Γράψαμε ήδη ότι ο πάγος στη σχέση των Τζο Μπάιντεν και Σι Τζινπίνγκ έσπασε με την τηλεδιάσκεψη για την οποία μέχρι τα ξημερώματα της Τρίτης 16 Νοεμβρίου είχαν με αποφασιστικότητα κλείσει οι στρόφιγγες των εγκύρων πληροφοριών τόσο στην Ουάσινγκτον όσο και στο Πεκίνο, πιθανότατα επειδή αμφότερες οι πλευρές δεν περίμεναν θαύματα. Μόλις οι σχετικές ειδήσεις επανήλθαν στη συνήθη ροή τους, μάθαμε ότι οι αποκλίσεις παραμένουν στο ζήτημα της Ταϊβάν, το οποίο όμως σχετίζεται με την εθνική κυριαρχία της Κίνας (όπως το Πεκίνο την αντιλαμβάνεται, τουλάχιστον). Και ότι όλα τα υπόλοιπα «παίζονται», μια και το μεταξύ τους σκωτσέζικο green deal είναι πολύ φρέσκο για αποδειχθεί τόσο γρήγορα φενάκη.

Ωστόσο οι προσφωνήσεις που ακούστηκαν στην τηλεδιάσκεψη έδωσαν καλή αφορμή για νέο επεισόδιο στο σινοαμερικανικό σίριαλ, με το ενδιαφέρον να εστιάζεται πλέον και στην προσωπική σχέση των δύο προέδρων.

«Είμαι πολύ χαρούμενος που βλέπω έναν παλιό φίλο» είπε ο πρόεδρος Σι χαιρετώντας τον πρόεδρο Τζο. Και έτσι, με την απορία να απλώνεται σε κάθε καλοπροαίρετο εγκέφαλο, ξεκίνησε η συζήτηση για τη σημασία του όρου «παλιός φίλος».

Λοιπόν, παλιόφιλος ή «λάο πενγκ γιού», είναι μία κινεζική φράση σημαντική μεν από εθιμοτυπικής απόψεως, στερημένη ωστόσο από την υποδήλωση της αληθινής φιλίας. Ενας «παλιόφιλος» δεν είναι για τους Κινέζους ό,τι για τους Ελληνες ο «κολλητός», ο καρδιακός φίλος που έχουμε από τα παιδικά χρόνια μας, ο καρντάσης. Σημαίνει απλώς γνωριμία από ετών.

Χρησιμοποιείται πάντως στην κινεζική διπλωματία και για τον χαιρετισμό προσωπικοτήτων με τις οποίες όντως έχει σπάσει ο πάγος, όπως συνέβη με τον Χένρι Κίσινγκερ, τον δαιμόνιο Σύμβουλο Εθνικής Ασφαλείας και υπουργό Εξωτερικών κατόπιν που επί προεδρίας Ρίτσαρντ Νίξον έκανε εκείνο το περιβόητο μυστικό ταξίδι στο Πεκίνο, το 1971, με σκοπό να ανοίξει τον δρόμο στην εξομάλυνση των σχέσεων ΗΠΑ-Κίνας και, συγχρόνως, να πετύχει το μείζον αποτέλεσμα: τη διάρρηξη του κομμουνιστικού μπλοκ και τη γεωπολιτική απομόνωση των Σοβιετικών. Οπως η Ιστορία απέδειξε, τα κατάφερε χωρίς δυσκολία.

Αποκαλώντας τον Μπάιντεν «λάο πενγκ γιού», ο Σι θύμισε στον Τζο ότι τον συνάντησε πρώτη φορά το 2011, όταν και οι δύο ήταν αντιπρόεδροι. Τότε οι δυο τους είχαν συνομιλίες πρόσωπο με πρόσωπο, και μάλιστα σε έντεκα διαφορετικές συναντήσεις τους. Βέβαια, το περασμένο καλοκαίρι ο αμερικανός πρόεδρος δήλωσε δημόσια ότι δεν αισθάνεται «φίλος» με τον Σι, αφού ο Κινέζος «δεν έχει καν ψήγμα δημοκρατίας στο μυαλό του». Ετσι ο Σι στην τηλεδιάσκεψη θέλησε να πει στον Τζο ότι, όσον αφορά αυτόν τουλάχιστον, ας έχει ειπωθεί ό,τι ειπώθηκε, σπολλάτη και χαλάλι, η σχέση τους διατηρεί πάντα την ιστορικότητά της. Μέχρις εκεί, όμως. Οι μπίζνες να γίνουν και τα υπόλοιπα περισσεύουν.

Μεταφράζοντας όλα τα παραπάνω στα ελληνικά,  θα λέγαμε ότι η σχέση Σι και Τζο εμπίπτει μάλλον στην πρώτη κατηγορία της αριστοτελικής φιλίας, τη σχετιζόμενη με την κοινή ωφέλεια: κανείς δεν θρέφει για τον άλλον αισθήματα πραγματικής φιλίας, η σχέση τους υπάρχει –όσο θα υπάρχει, διότι τέτοια φιλία χαρακτηρίζεται από προσωρινότητα– για το διάστημα κατά το οποίο και οι δύο θα αποκομίζουν κέρδη. Αν η συνταγή χαλάσει και η ζυγαριά απορρυθμιστεί, φιλία τέλος. Σε κάθε περίπτωση δεν πρόκειται για την άλλη αριστοτελική φιλία, εκείνη της αρετής, την υπερτάτη, η οποία δεν βασίζεται στο συμφέρον αλλά στην αλληλοεκτίμηση βάσει κοινών ιδανικών και αξιών.

Τα πράγματα είναι ξεκάθαρα: τον Σι και το Τζο δεν τους ενώνει το αγαθόν αλλά τα αγαθά (ερμηνευόμενα με την παραγωγική και εμπορική σημασία τους).

Ακολουθήστε το Protagon στο Google News