ίδιος ο Τσίπρας, αν και προφανώς θα τον συνέφερε, δεν το τόλμησε. Είτε γιατί δεν το πιστεύει, όπως δηλώνει ο ίδιος, είτε γιατί φοβήθηκε ότι θα προκαλούσε τόσο ισχυρές αντιδράσεις που θα οδηγούσαν σε μη διαχειρίσιμη εσωστρέφεια. Ηδη, οι αντιδράσεις υπήρξαν έντονες ακόμη και για αυτό που θα συμβεί στις 8 Μαΐου, δηλαδή την εκλογή προέδρου και Κεντρικής Επιτροπής από το σύνολο των εγγεγραμμένων μελών του κόμματος, αλλά ως προς αυτό ο Τσίπρας επέμεινε και το επέβαλε.

Ο ανομολόγητος στόχος της Κουμουνδούρου είναι να ψηφίσουν 100.000 άνθρωποι που θα πρέπει να εγγραφούν από πριν ως κομματικά μέλη. Οποιοσδήποτε εξαψήφιος αριθμός, τέλος πάντων, είναι ένα επιθυμητό ψυχολογικό όριο πάνω από το οποίο θα ήθελε να περάσει ο ΣΥΡΙΖΑ και για λόγους ουσίας αλλά και για λόγους εντυπώσεων. Αν υποθέσουμε ότι, όπως λένε στον ΣΥΡΙΖΑ, σήμερα είναι γραμμένα 60.000 μέλη και από αυτά είναι ενεργά περίπου 40.000, αντιλαμβάνεται κανείς ότι μιλάμε για ένα δύσκολο στοίχημα. Τώρα δίνεται η μάχη της εγγραφής νέων μελών. Και εκεί πρωταγωνιστικό ρόλο διαδραματίζει ο προερχόμενος από το ΠΑΣΟΚ Χρήστος Σπίρτζης, που έχει το know how. Ως παλιά καραβάνα στην «κουζίνα» των κομματικών μηχανισμών, τα καταφέρνει καλύτερα από τους άλλους και βέβαια εγγράφει υποθήκη για την επόμενη μέρα, ως ο πλέον χρήσιμος άνθρωπος του προέδρου.

Σε αυτή τη φάση, ο Αλέξης Τσίπρας προσφεύγοντας στην κομματική βάση, θα επιτύχει μια μεγάλη νίκη απέναντι στην «Ομπρέλα», δηλαδή στον συνασπισμό όλων των «βαρόνων» του κόμματος. Αυτό που δένει τον Νίκο Φίλη με τον Ευκλείδη Τσακαλώτο, τον Νίκο Βούτση με τον Πάνο Σκουρλέτη και τον Παπαδημούλη με τον Βίτσα είναι η αγωνία τους να μην αποκτήσει ο αρχηγός αδιαμεσολάβητη σχέση με τη λαϊκή βάση του ΣΥΡΙΖΑ και χάσουν οι ίδιοι την επιρροή τους και τον καθοριστικό τους ρόλο, αφού η ηγεσία δεν θα έχει ανάγκη να διαπραγματευτεί μαζί τους για να προωθήσει οποιαδήποτε απόφασή της. Και ποιος ξέρει αν θα καταφέρουν τα ιστορικά στελέχη να θριαμβεύσουν στην εκλογή τους στην Κεντρική Επιτροπή που θα γίνει επίσης από τη βάση, παρά τη θέλησή τους…

Ενα ακόμη όφελος για τον πρόεδρο του ΣΥΡΙΖΑ είναι ότι λύνει το θέμα της πιθανής αμφισβήτησης του πριν φτάσει στις εκλογές. Οταν έχεις επανεκλεγεί αρχηγός τόσο πρόσφατα και μάλιστα από τη βάση, ποιος θα σε αμφισβητήσει ακόμη και αν υποστείς βαριά ήττα σε δυο συνεχόμενες εκλογικές αναμετρήσεις; Εξάλλου, η έννοια της βαριάς ήττας είναι σχετική. Μπορεί το επίσημο προεκλογικό αφήγημα να λέει ότι ο ΣΥΡΙΖΑ θα είναι το πρώτο κόμμα στις επόμενες εκλογές και ότι θα προσπαθήσει να σχηματίσει προοδευτική κυβέρνηση, στο παρασκήνιο όμως, άνθρωποι που βρίσκονται κοντά στον Τσίπρα υποστηρίζουν ότι και μια «μικρή» ήττα είναι αποδεκτό αποτέλεσμα. Συγκεκριμένα, ο πήχης της ήττας, δεν είναι καν στο 32% των προηγούμενων εκλογών, αλλά στη μικρότερη διαφορά από τη ΝΔ. Ακόμη δηλαδή κι αν ο ΣΥΡΙΖΑ πάρει λιγότερο απ’ αυτό που πήρε στις προηγούμενες εκλογές, εφόσον η διαφορά που τον χωρίζει από τη ΝΔ πέσει κάτω από τις οκτώ μονάδες των προηγούμενων εκλογών, δεν θα χαλάσει ο κόσμος για την ήττα. Και ποιος θα τολμήσει να αμφισβητήσει έναν αρχηγό που επανεκλέχτηκε από τη βάση και μείωσε και τη διαφορά;

Η προδιαγραφόμενη καθαρή νίκη του Τσίπρα στο εσωτερικό του ΣΥΡΙΖΑ, με την επανεκλογή του από την κομματική βάση, όμως, δεν συνεπάγεται νίκη και στην κοινωνία. Κρατώντας τη διαδικασία «κλειστή» μόνο για τα μέλη του κόμματος, ο πρώην πρωθυπουργός ουσιαστικά ακυρώνει ο ίδιος ένα μεγάλο άνοιγμα που θα μπορούσε να του δώσει ώθηση ενόψει εθνικών εκλογών. Με αυτό τον τρόπο η νίκη είναι εξασφαλισμένη αλλά μπορεί να αποβεί πύρρειος.

Ακολουθήστε το Protagon στο Google News