Για τον Ερντογάν, του οποίου η δημοφιλία στην Παλαιστίνη ενδέχεται να είναι μεγαλύτερη απ’ ό,τι στην ίδια τη χώρα του, η επίσκεψη στην Αγκυρα του ισραηλινού προέδρου Ισαάκ Χέρτζογκ ήταν σημαντική, τουλάχιστον όσον αφορά το πρόσωπο που οφείλει να επιδεικνύει η Τουρκία προς τη Δύση – και το οφείλει ως μέλος του ΝΑΤΟ, πρωτίστως. Το γεγονός ότι ο Χέρτζογκ είναι ο πρώτος αρχηγός του εβραϊκού κράτους που ταξίδεψε στην Τουρκία έπειτα από πολλά χρόνια (από το 2007), ήταν σπουδαία υπόθεση για τον τούρκο πρόεδρο σε επίπεδο εντυπώσεων, ένα «στοίχημα». Το οποίο μάλλον κερδήθηκε, αφού την επομένη των διμερών επαφών ο Χέρτζογκ μετέβη στη συναγωγή της Κωνσταντινούπολης και προσευχήθηκε ακριβώς όπως μπορεί να κάνει ο οιοσδήποτε πιστός οιασδήποτε θρησκείας σε μία κανονική χώρα, δημοκρατική, δυτικού τύπου…

Στις δηλώσεις τους οι δύο πρόεδροι υπήρξαν αβροί και φιλόφρονες. Ο Ερντογάν αναγνώρισε ότι οι διμερείς σχέσεις τους έχουν φθάσει σε «σημείο καμπής» όπως είπε, κάτι που δεν σημαίνει απαραιτήτως μόνο θετικά ή μόνο αρνητικά πράγματα, αλλά περισσότερο σηματοδοτεί την αφετηρία εξελίξεων στην Ανατολική Μεσόγειο – εξελίξεις οι οποίες ενδιαφέρουν και την Ελλάδα, φυσικά. Τη συνεργασία που από κοινού θα επιδιώξουν η Τουρκία και το Ισραήλ σβήνοντας διάφορες πληγές του παρελθόντος ο Ερντογάν την προσδιόρισε με δύο επίθετα, εκ των οποίων το σημαντικότερο (κυρίως λόγω Ουκρανικού) αφορά την ενέργεια. Για «περιφερειακή ειρήνη» μίλησε επίσης, ως απότοκο αυτής της συνεργασίας, ενώ ο Χέρτζογκ, πιο συγκρατημένος, προτίμησε τον όρο «σταθερότητα της περιοχής».

Η εφημερίδα του λονδρέζικου Σίτι, οι Financial Times, έκρινε ότι «η απόψυξη των σχέσεων της Τουρκίας με το Ισραήλ είναι μέρος ευρύτερης προσπάθειας του Ερντογάν να βελτιώσει τις σχέσεις της Τουρκίας σε όλη την περιοχή», έτσι ανέφερε ονομαστικώς την Ελλάδα μαζί με «τα αραβικά κράτη». Με την ευκαιρία, θύμισε ότι ο Ερντογάν έχει του χρόνου και εκλογές. Για τις γνωστές και ξεχωριστές διαμεσολαβητικές πρωτοβουλίες της Τουρκίας και του Ισραήλ όσον αφορά τον ουκρανικό πόλεμο ο Χέρτζογκ είπε ότι θέλουν να δείξουν στον κόσμο «ότι κινούμαστε σε διαφορετική κατεύθυνση». Ωστόσο οι Ουκρανοί πολεμούν τους Ρώσους και με τα τουρκικά «Μπαϊρακτάρ».

Για τα ενεργειακά μίλησε ο Ερντογάν: «Οι εξελίξεις των τελευταίων ημερών απέδειξαν τη σημασία της ενεργειακής ασφάλειας. Η Τουρκία και το Ισραήλ μπορούν να συνεργαστούν για την εξερεύνηση και τη γεώτρηση φυσικού αερίου στη Μεσόγειο». Βέβαια, υπάρχει πάντα το αγκάθι της Χαμάς στη Γάζα και το Παλαιστινιακό εν γένει, θέμα πολύ πιο δύσκολο από μερικές τρύπες (γεωτρήσεων) στο νερό. Το εβραϊκό κράτος θεωρεί τη σουνιτική οργάνωση «τρομοκρατική ομάδα» και έχει επικρίνει τον Ερντογάν για συμπόρευση μαζί της, ωστόσο ο τούρκος πρόεδρος είπε ότι με τον Χέρτζογκ συζήτησαν «ανοιχτά» το ζήτημα.

Υποχώρηση λόγω ανάγκης

Οι γνώμες των γεωπολιτικών αναλυτών που φιλοξένησαν οι FT συγκλίνουν σε ένα σημείο: η οικονομική κατάσταση της Τουρκίας πιέζει τον Ερντογάν και τον ωθεί σε ανοίγματα στην εξωτερική πολιτική, καθώς διαπίστωσε ότι δεν έχει πλέον την πολυτέλεια των εδραιωμένων και άκαμπτων θέσεων – συγχρόνως όμως, και ειδικά σε ό,τι αφορά το Ισραήλ, είναι πολύ νωρίς για να μιλήσουμε περί πλήρους ανατροπής του σκηνικού, κυρίως επειδή οι περισσότεροι Τούρκοι νιώθουν συμπάθεια για τους Παλαιστινίους και για την εθνική υπόθεσή τους.

Εξάλλου τα γεγονότα είναι πρόσφατα: το 2010 ισραηλινοί στρατιώτες είχαν εισβάλει σε επιβατηγά πλοία που προσπαθούσαν να σπάσουν τον αποκλεισμό της Λωρίδας της Γάζας και είχαν σκοτώσει 10 τούρκους ακτιβιστές, ενώ το 2018 οι δύο χώρες διέκοψαν διπλωματικές σχέσεις καθώς η Τουρκία διαμαρτυρήθηκε για την απόφαση των ΗΠΑ, επί Τραμπ, να μεταφέρουν την πρεσβεία τους στην Ιερουσαλήμ.

Δεν έχουμε ψευδαισθήσεις

Ενδιαφέρον έχουν οι εκτός προγράμματος δηλώσεις του ισραηλινού προέδρου: ο Χέρτζογκ, λίγο προτού εισέλθει στη συναγωγή όπως προαναφέραμε, είπε ότι η διαδικασία των επαφών του στην Τουρκία γίνεται «χωρίς ψευδαισθήσεις», ωστόσο «αντανακλά τα στρατηγικά και διμερή συμφέροντά μας». Είναι μία δήλωση-σχόλιο που ερμηνεύει με τον αποκαλυπτικότερο τρόπο όσα είχε πει στην κοινή συνέντευξη Τύπου με τον Ερντογάν την Τετάρτη 9 Μαρτίου: «Δεν θα συμφωνήσουμε σε όλα, όμως φιλοδοξούμε να επιλύσουμε τις διαφορές μας με αμοιβαίο σεβασμό και καλή θέληση».

Ακολουθήστε το Protagon στο Google News