Τι κρύβει ο ΕΝΦΙΑ; Και γιατί ο Πρωθυπουργός έσπευσε, τώρα, να ανακοινώσει τις ελαφρύνσεις, για έναν φόρο που θα αρχίσει να καταβάλλεται από τον Μάιο; Και μάλιστα πολύ υψηλότερες και με τετραπλάσιο κόστος ( 280 εκατ. ευρώ), από αυτό που προβλέπει ο προϋπολογισμός (70 εκατ. ευρώ) που ψηφίστηκε στη Βουλή τρεις μήνες πριν;

Μα, είναι ο ΕΝΦΙΑ… “stupid”! Και η σχέση του Ελληνα με το ακίνητό του, που έχει “χτιστεί”  σε γερά “θεμέλια”, στις μεγάλες περιόδους φτώχειας, μετανάστευσης και χρεοκοπιών που έχει περάσει η χώρα. Ένα σίγουρο “κεραμίδι”. Αλλά και, μεταγενέστερα, με την έντονη αστικοποίηση και την διεύρυνση της μεσαίας τάξης, όταν το ακίνητο μετατράπηκε σε ασφαλές “καταφύγιο”  στις μεγάλες αναταράξεις της ελληνικής οικονομίας.

Οι φόροι στα ακίνητα κατεβάζουν (και… ανεβάζουν) κυβερνήσεις στην Ελλάδα. Η μνημονιακή ιστορία του ΕΕΤΗΔΕ, που μετονομάστηκε στη συνέχεια σε ΕΝΦΙΑ, τον οποίο πληρώνουν  6,3 εκατομμύρια ιδιοκτήτες, το αποδεικνύει.

Όλα αυτά εξηγούν γιατί ο Κυριάκος Μητσοτάκης έσπευσε στη δεδομένη χρονική στιγμή να ανακοινώσει τις νέες ελαφρύνσεις στον ΕΝΦΙΑ που θα πληρώσουμε φέτος (κατά μέσο όρο 13%), αρκετά υψηλότερες από τον αρχικό κυβερνητικό σχεδιασμό. Ο Προϋπολογισμός του 2022 προβλέπει κόστος 70 εκατ. ευρώ, το οποίο ανέβηκε ξαφνικά… στα 350 εκατ. ευρώ!

Τρεις ιδιαίτεροι λόγοι εξηγούν τις έκτακτες αποφάσεις της κυβέρνησης και τις αιφνιδιαστικές ανακοινώσεις της περασμένης Δευτέρας. Και οι τρεις έχουν έναν κοινό παρονομαστή: την μακρά προεκλογική περίοδο στην οποία έχει εισέλθει η χώρα, σε μία δύσκολη συγκυρία για τα νοικοκυριά που πλήττονται από την επέλαση της ακρίβειας και δοκιμάζονται από την υψηλή φορολόγηση – τη βαριά κληρονομιά των μνημονίων. Η δημοσκοπική άνοδος του ΚΙΝΑΛ και οι απώλειες ψηφοφόρων που φαίνεται να καταγράφουν κυβέρνηση και αξιωματική αντιπολίτευση, στο νέο τρικομματικό σκηνικό, συμπληρώνουν το “παζλ”.

Ο “άσος” του ΕΝΦΙΑ, που έριξε ο Πρωθυπουργός στο τραπέζι αποτελεί το ένα, από τα δύο μεγάλα προεκλογικά “χαρτιά” της κυβέρνησης. Με αυτό υλοποιεί τη δέσμευση του στις προηγούμενες εκλογές (μείωση του ΕΝΦΙΑ κατά 30%) και μπορεί να ισχυριστεί ότι είναι συνεπής με τις υποσχέσεις του. Χωρίς την αύξηση του κόστους των φοροελαφρύνσεων στα 350 εκατ. ευρώ υπήρχε ο κίνδυνος το μέτρο να καταλήξει σε “μπούμερανγκ”. Οι νέες αυξημένες αντικειμενικές τιμές που ισχύουν από τον Ιανουάριο, όχι μόνο θα “έσβηναν” τις μειώσεις των συντελεστών του ΕΝΦΙΑ, αλλά θα έφερναν επιβαρύνσεις για την πλειοψηφία των ιδιοκτητών, θα προκαλούσαν κοινωνικές αντιδράσεις και υψηλό πολιτικό κόστος. 

Στον δρόμο προς τις κάλπες θα ακολουθήσουν και άλλα: οι ανακοινώσεις για την κατάργηση ( σε μόνιμη βάση) της εισφοράς αλληλεγγύης για το Δημόσιο και τους συνταξιούχους, όπως ήδη ισχύει για τα εισοδήματα από τον ιδιωτικό τομέα. Αυτό είναι το δεύτερο μεγάλο προεκλογικό χαρτί. Θα έχει προηγηθεί, τον Μάιο, η νέα αύξηση κατά 6% του κατώτατου μισθού- η δεύτερη φέτος, μετά την αναπροσαρμογή του κατά 2% από την 1.1.2022.

Το μεγάλο χαράτσι των μνημονίων

Ας θυμηθούμε, όμως, πώς γεννήθηκε ο ΕΝΦΙΑ, που έμεινε στην ιστορία ως το μεγάλο “χαράτσι” των μνημονίων. Σε τι περιπέτειες οδήγησε τους έλληνες φορολογούμενους και τις διαδοχικές κυβερνήσεις της περασμένης δεκαετίας που τον επέβαλαν, υπό την πίεση των Βρυξελλών, τον διατήρησαν παρά τις υποσχέσεις για κατάργησή του και τελικά “κάηκαν” από τη λαϊκή δυσαρέσκεια που προκάλεσαν.

Σταθμός 1ος: Στις 11 Σεπτεμβρίου του 2011, επί κυβέρνησης Γιώργου Παπανδρέου, ανακοινώθηκε ο νέος φόρος ακινήτων, ως ένα έκτακτο μέτρο. Το όνομά του: “ Έκτακτο Ειδικό Τέλος Ηλεκτροδοτούμενων Δομημένων Χώρων”, το γνωστό ΕΕΤΗΔΕ. Είχε προηγηθεί το Eurogroup, όπου οι δανειστές “με το δάχτυλο στη σκανδάλη” απαίτησαν να επιβληθεί φόρος στα ακίνητα. Ο ΕΕΤΗΔΕ επιβλήθηκε μέσω των λογαριασμών της ΔΕΗ και αντιστοιχούσε σε 4 ευρώ ανά τετραγωνικό μέτρο επί της ακίνητης περιουσίας των φορολογούμενων, με προσδοκώμενα έσοδα για το κράτος 2,65 δισ. ευρώ.

Σταθμός 2ος: Στις 3 Ιουλίου 2013, επί κυβέρνησης Σαμαρά και ενώ οι αντιδράσεις για τον ΕΕΤΗΔΕ είχαν “φουντώσει” το ΕΕΤΗΔΕ αντικαταστάθηκε από τον Ενιαίο Φόρο Ιδιοκτησίας Ακινήτων. Η μεγάλη διαφορά ήταν ότι ο ΕΝΦΙΑ δεν θα εισπράττονταν μέσω των τιμολογίων της ΔΕΗ, αλλά από τις ΔΟΥ. Προηγήθηκαν μαραθώνιες διαπραγματεύσεις με την Τρόικα για να αλλάξει ο μηχανισμός που απειλούσε με διακοπές στην ηλεκτροδότηση τους ληξιπρόθεσμους οφειλέτες.

Σταθμός 3ος: Στις 11 Σεπτεμβρίου του 2013, ύστερα από σωρεία λαθών που είχαν γίνει στον υπολογισμό του φόρου, ψηφίστηκε τροπολογία στη Βουλή με απαραίτητες αλλαγές. Σε ένα κλίμα μεγάλων αντιδράσεων εντός του κυβερνητικού κόμματος και από την αντιπολίτευση για τους φουσκωμένους λογαριασμούς που είχαν σταλεί στους φορολογούμενους

Σταθμός 4ος: Τον Ιανουάριο του 2015 ο ΣΥΡΙΖΑ ήρθε στην εξουσία έχοντας υποσχεθεί την κατάργηση του “επαχθούς” μνημονιακού φόρου. Ηταν μία από τις κεντρικές προεκλογικές υποσχέσεις του Τσίπρα που υποσχόταν την αντικατάστασή του με φόρο μεγάλης ακίνητης περιουσίας. “Καταργούμε τον ΕΝΦΙΑ από το 2015 και τον αντικαθιστούμε με φόρο μεγάλης ακίνητης περιουσίας….Το 2015 δεν θα υπάρχει ΕΝΦΙΑ. Και αυτό είναι δέσμευση”, δήλωνε στις 8 Φεβρουαρίου, στις προγραμματικές δηλώσεις της κυβέρνησής του.

Σταθμός 5ος: Τρεις μήνες μετά και ενώ η “περήφανη διαπραγμάτευση” βρισκόταν σε εξέλιξη, η κυβέρνηση ΣΥΡΙΖΑ έκανε όπισθεν. Ηταν η πρώτη φορά που ο Τσίπρας άφησε ανοιχτό το ενδεχόμενο να μην καταργηθεί ο φόρος, λέγοντας: “ Η κατάργηση του ΕΝΦΙΑ έχει να κάνει με την πορεία της οικονομίας, με τις δυνατότητες που θα έχουμε να ανταποκριθούμε στους στόχους”.

Σταθμός 6ος: Με το τρίτο μνημόνιο επαναβεβαιώθηκε η παραμονή του φόρου και ήταν ένα από τα βασικά φορολογικά μέτρα που κόστισαν πολιτικά στον ΣΥΡΙΖΑ.

Σταθμός 7ος: Η κυβέρνηση Μητσοτάκη, έχοντας υποσχεθεί τη μείωση του φόρου κατά 30%, προχώρησε από τις πρώτες ημέρες της, το καλοκαίρι του 2019,  στην πρώτη μεγάλη μείωση του ΕΝΦΙΑ κατά 22%. Την περασμένη Δευτέρα ανακοίνωσε τη δεύτερη, με 13%, ξεπερνώντας έτσι κατά 5% την αρχική υπόσχεση.

Ο ΕΝΦΙΑ λοιπόν μπαίνει ξανά και γερά στο πολιτικό παιχνίδι για να αποτελέσει κεντρικό σημείο αναφοράς – υποσχέσεων, συγκρούσεων και αντιπαραθέσεων- μεταξύ των κομμάτων και στην νέα εκλογική αναμέτρηση. 

Ακολουθήστε το Protagon στο Google News