Οταν οι Βρετανοί ψήφισαν υπέρ του Brexit, η πρώτη εντύπωση που δημιουργήθηκε ήταν ότι η απόφασή τους θα βλάψει κυρίως τη χώρα τους και λιγότερο την ΕΕ. Πράγματι, σε μια Ευρώπη που είχε ως κύριο  –ίσως και μοναδικό– μέλημά της να είναι μια ισχυρή οικονομική ένωση, το να μείνει κανείς απέξω, έστω κι αν είναι η Μεγάλη Βρετανία, ήταν μια επισφαλής επιλογή. Τι γίνεται όμως σε μια Ευρώπη που ίσως χρειαστεί τελικά να γίνει κάτι περισσότερο από μια ισχυρή οικονομική ένωση; Μήπως η Μεγάλη Βρετανία είναι πιο απαραίτητη από ποτέ;

Ο Ευάγγελος Βενιζέλος, πρώην αντιπρόεδρος και υπουργός Εξωτερικών, κάνει μια καίρια επισήμανση στο άρθρο του στο protagon.gr υπό τον τίτλο «Η πυρηνική απειλή και η άμυνα της ΕΕ» εξηγώντας ότι «δεν μπορεί να συγκροτηθεί η Ευρώπη ως στρατιωτική και αμυντική οντότητα, χωρίς να μετέχει σε αυτή το Ηνωμένο Βασίλειο και χωρίς βαθιά στρατηγική συνεργασία με τις Ηνωμένες Πολιτείες». Ο πόλεμος στην Ουκρανία έρχεται να το επιβεβαιώσει, δείχνοντας πόσο ουσιαστικά αποδυναμωμένη είναι η ΕΕ χωρίς τη Μεγάλη Βρετανία στη χάραξη μιας κοινής ευρωπαϊκής εξωτερικής και αμυντικής πολιτικής.

Είναι αλήθεια ότι τις τελευταίες δύο εβδομάδες, με αφορμή την εισβολή της Ρωσίας στην Ουκρανία, η Ευρώπη διήνυσε στον τομέα της αναζήτησης μιας ενιαίας εξωτερικής και αμυντικής πολιτικής απόσταση που υπό κανονικές συνθήκες ίσως απαιτούσε πολλά χρόνια. Και μόνο το γεγονός ότι η Γερμανία, με κεντροαριστερή κυβέρνηση, ξεπέρασε τα ταμπού που οφείλονται στο πρόσφατο ιστορικό παρελθόν της και πήρε την απόφαση να προχωρήσει σε ένα εξοπλιστικό πρόγραμμα 100 δισ. ευρώ, είναι αρκετό για να αντιληφθεί κανείς την αλλαγή που έχει συντελεστεί. Πριν από μερικές εβδομάδες φαινόταν αδιανόητο ότι ο νέος καγκελάριος Σολτς θα σκεφτόταν και θα δρούσε όπως ο γάλλος πρόεδρος Μακρόν. Και όμως, συνέβη…

Παρά ταύτα, δεν είναι αρκετό για να αλλάξει τα δεδομένα σε σχέση με την αμυντική θωράκιση της Ευρώπης. Η Γερμανία δεν μπορεί να υποκαταστήσει τη Μεγάλη Βρετανία στον τομέα της ευρωπαϊκής ασφάλειας. Για την ακρίβεια, όσο αδύναμη είναι μια ΕΕ χωρίς τη Γερμανία στον οικονομικό τομέα, άλλο τόσο αδύναμη είναι μια ΕΕ χωρίς τη Μεγάλη Βρετανία στον τομέα της ασφάλειας. Κι αυτό φαίνεται σήμερα, που με αφορμή τον πόλεμο στην Ουκρανία και τη ρωσική επιθετικότητα, επανέρχεται στο προσκήνιο η πυρηνική απειλή.

Από τις χώρες-μέλη της ΕΕ, μόνο η Γαλλία διαθέτει πυρηνικά, τα οποία όμως δεν εντάσσονται στον νατοϊκό σχεδιασμό. Αντιθέτως, η Μεγάλη Βρετανία, που είναι επίσης πυρηνική δύναμη, είναι ενταγμένη ως τέτοια στον νατοϊκό σχεδιασμό. Πέραν αυτού, όμως, είναι φανερό ότι το Λονδίνο πρωταγωνιστεί κάθε φορά που το ενδιαφέρον μεταφέρεται στο διπλωματικό ή στο στρατιωτικό πεδίο. Το ίδιο έκανε όταν ήταν εντός ΕΕ, το ίδιο πράττει και τώρα που δεν είναι μέλος της.

Αν, λοιπόν, η Μεγάλη Βρετανία ζημιώθηκε οικονομικά και κοινωνικά με την έξοδό της από την ΕΕ –πράγμα που μένει να αποδειχθεί–, η ΕΕ είναι βέβαιο ότι ζημιώνεται από το Βrexit στον τομέα της ευρωπαϊκής ασφάλειας. Οσο η Δύση εμφανίζεται ενωμένη έναντι μιας απειλής (όπως συμβαίνει σήμερα με τη Ρωσία), το πρόβλημα είναι διαχειρίσιμο. Αν όμως η ΕΕ θέλει πράγματι να αποκτήσει αυτονομία στον τομέα της ασφάλειας, είναι υποχρεωμένη να συμπεριλάβει στον σχεδιασμό της τους Βρετανούς. Η κοινή ευρωπαϊκή άμυνα είναι μονόδρομος που περνάει από το Λονδίνο.

Ακολουθήστε το Protagon στο Google News