Τα πρωτόκολλα χορήγησης των μονοκλωνικών αντισωμάτων που ήρθαν και στη χώρα μας, όπως ανακοίνωσε η αναπληρώτρια υπουργός Υγείας Μίνα Γκάγκα (εδώ), συντάσσει αυτή τη στιγμή το υπουργείο Υγείας και με αυτά θα καθορίζεται η ακριβής προτεραιοποίηση των ασθενών, αλλά και ο τρόπος χορήγησής τους στις νοσοκομειακές μονάδες ή άλλες δομές της Πρωτοβάθμιας Φροντίδας, όπως είναι τα Κέντρα Υγείας.

Οι πρώτες 2.000 δόσεις του φαρμάκου έφτασαν την Τετάρτη στη χώρα μας (εδώ) και θα διανεμηθούν στις δημόσιες δομές υγείας μέχρι τις 15 Νοεμβρίου, ενώ με βάση τη συμφωνία που έχουν συνάψει οι φαρμακευτικές εταιρείες με την Κομισιόν, η Ελλάδα το επόμενο διάστημα αναμένεται να λάβει επιπλέον περίπου 5.000 δόσεις.

Αλλά τι ακριβώς είναι αυτά τα μονοκλωνικά αντισώματα; Πόσο αποτελεσματικά είναι; Ποιοι θα έχουν προτεραιότητα να τα πάρουν και γιατί έρχονται τόσο λίγες δόσεις;

Ο δρ Ευάγγελος Μανωλόπουλος, καθηγητής Φαρμακολογίας, Φαρμακογονιδιωματικής και Ιατρικής Ακριβείας και διευθυντής του Εργαστηρίου Φαρμακολογίας του Ιατρικού Τμήματος του Δημοκρίτειου Πανεπιστημίου Θράκης (ΔΠΘ), δίνει στο Protagon όλες τις πληροφορίες για τα καινούργια φάρμακα.

Τι είναι τα μονοκλωνικά αντισώματα και πώς λειτουργούν;

Οταν μολυνόμαστε από τον ιό, παράγουμε αντισώματα τα οποία επιτίθενται στον κορονοϊό. Ωστόσο, κάποιοι άνθρωποι, είτε ηλικιωμένοι είτε με εξασθενημένο ανοσοποιητικό σύστημα, δεν παράγουν επαρκή αριθμό αντισωμάτων, με αποτέλεσμα να μην μπορούν να αντιμετωπίσουν τον ιό και να νοσούν βαριά ή ακόμη και να καταλήγουν.

Τα μονοκλωνικά αντισώματα μιμούνται τα φυσικά αντισώματα που θα παρήγε κάποιος. Ετσι, όταν μπαίνουν σε επαρκή ποσότητα με ένεση στον οργανισμό, ξεκινούν τη μάχη με τον κορονοϊό.

Τα μονοκλωνικά αντισώματα δεσμεύουν τον ιό και δεν του επιτρέπουν να μπει μέσα στα κύτταρα, να τα μολύνει και να πολλαπλασιαστεί. Το ίδιο κάνουν όλα τα αντισώματα, είτε τα φυσικά είτε τα τεχνητά.

Τι διαφορά έχουν τα μονοκλωνικά από τη θεραπεία με τα φυσικά αντισώματα;

Ο όρος «μονοκλωνικά» αναφέρεται στον τρόπο παρασκευής τους και σημαίνει ότι είναι τεχνητά και όχι φυσικά αντισώματα.

Τα φυσικά αντισώματα που υπάρχουν ως αγωγή για τον κορονοϊό, λαμβάνονται από το αίμα ανθρώπων που έχουν νοσήσει. Ωστόσο, η παραγωγή τους είναι πολύ μικρή και δύσκολη ως διαδικασία, ενώ όπως έχει φανεί σε κλινικές μελέτες, τα μονοκλωνικά λειτουργούν πολύ καλύτερα από τα φυσικά αντισώματα.

Ποια η διαφορά του μηχανισμού δράσης στα μονοκλωνικά αντισώματα από το εμβόλιο;

Τα μονοκλωνικά αντισώματα είναι έτοιμα προς χρήση από τον οργανισμό, ενώ το εμβόλιο διεγείρει συγκεκριμένους μηχανισμούς, ώστε το σώμα να αρχίσει να τα παράγει.

Τα μονοκλωνικά αντισώματα δεν είναι μέσο αποτροπής της μόλυνσης, όπως τα εμβόλια, αλλά μία λύση, κυρίως σε περιπτώσεις ατόμων που για λόγους υγείας δεν μπορούν να εμβολιαστούν, ή το ανοσοποιητικό τους δεν ανταποκρίνεται καλά στα εμβόλια, με αποτέλεσμα να μη δημιουργεί επαρκή αντισώματα, όπως για παράδειγμα οι μεταμοσχευμένοι ασθενείς.

Πότε θα χορηγείται η θεραπεία;

Τις πρώτες 72 ώρες από τη διάγνωση της μόλυνσης και εφόσον δεν έχουν εκδηλωθεί σοβαρά συμπτώματα.

Και αυτό διότι τα τεχνητά αντισώματα θα πρέπει να προλάβουν τον κορονοϊό πριν πολλαπλασιαστεί και αρχίσει να προκαλεί βλάβες σε ιστούς και όργανα.

Αν χορηγηθούν τα αντισώματα αυτά σε ασθενή που βρίσκεται σε πιο προχωρημένες φάσεις της νόσου, όταν δηλαδή έχει φτάσει στο νοσοκομείο και χρειάζεται οξυγόνο, τότε δεν βοηθάνε.

Πώς ακριβώς γίνεται η χορήγηση;

Η χορήγηση γίνεται ενδοφλέβια και διαρκεί περίπου μία ώρα. Τα αντισώματα της εταιρείας Lilly είναι δύο, το καθένα σε δόση 2,8 γραμμαρίων. Είναι μεγάλη η ποσότητα και γι’ αυτό η έγχυση πρέπει να γίνει σιγά σιγά και η διαδικασία διαρκεί μία ώρα. Με μία έγχυση ολοκληρώνεται η διαδικασία και ο ασθενής δεν χρειάζεται να μείνει στο νοσοκομείο.

Η διαδικασία αυτή μπορεί να γίνει και σε Κέντρο Υγείας. Στρατηγικά μπορεί να αποφασιστούν σημεία  στα οποία θα έχει πρόσβαση μεγάλος αριθμός πολιτών.

Ποιοι ασθενείς θα έχουν προτεραιότητα για τη χορήγηση της θεραπείας;

Τα μονοκλωνικά αντισώματα έχουν δύο βασικά μειονεκτήματα, όσον αφορά τη μαζική χορήγηση.

Πρώτον, ότι είναι ακριβή θεραπεία, άρα θα χορηγείται με μέτρο. Γι’ αυτό άλλωστε και θα θεσπιστούν αυστηρά κριτήρια για την προτεραιότητα.

Δεύτερον, ότι η ποσότητα που μπορούν να παραγάγουν οι εταιρείες είναι μικρή και, επομένως, ακόμη και αν υπήρχαν διαθέσιμα χρήματα, δεν θα υπήρχε απόθεμα.

Ετσι, το πιο πιθανό είναι να δοθεί προτεραιότητα σε άτομα ηλικίας άνω των 65 ετών, πολίτες με χρόνιες παθήσεις, όπως παχυσαρκία, νεφρική νόσος, διαβήτης, ανοσοκαταστολή λόγω φαρμάκων (μεταμοσχευμένοι, καρκινοπαθείς) ή λόγω κάποιας αυτοάνοσης πάθησης, με καρδιακά νοσήματα σοβαρά (υπέρταση, καρδιακή ανεπάρκεια) και αναπνευστικά προβλήματα.

Είναι ξεκάθαρο ότι τα φάρμακα αυτά δεν προορίζονται για άτομα που αρνούνται να εμβολιαστούν.

Εάν κάποιος είναι εμβολιασμένος και μολυνθεί, μπορεί να λάβει θεραπεία με μονοκλωνικά αντισώματα;

Ο εμβολιασμός παράγει αντισώματα και εάν τύχει να μολυνθεί κάποιος, μειώνεται κατά πολύ η πιθανότητα να βρεθεί στο νοσοκομείο. Αν όμως, παρότι είναι εμβολιασμένος, μολυνθεί και διαπιστωθεί ότι δεν έχει αντισώματα ή δεν έχει καλή ανοσιακή απόκριση, όπως συμβαίνει με τους μεταμοσχευμένους, τότε θα πρέπει να του χορηγηθούν.

Αν ανήκει δηλαδή σε ομάδα ιδιαίτερα υψηλού κινδύνου, όπου πέφτει η παραγωγή ή δεν δημιουργείται ικανή ποσότητα αντισωμάτων, τότε πρέπει να τα λάβει. Αλλά γενικώς οι εμβολιασμένοι δεν ανήκουν σε ομάδα κινδύνου.

Πόσο αποτελεσματικά είναι;

Η μεγαλύτερη μελέτη που έχει γίνει μέχρι σήμερα και έχει δημοσιευτεί στην επιστημονική επιθεώρηση New England Journal of Medicine αφορά τα αντισώματα της Lilly και έχει γίνει σε 1.000 ασθενείς και συγκεκριμένα, ανάμεσα σε 500 που πήραν τα μονοκλωνικά αντισώματα, σε σύγκριση με 500 που δεν τα πήραν.

Σύμφωνα με τα αποτελέσματα, μόνο ο ένας στους τρεις μπήκε στο νοσοκομείο από αυτούς που έκαναν έγχυση μονοκλωνικών αντισωμάτων. Δηλαδή, από τους 500 που έλαβαν το αντίσωμα, μόνο οι 11 χρειάστηκε να μπουν στο νοσοκομείο μέσα στον επόμενο μήνα, ενώ από τους 500 που δεν είχαν πάρει το αντίσωμα, εισήχθησαν για νοσηλεία 36.

Μειώνει, δηλαδή, κατά τα δύο τρίτα την πιθανότητα να νοσήσει κάποιος βαριά και να χρειαστεί εισαγωγή στο νοσοκομείο.

Από αυτούς που είχαν πάρει το αντίσωμα και μπήκαν στο νοσοκομείο δεν πέθανε κανείς, ενώ από αυτούς που δεν είχαν πάρει το αντίσωμα, πέθαναν οι 10. Αυτό σημαίνει προστασία πάνω από το 50%.

Οι άλλες εταιρείες που παράγουν μονοκλωνικά αντισώματα δεν έχουν παρουσιάσει ακόμη αποτελέσματα σε μεγάλο αριθμό ασθενών, εκτός από τη Regeneron.

Ποια θα είναι η εξέλιξη των μονοκλωνικών αντισωμάτων;

Η δεύτερη γενιά των αντισωμάτων που ετοιμάζουν οι εταιρείες, όπως π.χ. η Regeneron, είναι μονοκλωνικά που δεν θα χορηγούνται με έγχυση στο νοσοκομείο, αλλά με υποδόρια ένεση.

Αρα, στο μέλλον, θα μπορεί κάποιος να κάνει την ένεση στο φαρμακείο ή να πηγαίνει νοσηλευτής στο σπίτι του. Δεν θα χρειάζεται δηλαδή μετάβαση στο νοσοκομείο. Αυτά, βέβαια, είναι προς το παρόν υπό μελέτη.

Ακολουθήστε το Protagon στο Google News