Ηταν στο τέλος του Ιουνίου του 1997, εσπερινές ώρες, στην Πνύκα.

Περίπου χίλιοι, εξαιρετικά γνωστοί καρδιολόγοι από όλο τον κόσμο, προσκεκλημένοι μας, είχαν συγκεντρωθεί για την πανηγυρική έναρξη ενός διεθνούς συνεδρίου.

Ο καθηγητής Τούτουζας ανηφόριζε μαζί μου, επιβλητικός και σίγουρος, πρεσβευτής της Ελληνικής Καρδιολογίας.

Κάποια στιγμή, έσκυψε λίγο και μου ψιθύρισε: «Πάνο, συμβολικό και ιερό τόπο διάλεξες για αυτό το κάλεσμα». Δίστασε λίγο και συνέχισε: «Σταθείς δε ο Παύλος εν μέσω του Αρείου Πάγου έφη: Άνδρες Αθηναίοι…»  απήγγειλε.

«Τι γνωρίζουν άραγε όλοι αυτοί για τους αυτούς τους βράχους και για αυτά τα πεζούλια», αναρωτήθηκε.

Λακωνικός και συχνά επιτηδευμένα αόριστος, ο καθηγητής αναζητούσε συχνά αφορμές για να αναδείξει ιστορικές, θρησκευτικές και φιλοσοφικές συνιστώσες και να ξεδιπλώσει σκέψεις, ιδέες και επιχειρήματα βασισμένες στη στέρεα παιδεία του και τις μακρόχρονες ιατρικές εμπειρίες του.

Συχνότατα, αναδείκνυε την ουσιαστικότητα σύνθετων επιστημονικών θεμάτων, με τη χρήση απλοποιημένης διαλεκτικής προσέγγισης, διανθισμένης με παραβολές, μεταφορές και παραδειγματικό λόγο.

Η ακαδημαϊκή και ιατρική διαδρομή του καθηγητή Τούτουζα μορφοποιήθηκε και ολοκληρώθηκε στην Πανεπιστημιακή Καρδιολογική Κλινική του Ιπποκράτειου Νοσοκομείου Αθηνών, την κοιτίδα της σύγχρονης ελληνικής καρδιολογίας, όπου το έτος 1961, ο καθηγητής Μιχαηλίδης είχε ιδρύσει την πρώτη ειδική καρδιολογική κλινική της χώρας.

Η περίοδος Τούτουζα άρχισε το 1984, όταν διαδέχθηκε τον καθηγητή Αυγουστάκη και ολοκληρώθηκε το 2003, με την συνταξιοδότησή του.

Είναι ακριβώς η περίοδος όπου η διεθνής καρδιολογία και καρδιοχειρουργική προωθούσε εντυπωσιακές εξελίξεις, ενώ παράλληλα τα ακαδημαϊκά ινστιτούτα, η βιομηχανία, οι ρυθμιστικές αρχές και οι πάροχοι υγείας συμπράττουν σε κάθε αισιόδοξη προοπτική.

Ο καθηγητής Τούτουζας, αρχικά μοναδικός καθηγητής Καρδιολογίας στη χώρα αλλά και συνολικά η Πανεπιστημιακή Καρδιολογική Κλινική του Ιπποκράτειου Νοσοκομείου, μοιραία κλήθηκαν να ηγηθούν στις εξελίξεις και να ανταποκριθούν στις προκλήσεις.

Το έπραξαν με εξαιρετικά ηγετικό και αποτελεσματικό τρόπο.

Εύλογα, το βραχύ αυτό σημείωμα, μία κατάθεση ψυχής, δεν προτίθεται να παρουσιάσει και να αναλύσει το ακαδημαϊκό, ερευνητικό και οργανωτικό έργο, του ηγέτη που έφυγε.

Αντίθετα, θα περιοριστεί στα δομικά χαρακτηριστικά εκείνα που συνήθως διακρίνουν αυτούς που η καλή μοίρα αναγνωρίζει σαν ηγέτες, στους καιρούς τους και στους χώρους της δράσης τους.

Είναι ακριβώς αυτά τα δομικά στοιχεία που χαρακτήριζαν τον καθηγητή Τούτουζα – το όραμα ανάπτυξης, η αφοσίωση στο έργο, οι ικανότητες, η εργατικότητα, η πίστη στην αξιοκρατία και, κυριότατα, ο βαθύς  ανθρωπισμός.

Ευτυχώς για την καρδιολογία της χώρας μας, ο καθηγητής Τούτουζας έβλεπε πάντοτε μακριά, αναγνώριζε τις διεθνείς εξελίξεις ταχύτατα και εφάρμοζε τα νεότερα στην κλινική πράξη, στην έρευνα και στη διδασκαλία του.

Η κλινική του αξιώθηκε σημαντικής αναγνώρισης στην Ευρωπαϊκή Καρδιολογία, πρωταγωνιστώντας στα διεθνή συνέδρια και τις επιστημονικές δημοσιεύσεις.

Πέρα, όμως, από τα αμιγώς ακαδημαϊκά και κλινικά πεπραγμένα, είναι συγκεκριμένες πλευρές της δράσης του, αξιομνημόνευτες και ουσιαστικές, που αναδεικνύουν το μέγεθος της ηγετικής του προσωπικότητας.

Θα σταθώ πρώτα στην αντίληψή του για την αξιοκρατία και τις μνήμες μου, συμπορευόμενος μαζί του.

Είχαμε ξεκινήσει ένα μακρινό ταξίδι με ταξί, μέσα στη νύχτα, μεσάνυχτα, για να προλάβουμε τις πρωινές εκλογές καθηγητών σε επαρχιακή πόλη. Το ταξίδι εξαιρετικά κουραστικό και πολύωρο. Καθοριστική όμως και η παρουσία μας.

Αναρωτήθηκα κάποια στιγμή, αν αξίζουν τον κόπο όλες αυτές οι ταλαιπωρίες.

Προσποιήθηκα στην ερώτηση για να εκμαιεύσω την απάντησή του.

Χωρίς δισταγμό, μου απάντησε: «Θα το προσπαθούσαμε ξανά, οπωσδήποτε, αν έτσι βάζαμε ένα άξιο λιθαράκι στην καρδιολογία του τόπου μας…».

Θα κλείσω αυτό το βραχύ σημείωμα με μια αναφορά στο σημαντικό οικοδόμημα του καθηγητή Τούτουζα, το Ελληνικό Ίδρυμα Καρδιολογίας.

Υπήρξε δημιούργημα ενόρασης και ανθρωπισμού, πριν από τρεις δεκαετίες, προπομπός μιας κουλτούρας συνάφειας και συνεργασίας με τις μη ιατρικές κοινότητες, τους απλούς ανθρώπους και τους ασθενείς.

Δημιουργήθηκε τότε που ελάχιστοι είχαν στο μυαλό τους, στην Ευρώπη και στις Ηνωμένες Πολιτείες, ευρύτερα, την ανάγκη συνάσπισης θεραπευτών και θεραπευομένων, μπροστά στις προκλήσεις των επιστημών, αλλά και της μοίρας.

Ευτυχώς ο καθηγητής Τούτουζας αξιώθηκε, τύχη αγαθή, να εισπράξει την ικανοποίηση, για το τεράστιο έργο του.

---

 O Πάνος Ε. Βάρδας είναι καθηγητής Καρδιολογίας και Πρόεδρος της Ευρωπαϊκής Καρδιολογικής Εταιρείας (2012-2014)

Ακολουθήστε το Protagon στο Google News