Το χταπόδι δεν είναι μόνο ένα από τα εξυπνότερα ζώα, αλλά έχει την ικανότητα να αισθάνεται πόνο, φόβο, χαρά, ευχαρίστηση και άλλα θετικά και αρνητικά συναισθήματα.

Στη Βρετανία ειδικοί στους οποίους η κυβέρνηση ανέθεσε να εξετάσουν 300 επιστημονικές μελέτες, κατέληξαν στο συμπέρασμα, πριν λίγο καιρό, ότι τα κεφαλόποδα πρέπει να αντιμετωπίζονται ως όντα με συναισθήματα. Για αυτό και θα προστεθεί ειδική τροπολογία στο νόμο περί ευαισθησίας των ζώων.

Ετσι, η είδηση ότι οι Ισπανοί ετοιμάζονται να λειτουργήσουν την πρώτη εμπορική φάρμα χταποδιών στον κόσμο, προκάλεσε την οργή επιστημόνων και οικολόγων, που τονίζουν ότι τα έξυπνα συναισθανόμενα ζώα δεν θα έπρεπε ποτέ να εκτρέφονται για να πωλούνται ως τροφή.

Το BBC επισκέφθηκε το ενυδρείο του Μπρίστολ, όπου η Στέισι Τόνκιν φροντίζει ένα γιγαντιαίο χταπόδι του Ειρηνικού. Οταν σηκώνει το καπάκι της δεξαμενής για να τον ταϊσει, ο DJ πετάγεται από τη σπηλιά του για να την δει και βάζει τα πλοκάμια του στο γυάλινο τοίχωμα, αν έχει κέφια. Τα χταπόδια ζουν τέσσερα χρόνια, και έτσι σε ηλικία ενός έτους, το συγκεκριμένο θεωρείται έφηβος.

«Συμπεριφέρεται σαν έφηβος, κάποιες μέρες είναι κακόκεφος και άλλες κοιμάται όλη μέρα. Αλλά άλλες μέρες θέλει παιχνίδια και είναι πολύ δραστήριος και θέλει να πηγαίνει παντού μέσα στη δεξαμενή και να κάνει επίδειξη», λέει η Στέισι, μία από τις πέντε επιστήμονες που εργάζονται στο ενυδρείο.

Ο DJ αντιδρά διαφορετικά σε κάθε ειδικό. Συνήθως χαίρεται όταν την βλέπει και του αρέσει να στέκεται ακίνητος και να κρατά το χέρι της με τα πλοκάμια του.

Οι φροντιστές του το ταϊζουν με μύδια και γαρίδες, και με ψάρια και καβούρια. Μερικές φορές βάζουν την τροφή του σε ένα παιχνίδι για να εξασκήσει τα πλοκάμια του.

Η Στέισι λέει ότι το χρώμα του αλλάζει ανάλογα τη διάθεσή του. «Οταν είναι πορτοκαλοκαφέ, έχει όρεξη για παιχνίδι. Οταν γεμίσει βούλες, σημαίνει ότι είναι περίεργος για κάτι και δείχνει ενδιαφέρον. Μπορεί να είναι πορτοκαλί όταν κολυμπά και όταν έρθει να σταθεί δίπλα σου, να γίνει πουά απλά και μόνο που σε κοιτάει. Είναι καταπληκτικό», λέει με ενθουσιασμό η Τόνκιν.

Η ίδια λέει ότι η ευφυία του χταποδιού φαίνεται στα μάτια του. «Οταν τον κοιτάς και σε κοιτά, καταλαβαίνεις ότι κάτι υπάρχει εκεί».

Οι συγγραφείς της έκθεσης για λογαριασμό της βρετανικής κυβέρνησης τόνισαν ότι είναι αδύνατον να γίνει εκτροφή χταποδιών με συνθήκες που θα είναι καλές για τα μαλάκια και ότι η κυβέρνηση θα πρέπει να εξετάσει το ενδεχόμενο απαγόρευσης εισαγόμενων χταποδιών από εμπορικές φάρμες.

Ομως, ως γνωστόν, το χταπόδι θεωρείται μία πεντανόστιμη και περιζήτητη λιχουδιά στις κουζίνες δεκάδων χωρών, από τη Μεσόγειο έως την Ασία, και τελευταία και στις ΗΠΑ. Στη Νότια Κορέα, κάποιοι τα τρώνε ζωντανά. Ο πληθυσμός των χταποδιών μειώνεται παγκοσμίως. Κάθε χρόνο, ψαρεύονται περίπου 350.000 τόνοι, δεκαπλάσια ποσότητα από ό, τι το 1950.

Εδώ και δεκαετίες αναζητούν τρόπο να τα εκτρέφουν, αλλά δεν είναι εύκολο, τρώνε μόνο ζωντανή τροφή και χρειάζονται προστατευμένο περιβάλλον με ειδικές συνθήκες.

Η ισπανική πολυεθνική, Nueva Pescanova φαίνεται πως βρίσκεται μπροστά από εταιρείες σε Μεξικό, Ιαπωνία και Αυστραλία, στην κούρσα για τη φάρμα χταποδιών. Οπως ανακοίνωσε, θα ξεκινήσει να πουλάει χταπόδια το 2023.

Η εταιρεία βασίστηκε σε έρευνα του Ισπανικού Ωκεανογραφικού Ινστιτούτου, για τις αναπαραγωγικές συνήθειες του κοινού χταποδιού Octopus vulgaris. Η φάρμα θα λειτουργήσει στη στεριά, κοντά στο λιμάνι του Λας Πάλμας στα Κανάρια.

Σχεδιάζεται να παράγει 3.000 τόνους τον χρόνο. Η εταιρεία ισχυρίζεται ότι έτσι θα γλυτώσει άλλους τόσους τόνους χταποδιών από τις θάλασσες.

Οι Ισπανοί δεν έχουν αποκαλύψει λεπτομέρειες για τις συνθήκες διαβίωσης των κεφαλόποδων, παρά τις επανειλημμένες προσπάθειες του BBC. Ούτε το μέγεθος των δεξαμενών, ούτε το τι θα τρώνε, ούτε το πώς θα τα σκοτώνουν. Είναι επτασφράγιστο μυστικό.

Διεθνής ομάδα ερευνητών καταδίκασε τα σχέδια της ισπανικής εταιρείας ως «απαράδεκτα από ηθική και οικολογική σκοπιά». Οργάνωση ακτιβιστών έχει στείλει επιστολή στις κυβερνήσεις πολλών χωρών ζητώντας να απαγορέψουν την εκτροφή των χταποδιών.

«Αυτά τα ζώα είναι εκπληκτικά. Είναι μοναχικά και πολύ έξυπνα. Είναι λάθος να τα βάλεις σε άδειες δεξαμενές χωρίς γνωστική διέγερση», είπε η Ελενα Λάρα, ερευνήτρια στην οργάνωση και πρόσθεσε ότι όποιος έχει δει το βραβευμένο με Οσκαρ ντοκιμαντέρ «Ο δάσκαλός μου, το χταπόδι», «θα καταλάβει».

Επίσης, δεν είναι γνωστό ποια είναι η καλύτερη μέθοδος θανάτωσής τους, ώστε να μην υποφέρουν.

Τα χταπόδια έχουν μεγάλους εγκεφάλους με πολύπλοκη δομή. Η ευφυία τους έχει αποδειχθεί σε πολλά επιστημονικά πειράματα. Τα έχουν δει να χρησιμοποιούν κοχύλια, καρύδες και άλλα αντικείμενα για να κρυφτούν και να προστατευθούν από εχθρούς και έχουν αποδείξει ότι μαθαίνουν εύκολα. Εχουν καταφέρει να δραπετεύσουν από ενυδρεία και να κλέψουν τροφή από παγίδες που τους βάζουν άνθρωποι για να τα πιάσουν.

Επειδή δεν έχουν σκελετό, μπορούν εύκολα να τραυματιστούν, αν για παράδειγμα αν είναι πολλά μαζί σε μία δεξαμενή, και να αρχίσουν να τρώνε το ένα το άλλο.

Πάντως, η ισχύουσα ευρωπαϊκή νομοθεσία δεν τα προστατεύει. Τα χταπόδια θεωρούνται συναισθανόμενα όντα, όμως η ΕΕ προστατεύει μόνο τα σπονδυλωτά.

Ο άνθρωπος και το χταπόδι είχαν κοινό πρόγονο πριν 560 εκατομμύρια χρόνια, όπως τόνισε ο ειδικός στην εξελικτική βιολογία Τζέικομπ Βίνδερ, στο Πανεπιστήμιο του Μπρίστολ.

«Εχουμε εδώ έναν οργανισμό ο οποίος εξελίχθηκε να διαθέτει ευφυία, συγκρίσιμη με τη δική μας. Οι ικανότητές τους να λύνουν προβλήματα, η διάθεσή τους για παιχνίδι και η περιέργειά τους μοιάζουν πολύ με των ανθρώπων», είπε. «Είναι σαν να συναντούμε έναν ευφυή εξωγήινο».

Η Nueva Pescanova αναφέρει στην ιστοσελίδα της ότι πιστεύει πως η εκτροφή θαλάσσιων ειδών είναι μία μέθοδος για να μειωθεί η πίεση στις περιοχές αλιείας και να εξασφαλιστούν αποθέματα βιώσιμα, υγιή, ασφαλή και ελεγχόμενα».

Ομως, όσοι διαφωνούν, τονίζουν ότι δεν θα σταματήσουν οι ψαράδες να ψαρεύουν χταπόδια. Αντίθετα, θα προστεθεί πίεση στα αλιευτικά αποθέματα, καθώς τα χταπόδια τρώνε δύο με τρεις φορές το βάρος τους για να επιβιώσουν. Το ένα τρίτο των ψαριών που αλιεύονται παγκοσμίως, χρησιμοποιούνται ως τροφή για άλλα ζώα, από το οποίο, το 50% καταλήγει σε ιχθυοτροφεία. Ετσι, τα χταπόδια μπορεί να τρέφονται με είδη που κινδυνεύουν από την υπεραλίευση.

«Δεν είναι καθόλου πιο ηθικό να τρως χταπόδι από εκτροφείο. Το ζώο θα υποφέρει όλη του τη ζωή», σημείωσε η Ελενα Λάρα.

Οσο για τα ζώα που ήδη εκτρέφονται, όπως τα γουρούνια, οι οικολόγοι σημειώνουν ότι αυτό ξεκίνησε πριν από δεκαετίες, σε άλλες εποχές και δεν πρέπει να επαναλάβουμε τα λάθη του παρελθόντος, ενώ εκτός αυτού, η γνώση μας για τις ανάγκες των ζώων αυτών είναι ήδη πολύ προχωρημένη και ξέρουμε πώς να κάνουμε καλύτερες τις συνθήκες διαβίωσής τους στις φάρμες. «Ομως τα χταπόδια δεν έχουν «εξημερωθεί» και δεν γνωρίζουμε τι ακριβώς χρειάζονται και πώς μπορούμε να βελτιώσουμε τη ζωή τους», πρόσθεσε.

Ο Βίνδερ έθεσε και μία άλλη διάσταση: «Είναι εξαιρετικά πολύπλοκα όντα. Πιστεύω ότι οι άνθρωποι πρέπει να το σεβαστούμε αυτό αν θέλουμε να τα εκτρέφουμε ή να τα τρώμε», καθώς δεν είναι τροφή απαραίτητη για την επιβίωσή μας.

Ακολουθήστε το Protagon στο Google News